Uztartu: euskal uzta batu
Bagare, bagera, bagire, bagara anitzak, oparoak eta ahaldunduak, euskal sena, ekimena eta garra uztarturik, zinez, Euskal Herriak hauspotzeko.
Oraintsu jakin dugu Gaindegia euskal behatokiak bere jarduerari ekin diola berriz. Aurreko etapako lurraldea, gizartea eta ekonomia ikerketa zutabeei ingurumena ere gehitu die. Ongietorri beroa eman behar zaio Euskal Herriaren begiratoki eder horri.
Lagin bikain horri beste hamaika adibide gehi dakioke euskal lurraldeetan, habe historiko zein egunerokotasunaren jardutearen erakusgarri: Eusko Ikaskuntza, Euskaltzaindia, Ikastolen Elkartea, Udako Euskal Unibertsitatea, Bertsozale Elkartea eta, oraintsu, Mugimendu Feministak sorturiko Talaia Feminista. Aipamen berezia merezi du baita Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokak ere.
Lurraldeak aipatzen direnean espazioak edo paisaiak nahiz komunitateak adierazi genitzake, izan ere, errealitate geografiko edo bio-fisikoetatik eta giza-talde banakakoetatik haratago baitoaz, horiek ere izan badira, jakina.
Euskaldun izatea (zentzu zabal-zabalean), sentimendua, sormena, euskalduntasuna edota euskal sen horrek sortzen duen emozioa eta ekimen oro dira oinarri, sustagarri, onuragarri.
Egun euskal ekosistema arlo askotan zatikatuta dago. Sarri atalak banaka edo birrinduta agertzen zaizkigu, horiek ikusteko gaitasunik baldin badugu.
Egun euskal ekosistema arlo askotan zatikatuta dago. Sarri atalak banaka edo birrinduta agertzen zaizkigu, horiek ikusteko gaitasunik baldin badugu
Zenbat gara? Bat, lau, hiru, bost, zazpi? Begirada hunkitua urrutirago badoa, zortzi? (Baigorriko Etxauzia gazteluko euskal diasporaren lurraldea gauzatzen bada). Ala hamaika, habitat eta espazio birtual sakabanatuan!
Zenbat euskal herritar gara? Bi milioi, hiru milioi, bost… zenbat?
Euskara ama hizkuntza berea duten zazpi lurraldeetatik hasi, egungo migrazio kolektiboetara pasa eta diasporako euskal herritar banakakoak, komunitateak eta zentroak aintzat izanik, euskara, euskal sena, sormena, eta Euskal Herriarekiko maitasuna munduan zehar presente dago. Horiek guztiak partaide biziak, dinamikoak zein eraikitzaileak dira; euskal izaeraren egileak. Zergatik ez dira munduan egitate bakar bezala agertzen –Korrikan bezala–, dibertsitatean baina batasunean? Euskal Herriak hor dira.
Arte sortzaileen elkarteak, bertso eskolak, euskaltegiak, nekazaritza eta artisau azokak, kluster, kooperatiba eta zentro teknologikoak, auzolana, gazte ekimenak, feminismoak, nagusien mugimenduak, natura zaleak, ekologisten sareak, energia komunitateak, talde bake zaleak, internazionalistak, sare sozialak, auzo eta eskualde batzarrak, Batzar Nagusiak, Biltzarrak… behatokiak.
Euskal pieza horiek espazio komun berean ager litezke, libreki, bere izaera kontzeptuala, korporatiboa, gorpuztua zein multimedia bada ere. Euskal corpusari nolabaiteko izena(k), itxura, forma, tankera eman behar zaio elkarlanean. Izanak izena izan ahal du; izena duenak izana du.
Izan ere, euskaldun izateaz gain, zalantzarik ez dago uzta ugaria dagoena euskal biosferan zehar, materiala zein ez materiala. Guztiak ikuskatu, bere tokia eman, espazio komunak sortu, bildu eta, azken urratsean, antola eta hedatu litezke.
Euskal Herria, hau da, bere jendartea, ondasuna, oparotasuna, eskuzabaltasuna eta solidaritatea, nahi izanez gero, uztartu, batu, suspertu, ahaldundu eta zabaldu egin daitezke.
Xabier Arana Eiguren, Biologia Zientzietan lizentziatua
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]
Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]
Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]
PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]
Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]
Gerra Urte, Gezur Urte!
Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.
Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]
Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.
Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]
Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.
Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]