Udalekuen bisa
Aizue, zuek gorde duzue txamarra potoloa? Ni oraindik ez naiz ausartu, baina bai atera dudala zira armairutik biak eskura izateko, etxetik atera baino lehen leihotik begiratu eta bata edo bertzea hartu erabakitzeko. Badira ni baino aise ausartagoak, doike! Berriki hasi naiz ikusten haur batzuk nola doazen eskolara bidean goiz-goizean, oraindik fresko ari duelarik, galtza motzetan. Ez natzaizue eguraldiari buruz arituko, afera da horrek burura ekarri didala txikitan eguraldia epeltzen hasi orduko hasten ginela udalekuetan pentsatzen. Zuek joaten zineten? Ni bai.
Ez pentsa afera hutsala denik, nik Hondarribian, Bidarraien eta Alkizan ezagutu nuen Euskal Herria edo, bederen, euskaldunak. Amari "zenbat lo?" galdetu eta, adinean goiti egin ahala, geroz eta egonaldi luzeagoak egiten uzten zigun. Zazpi edo hamar eguneko mikromundu horietan ni bezalako jendea ezagutzen nuen, baina aldi berean arras desberdina zena: zer ziren artaziak edo okela? Nola ez zietela uzten eskolara bakarrik joaten? Gugghen... zer? Munduaren bertze puntara joanak ginela iruditzen zitzaigun eta abentura ausarki ekartzen genituen bueltan, gero gutun-trukean elkarri kontatzeko. Nik Atarrabiako gutun-lagun bat izan nuen eta kronika zirraragarriak bidaltzen zizkidan metropoliko bizitzari buruz.
Orain ez naiz udalekuetara joaten, ez dagokit adinean goitiegi egin omen dudalako, baina inbidiaz begiratzen diet aukera dutenei. Adibidez, Gasteizen uztailaren 17tik 21era eginen den HIGAra, alegia Hizkuntza Gutxituetako Hiztun Gazteen topaketara, joanen direnei, irakurri baitut izen emate epea ireki berri dutela. Bertan bilduko dira munduko hizkuntza gutxituetako aktibista diren 75 gazte eta "bortz lo" ez dakit eginen dituzten, baina bortz eguneko programa sozio-kulturala bai prestatu dietela.
Ez dakit antolatzaileak ados egonen diren, baina funtsean HIGAk udalekuen espiritu berbera duela iruditzen zait niri. Etxetik hurbil mundu berriak deskubritzeko aukera, batetik; gainera, hain urruneko gazteak ezagutu eta konturatzea aldi berean zaretela arras iduritsu eta ezberdin, alegia testuinguruak akaso ez duela zerikusirik, baina gogo, kezka eta itxaropen berdintsuak dituzuela funtsean. Bortz egun hitzaldiak, tailerrak, kontzertuak eta bisitak zukutzeko, modu anitzetan ikasteko, harreman berriak egiteko, sareak egiazki sozial izan daitezen eta uda akitu ondotik elkarri kronika zirraragarriak helarazteko, bertze norbaiten egunerokora leiho bat ireki eta bere "normaltasunak" liluratu zaitzan.
Dagoeneko hasi bazara izen emate formularioa betetzen, kasu. Webgunean argi erraten dute bi baldintza bete behar direla HIGAn parte hartzeko: bat, hizkuntza gutxitu bateko hiztun izatea; hori betetzen duzula badakit. Baina gaztetasuna ere definitu dute antolatzaileek eta, segur aski, adinaren muga estuegia izanen da batzuentzako: badituzu 18 eta 35 urte artean? Baietz bada aukera duzu udalekuen bisa eskatzeko; zeren, baga udalekuak, biga Euskarabentura eta, orain, HIGA!
Marfa (AEB), 1954. Texasko basamortuko herri horretako Blackwell lehen hezkuntzako eskolan haurrak zeremonia berezi batean parte hartzera behartu zituzten. Irakasleek paper zatiak banatu zizkieten eta bertan zera idazteko eskatu: “Ez dut espainieraz hitz egingo, ez... [+]
Erreportaje honetako protagonistak Gasteizen bizi dira eta hizkuntza gutxiagotuetan hitz egiten dute: amazigeraz, galegoz, mirpuriz eta guaranieraz, hurrenez hurren. Soumia Berkani Ben Yahia, Toni Cid Armanda, Altaf Hussain, eta Sonia eta Delcy Godoy Bizzozzero dira. Euskal... [+]
Soziolinguistika Klusterrak antolatuta 2024ko Euskal Soziolinguistika Jardunaldia egin berri da Gasteizen apirilaren 23an. Azken urteetan euskararen eta katalanaren alde eta aurka agertu diren diskurtsoak izan ziren ardatz. Onintza Legorburu, Xan Aire eta Mikel Peruarena aritu... [+]
Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]
Carolina Gandulfo doktorea. Argentinan jaioa, Ipar-ekialdeko Unibertsitate Nazionaleko Humanitate Fakultateko irakaslea. Iragan udazkenean Garabidek gonbidaturik egonaldia egin zuen gure artean, eta mintzatu zitzaigun Argentinako guaranieraz. Ikastetxe bateko esperientzia... [+]
Netflix, Amazon Prime eta Disney+en, Hizkuntza Gutxituen Europako Gutunak onartzen dituen bost hizkuntza baino ez dituzte erabiltzen. Bosten artean nagusi da, alde handiz, katalana. Ondoren datoz galiziera, euskara, luxenburgera eta Eskoziako gaelikoa. EHUko Nor Ikerketa Taldeak... [+]
Hizkuntzaren aldeko aktibistatzat aurkeztu dituzte bere buruak Casamachin Yulek eta Velasco Nuskwek, nasa herriko indigenak biak ere. Nasayuwea biziberritzeko taldean ari dira lanean, Kolonbian, Cauca eskualdeko Toribío udalerrian. 37.166 biztanle dira eta, horietan, %96... [+]
Carlos Santiago Moreta kitxua hiztuna da gaur egun. Ekuadorreko Otavalo herrian jaio zen, Imbabura probintzian. Gaztetxo zela sartu zuen muturra Imbaburako Kitxua Gazteen Elkartean. Han jabetu zen hizkuntzaren garrantziaz. Indigena bai, baina ez zuen etxeko hizkuntza hitz... [+]
Okzitania, Europa modernoaren sorrera garaian, zulo beltz baten gisakoa iruditzen zait. Eta zalantzan izaten naiz ea ez ote garen zulo beltz horretan behera oraindik ere erortzen eta erortzen ari. Joxe Azurmendik duela gutxi argitaratu duen Europa bezain zaharra liburuan atal... [+]