Iaz baino %5,5 ikasle gehiagok egingo du proba Nafarroan, astearte honetan hasita, eta iaz baino %0,2 ikasle gehiago aurkeztuko dira EAEn, asteazkenetik hasita. Bi fase izango ditu, derrigorrezkoa eta aukerazkoa, eta azterketagai diren ikasgai kopuruak dezente egin du gora aurten, LOMLOEren eraginez: 23tik 32ra. Dirudienez, urteotako eredua errepikatuko duen azkena izango da, datorren urterako konpetentzietan zentratuagoa egongo den eredua baitu buruan Espainiako Gobernuak. Gainera, ahal den neurrian erkidego guztietan proba ahalik eta homogeneoena izatea ere bilatuko du Madrilek datorren urterako, nahiz eta garbi geratu den PPren ametsa, lurralde guztietan azterketa bakarra egitea, ezinezkoa izango dela –besteak beste, erkidego bakoitzak curriculumean eragiteko dituen eskumenengatik–.

Abiapuntua ez da denentzat berdina

Batetik, denak ez dira berdin iritsiko probara, kalifikazio baten atzean meritokraziarekin zerikusi gutxi duen faktore ugari dagoela kontatu baikenuen ARGIAn: azterketa ereduek gaitasun jakin batzuk baizik ez dituzte aintzat hartzen (eta beste asko ez), eta etxeko egoera zein den, klase partikularrak ordaindu ote ditzakezun, zure herriko azpiegiturak zein diren… ezberdin egingo duzu aurrera hezkuntza sisteman, ezberdin egingo duzu etsamina.

Bestetik, institutu pribatuetan ikasleen Batxilergoko nota puztu egiten dutela ondorioztatu du ikerketa batek, kasu pare baten berri ere izan genuen iaz Nafarroan, eta horrek kalte egiten die institutu publikoetan ikasi duten gazteei. Izan ere, unibertsitatera sartzeko proben batez bestekoak %40 eta Batxilergoko noten batez bestekoak %60 balio du, azken emaitza ateratzeko orduan. Eta ez dugu ahaztu behar, Batxilergoko notek azken kalifikazioan duten pisua igo egin dute.

Karrera batzuetan eskatzen den nota oso altua da, plaza publikoak oso mugatuak dira hainbat ikasgaitan. Medikuntza da, ziurrenik, kasu paradigmatikoena: EHUn 400 plaza baino gutxiago eskaintzen dituzte Medikuntza graduan, nahiz eta azken hamar urteotan urtero 2.000tik gora ikaslek Medikuntza ikasi nahi duen. Jon Diaz EHUko irakaslearen esanetan, unibertsitate publikoan ez dago nahikoa plazarik, eskaintza egiterakoan administrazioak kontuan hartzen duelako ikasleen proportzio bat pribatura joango dela. Hori bai, behar duen nota ateratzen ez duelako edo bestelako arrazoiengatik unibertsitate pribatura jotzen duenak dirua eta baliabideak behar ditu horretarako.

Unibertsitate publikoan sartzeko ere sosak behar dira: unibertsitate urteak luzatu eta garestitu egin dira, masterren tirania nagusitu da, eta beka sistema ez dela nahikoa diote ahots askok. Gazte ugari unibertsitate sistematik at uzten ditu horrek guztiak.