Hilabeteak daramatzate tentsio handiko eremuaren izendapenari tiraka, eta, gaur, dokumentuak esku artean, Donostiako Udal Gobernuak eskaera ofiziala egin du: Eusko Jaurlaritzari eskatu dio hiria, bere osotasunean, tentsio handiko eremu izendatu dezala. Izendapen horren bitartez, udalak ohiko etxebizitzarako alokairuaren prezioen arautzea du helburu. Batik bat, azken urteotan areagotu diren alokairu igoerak ekiditea bilatzen du, baina udalean argi dute legedia ez ezik, bestelako tresnak ere erabili beharko dituztela etxebizitzaren aferari irtenbide bat topatzeko.

Donostiako alkate Eneko Goiak eta Hirigintza, Plangintza eta Etxebizitzako zinegotzi Nekane Arzallusek agerraldia egin dute eskaera iragarri eta izendapenaren arrazoiak azaltzeko. Donostia Tentsio Handiko Eremu izendatzeko irizpide nagusia hiriko etxebizitzen alokairuaren prezioak bermatu du, alkatearen arabera. Adierazi duenez, alokairuaren kostuak eta etxebizitzaren gastu gehigarriek familia bakoitzaren diru sarreren %30 gaindituz gero, izendapena jasotzeko moduan dago. Bada, Donostiaren kasuan, %31,6koa da adierazle hori.

Gauzak horrela, Goiak azaldu du udalak etxebizitzaren afera konplexuari irtenbide bat ematen saiatu dela legediaren bitartez. Nolanahi ere, argi utzi du etxebizitza soziala bultzatzea beharrezkoa izango dela alokairu eskuragarria sustatzeko: “Izendapena oso irtenbide soila da. Ez dezagun pentsatu honen bitartez, Etxebizitzak duen arazo konplexuari irtenbiderik jarriko diogunik”.

Alokairuei muga

Hirigintza, Plangintza eta Etxebizitzako zinegotzi Nekane Arzallusek azaldu duenez, ondorio nagusia “alokairu prezioen arautzea” izango da. Horretarako jabe txikien eta bost etxebizitza baino gehiago dituzten jabe handien arteko banaketa egin dute. Jabe txikiekin egindako kontratu berriei dagokionez, azken kontratuan ezarritako prezio berdinean mantendu beharko dute alokairua, eta soilik %10eko igoera egin ahal izango dute, betiere hamar urtetik gorako kontratua izanez gero, edo etxebizitzan bertan birgaitze lanak eginez gero.

Bost etxebizitzatik gorako jabe handien kasuan berriz, Erreferentzia Prezioen Indizeak ezarriko du alokairuaren zenbatekoa, etxebizitza aurretik alokatuta izan ala ez. Indize hori Etxebizitza eta Hiri Agendako Ministerioak ezarriko du, Foru Ogasunak emandako informazioarekin. Era berean kokalekua eta etxebizitzaren ezaugarriak kontuak hartuko direla zehaztu du Arzallusek.

Berehalako ondorioak

Donostiako Udalak 2023ko udaberritik darama tentsio handiko eremuaren izendapenarekin gora eta behera. Azken hilabeteotan,  “lan handia” egin dela baieztatu du Goiak, udalbatzarrak hala onartuta, presazko bidearen bitartez egin baitituzte beharrezko dokumentuak. Udalak izapideak bideratu dituenetik, hain zuzen, etxebizitza merkatua aldatu egin dela baieztatu du Goiak: “Salto bat egon da, epe luzeko alokairutik, denboraldiko alokairuetara”. Udal teknikarien datuek berretsi dute informazio hori; izan ere, 2500 etxebizitza zeuden alokairuan 2022an; 2023an, berriz, 400 gutxiago ziren.

Epe laburreko kontratuen harira, Goiak gogorarazi du, erabilera epe luzekoa bada, “iruzurra” egiten ari direla. Udaletik, baina, ez dute inolako jarraipenik egingo, kontratu zibilak direla arrazoituta: “Ez dagokigu guri ikuskatzen lan hori egitea, bakoitzak salatu behar du halako egoera batean egonez gero”. Hain zuzen, Kaleratzeak Stop plataformak gida bat sortu du halako kasuak identifikatu eta salatzeko.