Uniformearen bi aurpegiak
Ordenagailutik nenbilen argazki baten bila eta berriro hau begi aurrean. Argazki hau sorpresaz agertu ohi zait noizbehinka eta beti dedidakatzen dizkiot minutu pare bat gorroto aurpegi nazkagarri honi. Barruan su bat pizten zait 50 etxeko herrixka hontan pasatakoak gogoratzean. Kolonbia, Caquetá.
Caquetá beti izan da Kolonbiako gobernuarentzat zonalde gorria gerrateari dagokionez, bertako herritarrak kontrol militar bortitzarekin bizi behar izaten dute kaleetan eta etxeetan. Bi metro zituen kolonbiako ejerzitoaren batailoiko sarjentuak zera erran zidan “hemen jaioberriak eta guzti dira gerrillari, badakizu, beraien aitonengatik dator eta odolean daramate jada”. Herrixkako ostatu bakarrean arroza eta arraia afaltzen ari ginela agertu zen, 8 militarrek eskolta ematen ziotela, sarrera triunfala eginez betiere seduktorea izan nahi zuen irribarre batekin. Ostatua hustu egin zen bi segundutan eta atzera begiratu nuen une bakarrean konturatu nintzen 20 urteko zerbitzari jatorra ikaratuta zegoela, sarjentuari “aguapanela” bat eskaini zion lurrean iltzatuta zegoen begiradarekin eta sukaldean sartu zen. Urrengo egunean bertara gosaltzera joan ginenean, ingurura begiratu zuen lau bat aldiz eta hurbiltzeko erran zidan, hitza emanarazi zidan bere izena etzela inon agertuko eta isilka aipatu zuen ejerzitoko sarjentuarekin elkartuta ginenean, ostatuko atzeko atetik 3 militar sartu zirela argazki kamerekin neska gaztea mehatxatuz. Batailoiaren kanpamentua herrixkari itsatita zegoen, 200 soldadu inguru ziren, eta nolabaiteko fama hartua zuten giza eskubideen defendatzaileei argazkiak egin eta gero argazki montajeak egiteagatik. Hau da, sarjentuaren aurpegia borratu eta FARC-EPko komandanteen aurpegiak eransteagatik, Photoshopeko moztu-itsatsi kutre batekin, gero montaje judizialak egiteko.
Horrelakoak dira batailoien eguneroko handitasun heroikoak, aurreko egunean inguruko bidaxka batetan herriko adimen-urritasuna zuen gazte bakarra erahiltzea lau tirorekin buruan, 83 urteko bikote nekazari bat tirokatu eta lurrean hilda zeudela AK-47 pare bat jartzea ondoan gerrillari bezala erakusteko,…
Batailoi honen kanpamentua nekazari baten etxeko lurretan montatua zegoen, bera, behartua izan zen etxea uztera “nola hurbilduko naiz armatuak dauden 200 gizonengana handik joateko eskatzen?”, halaz ere egitea erabaki zuen, duintasunagatik. Kanpamentura ailegatzen ari zela, arropa garbitu eta zintzilikatzeko erabiltzen diren soka horietan, besoko (brazalete) eta kamixeta beltz mordoa ikusi zituen lehortzen, AUC jartzen zuen zuriz (Autodefensas Unidas de Colombia; paramilitarrak).
Ongi dakit kolonbiako ejerzito nazionalaren azpiko kamixeta ofiziala, berdea dela, eta horrela izan behar dela legez. Horregatik, azpian duzuen paramilitar ofizial eta legal honek zenbat masakre eta hilketetan parte hartu izanen duen pentsatzen dut aldioro. Hiltzeko makina bihurtzeko entrenamenduetan ikusten dut, azpian ageri zaion kamixeta beltzak dituen odol arrastoak garbitzen imajinatzen dut, uniforme ofiziala kentzen imajinatzen dut extra-ofizialarekin sarraskiak egiteko gero ofizialarekin Santos presidenteari eskua estutzeko…
Bien artean badago begirada talka bat, berak agian bere argazkia nonbait publikatuta imajinatuko zuen, nonbait idatzita bere aurpegiaren alboan paramilitar bat dela, bera eta bere ejerzito nazionaleko lagunak estatuaren hiltzaile legalak direla,…
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Zure komunitatean harrapatuta, gainerako herritarrengandik isolatuta. Talde armatuen tiro eta indarkeriaren erdian, lurra eta elikagaiak lantzeko ere etxetik atera ezinik. Halaxe deskribatu du Kolonbiako Chocó departamenduko bizimodua bertako ekintzaile Laura Orozcok... [+]
Uwa, kamsá, tukuná, uitoto, tikuna, embera, nasa-yuwe, nukak, sikuani, siano, macuna, yuruti, kichwa, achagua, bora, ettenaka. Horiek dira Kolonbian hitz egiten diren hizkuntzetako batzuk. Tamalez, Kolonbian bizi nintzenean, Cundinamarcan, nik ez nuen gure... [+]
Zezenketez gain, burtzikatzeak, zekorketak eta haztegiak debekatuko dituzte 2027. urtetik aurrera. “Erabaki historikoa” izan dela adierazi du Kolonbiako presidente Gustavo Petrok.
Abenduaren 18an migratzaileen nazioarteko eguna ospatzen da. Iaz Bilboko Alhondigan ekitaldi instituzionala egin zen eragile sozialekin batera, eta ni parte hartzera gonbidatu ninduten. Aukera ezin hobea izan nuen han sortzaile berriak ezagutzeko eta, batez ere, Miren Agur... [+]
Herri axolagabea! Zein ezberdina izango litzatekeen zuen patua, askatasunaren prezioa ezagutuko bazenute! Baina ez da berandu. Emakumea eta gaztea naizen arren, heriotzari aurre egiteko ausardia dut orain, eta mila aldiz gehiagotan ere izango nuke, ez ahaztu!".
Hitz... [+]
Kolonbian, FARC gerrilaren disidentzia-talde handienak adierazi du bakerako borondatea adierazi dutela eta Gobernuarekin elkarrizketak abiatuko dituela Norvegian, berak hala proposatuta. Eragile sozialekin eginiko topaketa batzuetan egin du iragarpena.
Francia Márquez presidenteordearen etxe inguruan zazpi kilo lehergailu arukitu dituzte, eta ondorioztatu dute bere aurkako atentatu saiakera bat zela. Márquezek bere ibilbide militante eta instituzionalean eraso eta mehatxu andana jaso ditu.
ELNk azaldu du aldebakarrekoa dela Kolonbiako presidenteak urtarrilaren 1ean iragarri duen aldebiko su-etena. "Ez da horrelako akordiorik eztabaidatu gobernuarekin", baieztatu dute. Gustavo Petrok atzera bota du su-eten ituna, eta gerrillari taldeari eskatu dio... [+]
Kolonbiako presidentetza hartu zuenetik “erabateko bakea” izan du helburu Petrok, eta 2023 urtea su-etena sinatuta hasi dute herrialdean: ELNrekin, FARCeko disidentziekin, eta zenbait talde paramilitarrekin hitzartu dute. Ekaina amaitu arte egongo da indarrean,... [+]
Alejandra Millerrek argi dauka, gatazka baten ostean, mundu guztiarekin hitz egin behar dela. Isilarazitako ahotsak eta narrazioak biltzen saiatu da, besteak beste, Kolonbiako Egiaren Batzordearen barruan, herrialde horretako gatazka armatuak era guztietako emakumeei eta LGTBIQ+... [+]