‘Vasquito’
Victoria ontziko marinelek, Juan Sebastian Elkano buru, 1522ko uztailean begiztatu zituzten Cabo Verde uharteak. Asteak ziren ez zutela lurrik zapaltzen eta eskifaiaren egoera kritikoa zen, arroza besterik ez baitzuten jateko, zeina itsasoko ura irakinda prestatzen zuten.
Bidaiariek nahitaezkoa zuten irla haietan gelditzea, nahiz eta jakitun ziren horrek zuen arriskuaz: portugesen kontrolpeko lurraldea zen Cabo Verde eta, bertako soldaduek Asiatik zetozela deskubrituz gero, akabo mundubira eta akabo etxera heltzean jasoko zituzten ondasunak.
Ospea eta dirua baino premiazkoagoa zuten, hala ere, gosea berdintzea. Ribeira Grande aurrean aingura bota eta batela bidali zuten lehorrera, gezur bat baliatuta: hirikoei esan zieten Ameriketako itzulerako bidaian masta apurtu zitzaiela eta laguntza behar zutela penintsulara iristeko. Haien zorionerako, portugesek amua irentsi zuten.
"Tartean zen mundubira osatu zuen lehen haurra. Kontu gutxi dakigu hari buruz: tripulazioak 'Vasquito' deitzen ziola, aitarekin batera ontziratu zela ofizioa ikasteko"
Halatan eman zituzten lau egun portu aurreko badian, gauzak okertu ziren arte. Konfiantza handiegiaz, bisitariek tonaka zeukaten iltzea erabili nahi izan zuten esklaboak erosteko eta, jakina, uhartetarrak konturatu ziren espezie baliotsu hori derrigorrean Asiatik ekarri zutela, eta ez Ameriketatik.
Batelean lehorreratutako hamahiru marinelak atxiki zituzten, eta Victoria ontzikoek ihes egin behar izan zuten. Irailean iritsi ziren Cadizera. Hiru urte lehenago, leku hartatik bertatik, 237 marinel itsasoratu ziren eta itzulitakoak 18 baino ez ziren. Gainontzekoak bidean hil edo munduan zehar galduta geratu ziren, guztietan azkenak Cabo Verden.
Portugesek atxilotutakoak askatzeko izan zen, hain justu, Elkanok lehorreratutakoan egin zuen aurreneko eskaeretakoa, eta Karlos I. erregeak berehala bidali zion gutuna bere burkide Joao III.ari. Preso hartutako batelariak berandu gabe iritsi ziren etxera.
Tartean zen mundubira osatu zuen lehen haurra. Kontu gutxi dakigu hari buruz: tripulazioak Vasquito deitzen ziola, aitarekin batera ontziratu zela ofizioa ikasteko (txo), Vasco Gallego pilotua Filipinetara iritsi baino lehen hil zela eta Vasquito semearen soldata haren amak jaso zuela: 41.360 marabedi guztira.
Zortzi urte inguru zituela eman zion bira munduari, 1522an. Zeharkaldiaren bosgarren mendeurrena ate-joka dugun honetan ziurrenik inor ez da ume hartaz oroituko, baina merezi ditu lerro batzuk, ezta?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]