Utopiak literaturatik eta euskaraz elikatu nahi? Uda honetan bi aukera dituzu
Utopia ardatz, bertso-paper lehiaketa antolatu du Gasteizko Eva Forest Liburutopia kafe-liburu dendak, eta literatur lehiaketa Sukar Horia kolektibo ekologistak. Bestelako etorkizunak irudikatzeko ahala ezinbestekoa da eraldaketa gaurdanik borrokatzeko.
“Oso erraz irudikatzen dugu gaur egun distopia; utopiak, aldiz, nekez”. Sukar Horia kolektiboaren hitzak dira, baina azken urteetan, nabarmenago pandemiaz geroztik, ezkerrean oro har zabaldu den kezkaren adibide dira. Ezintasun horrek berak zailtzen du gaurdanik borroka egitea gizarte justu baten alde. Arrazoiak askotarikoak dira, baina bat entretenimenduaren industrian eta kultur sorkuntzan bilatu behar dugu: etorkizun distopikoetan (etorkizun oso hurbiletan, maiz) kokatutako produktuak biderkatu egin dira, eta hedapen izugarria izan dute: Black Mirror eta L'Effondrement (Kolapsoa) serieak, Gattaca, Langosta edo Snowpiercer filmak, Gose Jokoak edo Neskamearen ipuina narrazioa (biak pantailara eramanak)... Batzuk errealitatearen onarpen akritikoa oinarri, beste batzuk ikuspegi kritiko batetik sortuak; ezkerretik edo eskuinetik; baina puntu batekin komunean: etorkizuna beldurgarria da (oraina baino are beldurgarriagoa). Kasualitatea ote ikus-entzunezkoen multinazionalek milioietako inbertsioak egitea pantailara eramateko distopia kritikoenak ere?
Bestelako etorkizunak irudikatzea ezinezko egiten bazaigu, gizartea aldatzeko gaur borrokatzeak zentzua galtzen du; kontrara, utopiak amestu eta konpartitze hutsak horietara hurbiltzen gaitu. Distopiarako joera hegemoniko horren aurka sortu dira ekimenak sorkuntza arlotik bertatik. Horren adibide da 2019an jaio eta ibilbide luzea egin duen Zirriborroak eta gero ekimena. Uda honetarako, letrak eta euskara bitarteko, bestelako etorkizunak irudikatzeko ariketa proposatu dute Eva Forest Liburutopia liburu dendak eta Sukar Horia mugimenduak.
Bertso berriak utopiari jarriak
Horrela du izena Gasteizko Liburutopiak antolatu duen lehiaketak. Irailaren 5era bitarte, sei eta hamabi bertso arteko bertso-sortak aurkeztu ditzake nahi duen orok, doinu eta neurri librean, banaka zein taldea. Aurkeztutako lanetatik hiru sorta hautatuko dituzte hasiera batean, eta horien egileak irailaren 21ean ospatuko den Bertxoko Egunaren bazkalostean kantatu beharko dituzte poesiak. Horren ondoren jakinaraziko dute antolatzaileek azken irabazlea. Saria (Bertxoko Egunerako bazkariaz gain): bertso-sorta irabazlea Liburutopian bertan izango da “ikusgarri eta irakurgai” denbora batez, eta narratiba, komiki eta saiakera lan bana eraman ahal izango ditu etxera. Zehaztapenak beheko kartelean:
Etorkizun bizigarriak irudikatzen
“Aurkezten diren lanek deskribatu egin beharko dituzte etorkizunean bizitza egun baino bizigarriago egiten duten egoerak, edozein dela ere bizitzaren arloa”, azaldu dute Etorkizun bizigarriak irudikatzen literatur lehiaketaren antolatzaileek. Sukar Horia kolektibo ekologistak bultzatu du lehiaketa, hiru modalitateetan: literatur sorkuntza; gazteen lanak (18 urtetik beherako egileentzako, baina beste bi modalitateetan parte hartu dezakete ere); eta itzulpenak. Lehen bi modalitateetarako baldintzak berdinak dira: testu originalak eta argitaragabeak izan behar dute, edozein modalitatean (narrazioa, poesia, bertsoa, antzerkia...). Itzulpenen kasuan, euskaraz argitaragabeak izan behar dute testuak. Hiru modalitateetarako, bost orri dira gehienezko muga, eta irailaren 15a baino lehen aurkeztu behar dira lanak. Literatur sorkuntza eta itzulpen modalitateetako irabezleek 300 euro jasko dituzte sari gisa, eta gazteen modalitatekoak 150. Zehaztasunak, hemen.
Epaimahai esanguratsua osatu dute lehiaketarako, literatur arloko aritu eta adituez, kazetariez edo militanteez osatua: Amaia Apalauza, Aiora Jaka, Danele Sarriugarte, Elena Olave, Lizar Begoña, Eli Pagola, Iñaki Barcena, Iñaki Petxarroman eta Jenofa Berhokoirigoin.
Liburutegi publikoak kudeatzearen ardura duen EAEko Liburutegi Zerbitzura gutun bidalketa masiboa egin dute Debako hainbat herritarrek, herriko liburutegiko araudi diskriminatzailearen aurrean esku har dezala eskatzeko. 6 urtetik beherakoek egunean ordubetez baino ezin dute... [+]
Fiesta y rebeldía. Historia oral del Rock Radical Vasco
Javier 'Jerry' Corral
Liburuak, 2025
------------------------------------------------
Javier Corral ‘Jerry’ EHUko Kazetaritzako lehen promozioko ikaslea izan zen, Euskal Herriko rock... [+]
Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]
Hirietako egunerokoa interesatzen zaio Sarah Babiker kazetariari; ez, ordea, postaletako irudia, baizik eta auzoetan, parkeetan, eskoletan, garatzen den bizitza; bertan dabilen jendea. Lurralde horretan kokatzen dira bere artikuluak, baita iaz argitaratu zituen bi lanak ere... [+]
Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]
Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024
-------------------------------------------
Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]
DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]
Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]
Negua beti gertatu izan zait malenkoniatsu. Leihotik begira eta oroitzeko garaia, besterik ez. Udazkenaren eta udaberriaren tarteko burokrazia saihestezina, paramentu bertikal batean zuriz margotzea ostera gainean nahi dena islatzeko. Ez da nire kontua bakarrik, elurra bustia... [+]
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]
ilbeltza-(1).jpg)
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.