Uztartu: euskal uzta batu
Bagare, bagera, bagire, bagara anitzak, oparoak eta ahaldunduak, euskal sena, ekimena eta garra uztarturik, zinez, Euskal Herriak hauspotzeko.
Oraintsu jakin dugu Gaindegia euskal behatokiak bere jarduerari ekin diola berriz. Aurreko etapako lurraldea, gizartea eta ekonomia ikerketa zutabeei ingurumena ere gehitu die. Ongietorri beroa eman behar zaio Euskal Herriaren begiratoki eder horri.
Lagin bikain horri beste hamaika adibide gehi dakioke euskal lurraldeetan, habe historiko zein egunerokotasunaren jardutearen erakusgarri: Eusko Ikaskuntza, Euskaltzaindia, Ikastolen Elkartea, Udako Euskal Unibertsitatea, Bertsozale Elkartea eta, oraintsu, Mugimendu Feministak sorturiko Talaia Feminista. Aipamen berezia merezi du baita Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokak ere.
Lurraldeak aipatzen direnean espazioak edo paisaiak nahiz komunitateak adierazi genitzake, izan ere, errealitate geografiko edo bio-fisikoetatik eta giza-talde banakakoetatik haratago baitoaz, horiek ere izan badira, jakina.
Euskaldun izatea (zentzu zabal-zabalean), sentimendua, sormena, euskalduntasuna edota euskal sen horrek sortzen duen emozioa eta ekimen oro dira oinarri, sustagarri, onuragarri.
Egun euskal ekosistema arlo askotan zatikatuta dago. Sarri atalak banaka edo birrinduta agertzen zaizkigu, horiek ikusteko gaitasunik baldin badugu.
Egun euskal ekosistema arlo askotan zatikatuta dago. Sarri atalak banaka edo birrinduta agertzen zaizkigu, horiek ikusteko gaitasunik baldin badugu
Zenbat gara? Bat, lau, hiru, bost, zazpi? Begirada hunkitua urrutirago badoa, zortzi? (Baigorriko Etxauzia gazteluko euskal diasporaren lurraldea gauzatzen bada). Ala hamaika, habitat eta espazio birtual sakabanatuan!
Zenbat euskal herritar gara? Bi milioi, hiru milioi, bost… zenbat?
Euskara ama hizkuntza berea duten zazpi lurraldeetatik hasi, egungo migrazio kolektiboetara pasa eta diasporako euskal herritar banakakoak, komunitateak eta zentroak aintzat izanik, euskara, euskal sena, sormena, eta Euskal Herriarekiko maitasuna munduan zehar presente dago. Horiek guztiak partaide biziak, dinamikoak zein eraikitzaileak dira; euskal izaeraren egileak. Zergatik ez dira munduan egitate bakar bezala agertzen –Korrikan bezala–, dibertsitatean baina batasunean? Euskal Herriak hor dira.
Arte sortzaileen elkarteak, bertso eskolak, euskaltegiak, nekazaritza eta artisau azokak, kluster, kooperatiba eta zentro teknologikoak, auzolana, gazte ekimenak, feminismoak, nagusien mugimenduak, natura zaleak, ekologisten sareak, energia komunitateak, talde bake zaleak, internazionalistak, sare sozialak, auzo eta eskualde batzarrak, Batzar Nagusiak, Biltzarrak… behatokiak.
Euskal pieza horiek espazio komun berean ager litezke, libreki, bere izaera kontzeptuala, korporatiboa, gorpuztua zein multimedia bada ere. Euskal corpusari nolabaiteko izena(k), itxura, forma, tankera eman behar zaio elkarlanean. Izanak izena izan ahal du; izena duenak izana du.
Izan ere, euskaldun izateaz gain, zalantzarik ez dago uzta ugaria dagoena euskal biosferan zehar, materiala zein ez materiala. Guztiak ikuskatu, bere tokia eman, espazio komunak sortu, bildu eta, azken urratsean, antola eta hedatu litezke.
Euskal Herria, hau da, bere jendartea, ondasuna, oparotasuna, eskuzabaltasuna eta solidaritatea, nahi izanez gero, uztartu, batu, suspertu, ahaldundu eta zabaldu egin daitezke.
Xabier Arana Eiguren, Biologia Zientzietan lizentziatua
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]