Ukrainako guda gelditu
Horixe jende gehienak nahi duena. Ehunka mila baitira Ukrainan hiltzen ari diren gizakiak. Baina nola gelditu? Zer eskaini behar zaio alde bakoitzari gudari berriz ekin ez diezaion? Herritarrok ahotsa altxa nahi dugu, baina zer aldarrikatzeko? Hemengo komunikabide nagusien arabera, Errusiak Ukrainatik atera behar du eta urte luze honetan inbaditu dituen lurrak utzi. Kitto. Ondoren kalteak ordaintzea exijituko zaio, azpiegiturak berreraikitzeko gastuak bere gain har ditzala, Putini epaiketa sumarisimoa egitea, e.a.
Baina, hori al da herritarrok aldarrikatu behar duguna? Planteamendu hori serioa al da? Bi akats larri dituela esanen nuke berehala. Lehena, Errusiak ez duela inola onartuko; beraz, proposamenak ez du guda amaitzeko balio. Bigarrena, proposamenak ez ditu aintzat hartzen guda pizteko izan diren arrazoiak; hortaz, ez du arazoa konpontzeko balio. Izan gaitezen praktikoak eta sakon dezagun azken urteetako bilakaera historikoan, ondoren proposamen baliagarri bat aurkitu ahal izateko.
Oso urrutira joan gabe –Leninek Ukrainaren errepublika sobietarra sortu zuen garaira, adibidez–, goazen 1990. urteraino. Urte horretan Gorbatxov (SESB) eta G.Bush Jr. (AEB) presidenteek hitzartu zuten Varsoviako Ituna deuseztatuko zuela lehenak eta NATO ez zela ekialderantz zabalduko bigarrenak. Sobiet Batasuna 1991n deuseztatu zen. Baina AEBek beren hitza bete beharrean NATO ekialdera zabaltzeko plana eratu zuten. 2008an Bushek Ukraina NATOn sartzea bultzatu zuen Bukaresteko goi-bileran. Errusiako agintariek NATOren armada ez zutela Ukrainako mugetan inolaz ere nahi berretsi zuten. Alemania eta Frantziaren balorazioetan “ez da beharrezkoa orain Errusia probokatzea” entzun ahal izan zen. Mendebaldeko europarrentzat ere probokazio argia zen.
2014an Janukovitx presidente hautatuari kargua kendu zioten estatu kolpe baten bitartez. Hauteskundeetan bere puntu nagusia Ukrainaren neutraltasuna izan zen. Victoria Nuland, gaur AEBetako Estatu Idazkariorde eta garai hartan Idazkaritza horretako kide, Maidan plazan izan zen kolpista armatuei babesa ematen. Donbassen herritarrak armak hartuta jazarri zitzaizkion gobernu kolpistari.
2015ean, Minsken bake hitzarmena sinatu zen. Bertan marko autonomo bat ziurtatzen zitzaien Donbasseko bi errepublikei. Baina Nazio Batuen Erakundearen (NBE) babesa izan arren, gobernuak ez zuen bere konpromisoa bete.
Goi agintari desberdinek behin eta berriz errepikatu dute biziraupena arriskuan jarri diotelako sartu dela Errusia guda honetan
2021ean Biden presidenteak NATO ekialderantz zabaltzeko asmoa berretsi zuen. Konfrontazio militarra ekiditeko asmoz, 2021eko abenduan Vladimir Putinek AEBen eta Errusiaren arteko segurtasun-akordioa proposatu zuen. Hurrengo hilean Joe Bidenek ez zegoela negoziatzeko prest erantzun zion. 2022ko otsailean Errusiak “operazio militar berezia” abiarazi zuen. Lau aste geroago Zelenskik neutraltasuna onartu zuen publikoki eta, Erdogan presidentearen eraginez, martxoan, Turkian, Errusiak eta Ukrainak bake akordiorako lehen zirriborroa sinatu zuten. Bidenek aukera hori zapuztu eta Ukrainari guda indartzeko esan zion, Ukrainak NATOren barruan behar zuelako.
Datu horiekin ongi ulertzen da inbasioa ez zela lur berriak konkistatzeko asmoz egina izan. Alderantziz, AEBen eta NATOren jarrera erasokorraren aurrean, emandako hitza inoiz ez dutela betetzen eta bere biziraupena arriskuan ikusita, Errusiak lehen kolpea emanez beren arteko gatazkan aurre hartzea erabaki zuen, taktikoki bere aldeko egoera sortzen zuelako.
Hortaz, eraso inperialista izan zen ala defentsa ekimena? Geopolitikako adituek aurreko paragrafoetan esandakoak estrategia bereko atalak direla diote. NATOren plangintza bati lotuak leudekeenak, gaur Errusiar Federazioak Sobiet Batasunak inplosionatu zuen bezalaxe inplosiona dezan asmoz eginak. Goi agintari desberdinek behin eta berriz errepikatu dute biziraupena arriskuan jarri diotelako sartu dela Errusia guda honetan.
Lehen paragrafoan genioenari helduz, zer aldarrikatu behar dugu Europako Mendebaldeko herritarrok? Lehenik, su etena, noski. Eta ondoren, diplomazia, 2022ko Turkiako dokumentuaren bidetik abiatuta, bera baita bi aldeek bakerako sinatu duten azken agiria. Eta agintari politikoak mugiarazteko herritarron mobilizazioa beharrezkoa denez, hemengo alderdi politikoei herritarron mobilizazioa antola dezatela. Bereziki EH Bildu eta EAJri, haiek baitute mobilizatzeko ahalmen handiena Euskal Herrian.
* Oleg Yasinsky kazetari ukrainarrak bikain azaltzen digu guda hau ulertzeko jakin beharrekoa bideo honetan.
Joan Mari Beloki Kortexarena
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]