Udazkeneko kimuak
Zinemaldiko bigarren eguna, larunbata. Kaleek betetzen jarraitzen dute, eta uda giroa antzezten du asteburuak. Sail ezberdinetan elkarrekin lehian dabiltzan filmen ondoan, bada elkarren artean lehiatuko ez diren filmen sorta bat: Kimuakeko filmak dira, Zinemira sailaren baitan ikusi ditugun 7 euskal laburmetraiak. Ekainean hautatuak izan ziren eta Principe zineman izan dira gaur ikusgai prentsa eta gonbidatuentzat. Aukeratuen artean behin izanik, elkarrekin aurkeztu dira gaur, eta bere bidea hartuko du film bakoitzak hemendik aurrera.
Horien artean Artiko izan da proiektatzen lehena, Josu Venero eta Jesus Mari Lazkanok zuzendua. 16 minutuko filmak Ipar poloan hartutako irudiak biltzen ditu, Xabi Payaren hitzekin harremanean jarrita. Argumentuk hala agertzen du marrazkilari bat espedizioan, paisaiaren handitasunaren eta honen errepresentazioaren artean kolokan. Honen gainean sortzen dira errealitatearen eta kartografiaren inguruko hausnarketak, bata eta bestea non harremantzen diren ulertu nahian. Irudimenak ez du ingurua gainditzerik diote Payaren hitzek, eta hori onartuta hartzen du marrazkilariak aurrean duena jasotzeko erabakia. Ez al da hori, azkenean, mapa bat? Errealarekin lotura duen marrazki bat. Baina gakoa egon daiteke, etengabe mugitzen den paisaia duzunean aurrean, marrazten hasi orduko eraldatu egin dena. Txoriak eta puskatzen doazen glaziarrak ez dira ausazkoak, mapa mutante horren parte dira. Espedizioaren amaieran, mapa(k) tolestu eta etxera itzultzen da marrazkilaria. Agian ez da berdina, edo ez da toki berera iristen, edo ez du atzean utziko aurkitu zuena. Kavafisen Ítaca zai du Ipar poloko artistak.
Mateoren ama izan da aurtengo katalogoa bete duenetako beste bat, Moriarti ekoiztetxearen eskutik. Aitor Arregik eta Jose Mari Goenagak zuzentzen dute lan honetan Iban Zalduaren ipuinean oinarritutako filma. Angel Marik denboraldi baten ondoren egin dio amari zahar-etxera bisita eta haien arteko ez-ulertzea nabarikoa da. Semeak amak gogoratzen ez dituen oporrak aipatu nahi ditu, eta amak etxean nonbait semeak izan behar dituen komikietan besterik ez du pentsatzen. Halako batean, hirugarren pertsonai batek oreka irauliko du, Angel Marik gogoratzen duen ama gorpuzten duen beste emakume bat, hain zuzen ere. Ehiztari ehizatu moduko istorio honek zalantzan jartzen ditu pertsona adinduen gainean ditugun aurreiritziak, familia eredu eta hauen arteko kodeen fosilizazioa, baita ikuslegoaren zentzutasunak. Umore gozoz girotutako laburrak mugimendu finez eramaten gaitu gauzak uste duguna bezalakoak ez diren sinesmenen eremura.
Zazpi lanetan azkena proiektatu da Izibene Oñederraren Lursaguak filma. Zabaltegi-Tabakalera sailean ere ageri den animazio laburra zuzendariaren azken 3 urteko prozesuaren emaitza da. Gertu dituen biografien orrialdetan aurkitutako eguneroko eszenak sortu ditu Oñederrak, animazioak eskaintzen duen errepresentazio plano askean. Familiako pertsonak dituzte marrazkiek oinarri, eta bertan emakumeen bizipenak sakontzen dira. Animazioak oroitzapenak ditu objetugai, baina baita materialki gertatu ez direnen irudikapenak. Badirudi gizonen mundu horretatik ihes egiteko modua eskaintzen dutela marrazkiek, eta horien bidez eraiki daitekeela esistitzen ez den emakumezkoen mundua. Hélène Cixous feministaren saguen kontzeptua garatzen da lanean, non emakumeak generoari dagokion sistema kulturala apurtzeko gai diren espezie arraro gisa uler daitezkeen. Gipuzkoarraren lanak animazioaren izaerari buruz ere mintzo zaigu, eta desiren eta psikearen planoan gertatzen diren horiek errepresentatzeko herramintak eskaintzen dizkigu. Emakume ezberdinen arteko metamorfosi etengabekoak gidatzen du Oñederraren lana, eta honekin ixten du Kimuakek bere 2019ko aukeraketa. Batek daki zenbat metamorfosi gehiago izango duten zazpi laburrek hemendik aurrera bakarka egingo duten ibilbidean.
Keinuen segida bat da zinema, keinuen sekuentzia bat. Zinemagileak etengabe keinu egiten dio kamerari, haren aurreko paisaiari, pertsonaiari, objektuari. Keinua galtzen bada, galdu egiten da zinema, galdu gizatasuna. Zinema, keinua eta gizatasuna zaintzen dituen espeziekoa da... [+]
Satorrak bogan daude zineman. Izibene Oñederraren satorrek, euren sinbologia nahiz konnotazio propioak dituzte ordea, eta deitu ere, bere molde propio zein ederrez deitzen ditu. Animazio irudietan islatu ditu eta mikroipuinen gisara plazaratu du Lursaguak. Zinemaldian... [+]
Salda edo zopa bero batekin alderatzen du bere zinema; soila eta konplexua aldi berean. Ez hain estimatua azukrez eta kimikaz jositako garai posmodernootan, baina aterpe bital bat eskaintzen duena. Cannesko jaialdian gozo hartu zuen kritikak zein publikoak O que arde filma... [+]
Ez da izan inondik inora Zinemaldian gehien aipatu den pelikuletako bat, ukitzen dituen gaiak eta filma egina dagoen modua bera ere halakoak direlako, baina Jean-Gabriel Périot zuzendariaren Nos défaites-ek ikustaldi bat merezi du, artefaktu bitxia baita, ezohiko... [+]
Takashi Miike Audition filmari esker ezagutu genuen, 1999. urtean. Plural horrek badu maiestatikotik –nik bederen orduan izan nuen Miikeren berri estreinako aldiz–, baina plural normala ere izan daiteke, susmoa baitut ez direla guti Miike beldurrezko filmen bidez... [+]
Sail Ofizialetik kanpoko filmetan sua izan da errepikatu den elementuetako bat, piromaniarekin lotuta O que arde lanean, eta istripu gisa planteatuta Ema film txiletarrean. Oliver Laxeren pelikularen kasuan sua koadro barnean sartzen da; Pablo Larrainenean, aitzitik, koadroz... [+]
Bi irabazle garbi eta zenbait tendentzia utzi ditu Donostiako Zinemaldiaren 67. edizioko palmares ofizialak.
Zinemaldiaren sari-banaketak bi pelikula nabarmendu ditu besteen gainetik: Paxton Winters zuzendari brasildarraren Pacificado-k irabazi du pelikula onenaren Urrezko Maskorra eta beste bi sari ere lortu ditu: Bukassa Kabengelek jaso duen gizonezko aktore onenarena eta argazki... [+]
Jada hiriarekin sinbiosi bat gertatzeko bidea har zezakeenean amaituko da astebete luze iraun duen zinemaldia. Akaso suitzar aktore batek Bagerak banatutako kanpotarrentzako euskara hiztegian ikasitako hitzak buruz esateko gai izan da gaur, edo abortuaren aldeko argentinar... [+]
Zinemaldia bere helmugara iristen. Ia film guztiek izan dute beren lehen emanaldia, eta haietako gehienek, medioetan kritika. Ikuslegoak, beraz, ez du ausaz jokatzen jada. Behin baino gehiagotan entzun ditut ondokoak esaten: "Hau ondo jartzen dute, ondo egongo da" edo... [+]
“Batzuetan gertatzen da, film bat amaitzen den lekuan segitzen duela hurrengoak, programatzaileek edo zoriak Zinemaldiko film guztiak josita metafilm erraldoi bakar bat egin nahi izan balute bezala”. Harkaitz Canok atzoko zutabean idatzitako esaldi horri bueltaka... [+]
Zinemaldiaren seigarren eguna eta azken txanparen hasiera da. Asteazken honetan gauza harrigarri bat gertatu da: badakizue nola filmen aurretik jazz musika dirudienaren nota batzuk entzuten diren, zinemaldiko leit motiv antzera? Eta jendeak txalo egiten duen, erritmoa... [+]
Eguneko eta segur aski Zinemaldi osoko “baina zer ostia?” momentua bizi ahal izan dugu La hija de un ladrón filmaren prentsaurrekoan.
Euriak hasi eta bukatu du eguna, tartean eguzkia atera bada ere. Zinemaldia guztiz donostiartu da, auzo berri bat sortzeko prest egongo balitz bezala. Zinemazaleari pazientzia agortzen hasi zaio: nahiago du pintxoak jatera joan Abuztuak 31ra filma aspergarri bat ikusten gelditu... [+]
Beti deitu izan didate arreta Zinemaldia jarraitzen duten atzerriko korrespontsal eta kritikari batzuek. Konkretuki, adinean aurrera samar joanak dauden horiek. Beraien ile zuriak, ibiltzeko modu zahartritikoak, bazkalosteko paseetan egiten dituzten zurrungatxoak. Siesta horien... [+]