Urrea balio dezaketen uharriak
Mediterraneoak (2,5 milioi km2) baino milioi bat kilometro karratu gehiagorekin, Txina Hegoaldeko Itsasoa da, zalantzarik gabe, gaur egun jendetzen ehorzleku bihurrarazi dugun Mare Nostrum-aren oinorde geopolitikoa, etorkizunean ez ezik oraintxe bertan.
Erratzeko arrisku handirik gabe aurresan liteke ekialdetik Taiwan, Filipinak eta Bruneiko irlak, hegoaldetik Indonesiako uharte nagusietako batzuk, eta mendebaldetik asiar kontinentearen hego-ekialde guztia duen horretan gertatuko direla XXI. mendeko gertakari nagusi asko. Munduko merkataritza-bide funtsezkoenetakoak handik doazelako jada. Mendetan, Mediterraneoan gertatu zen bezala.
Itsaspean leudekeen ondasun naturalak gutxienekoak dira bere kokapenak ingurune osoari ematen dion garrantzia estrategikoarekin alderatuta. Ez da batere harrigarria, beraz, Txina Hegoaldeko Itsasoko uharte, uharri, hareatza ugariak munduko lehiatuenak izatea. Legebidez nahiz eginbidez. Tirorik gabe, oraingoz. Baina Txinak pasa den hamarkadan abiarazitako “irlagintzak” bezala, etorkizunean zer gerta daitekeen aurreikustea zailtzen duten ekimenekin.
Horregatik jarri behar genioke arreta gehixeago arestian Scarborough Shoal / Huangyan Dao / Bajo de Masinloc deituan gertatu denari (eta, itxura guztien arabera, gertatzear egon daitekeenari). Izenez hain oparoa den uharritzak, itxuraz, ez du beste munduko izana: mareagoran itsas-gainean apenas ageri diren haitz-punta batzuk; hori bai, urpean, metro gutxiko sakoneran, atoloi-egitura handia (55 kilometroko perimetroa duena, erdian sakontasun handiagoko urmael galanta duela).
Filipinen EEES-ren 200 milien barruan dagoen arren Txinak nahiz Taiwanek ere erreklamatzen duten esparruan dagoenez, eta haren egitura ikusita, nornahiri bururatzen zaion lehen galdera da zergatik ez ote zuen Beijingeko gobernuak hura hobetsi dezente hegoalderago, Spratley uhartediko Mischief Reef / Meiji Jiao / Paganiban Reef antzeko atoloian ia ezerezetik eraiki duen irla eratzeko.
Erantzunak askotarikoak izan daitezke (eta zailtasun teknikoak ez lukete gutxiesgarrienak izan behar). Baina bada bat mapa malapartatuak begietatik sarrarazten dizuna: Manilako badiatik 180 milia eskasera dago Scarborough edo delako atoloia. Eta Subic badiatik 150 milia baino gutxiagora.
Gaur egun, ofizialki, Subic-en base iparramerikarrik ez badago ere, edadetuenek gogoan izango dute handik egin zela, hein handi batean, Vietnameko gerra. Eta Marcos Jr.-ek daraman joairarekin, ez litzateke harritzekoa berriro hamarrera ekitea.
Kasu horretan, Scarborough atoloiko gorabeherak beste fase batean sartuko dira, ziur. Haren benetako balioa orduan ikusiko delako.
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
Munduko erakunde militar suntsitzaileenak 75 urte bete ditu, eta eztei horiek behar bezala ospatzeko, esan du bere kideek gehiago gastatu beharko dutela armetan. Gainera, urtemugaren goi bileran beste potentzien kontrako gerra hauspotu du NATOk, Txinaren eta Errusiaren kontrako... [+]
Urtebeteko atzerapenarekin hasi da Pekinen 2022an egindako Alderdi Komunistaren XX. Kongresutik datorren Komite Zentralaren III. Osoko Bilkura.
Sortu zela 75. urteurrenean egindako gailurrean, Aliantza Atlantikoak Txinaren kontrako mezua gogortu du eta herrialde asiarrari egotzi dio Errusia laguntzea Ukrainako gerran. Kievi laguntza gehiago emateko konpromisoa adierazi dute NATOko 32 kideek eta Europako herrialdeek... [+]
Europar Batasunaren txandakako presidentetza beretu eta astebeteren buruan Viktor Orban hungariar lehen ministroak egin duen ezusteko blitz-ak azalpen serioa eskatzen du. Gaiaren neurrikoa.
CKU trenbide hori egitasmo mitikoa da, hitzaren adiera zuzenean: itxuraz, koherentea ez ezik desiragarria litzatekeena, baina ameskerien mundutik kanpo zertzeko aukerarik gabea, orain arte behintzat. Halakorik inoiz ez nuela ikusiko zinez sinesten nuen.
Txinako Chang'e-6 misioak Ilargiaren alde ezkutuko laginak hartu eta Ilargiaren orbitara aireratzea lortu du. Alde ezkututik egin den lehen aireratzea izan da.
Pasa den urtarrilean, Yuk Hui filosofoak hitzaldi bat eskaini zuen –solasaldi bat, hobeto esanda– Donostiako Tabakaleran. Azken urteotan oihartzun handia izan du haren lanak, eta goraino bete zen aretoa. Besteak beste, monoteknologismoaren pentsamendu-ildoa kritikatu... [+]
Txina, 1417 urte inguruan. Zheng He almiranteak, Ming dinastiako enperadoreen soldatapeko esploratzaileak esan zuen posible zela “mundu osoa ibiltzea Txinatik irten gabe”. Ordurako Indiako Ozeanoan, Itsaso Gorrian eta Asiako hego-ekialdean zabaltzen hasia zen kolonia... [+]