Udal hauteskundeak aise irabazi ondoren, Sinn Feinek Stormont desblokeatzea eskatzen du
Sinn Feinek lehen aldiz irabazi ditu Ipar Irlandako udal hauteskundeak, eta 462 zinegotzietatik 144 eskuratu ditu, duela lau urte baino 39 gehiago. Alderdi errepublikarraren ustez, horrek balio beharko luke unionismoak blokeatzen duen Stormonteko Legebiltzarra berriz abiarazteko.
Hauteskundeak iragan maiatzaren 18an egin ziren, baina igandean bukatu zen kontaketa guztia. Parte-hartzea %54koa izan zen. Sinn Feinnek botoen %30,9 lortu du, aurreko udal hauteskundeetan baino 7,7 puntu gehiago, hots, boto guztien ia herena. Azkenengo hauteskundeetan izaten ari den arrakasta ikusita, espero zen igoera, baina aurreikuspen guztiak gainditu dituela esan liteke.
Sei eskualdetan izan da indarrik handiena Sinn Fein, horien artean Belfasten, hiriburuan. DUP alderdi unionistak bost eskualdetan izango du gehiengoa. Eskualde guztietan eta jendarteko sektore guztietan bildu ditu bozkak Sinn Feinek, bereziki gazteen artean. Eta belaunaldi berrietako botoak erakartzeaz gain, bere ohiko botoari ere eutsi egin dio.
DUP alderdi unionista izan da bigarren indarra: botoen %23,3 lortu du eta zituen 120 eserlekuei eutsi die. Sinn Feinen emaitza handiak ez dira berri ona unionismoarentzat, baina hala ere, DUP pozik agertu da emaitzarekin, eta interpretatu du bere hautesleriak sostengua eman diola Stormonteko Legebiltzarrari egin dion boikotari.
2022ko maiatzean egin ziren legebiltzarrerako hauteskundeak, Sinn Feinek irabazi zituen lehenbiziz eta harrezkero DUPek blokeatua du gobernuaren eraketa, Brexiteko akordioek Erresuma Batua eta Irlandaren artean finkatzen dituzten muga arauekin dituen desadostasunengatik. Orain 25 urte bete dituen Ostiral Santuko Akordioen arabera, Ipar Irlandako gobernu autonomoa errepublikarren eta unionisten artean osatu behar da, baina lehenbiziz gobernuaren lidergoa Sinn Feini dagokionean, DUPek boikoteatu egin du.
Aliantza gora, UUP eta SDLP behera
Aliantza alderdia izan da hirugarren indarra 65 zinegotzirekin, duela lau urte baino hamalau zinegotzi gehiago lortuta. Ekialdean alderdia oso errotuta dagoela erakusten dute emaitzek, eta mendebaldean sartzeko ahalegina egin du, baina ez du emaitza handiegirik izan eremu hartan.
Azken urteetan hirugarren geratu den UUP Ulsterreko Alderdi Unionista izan da galtzaile handiena, botoen %10,9 (-3,2) eta 53 eserlekurekin –21 gutxiago– laugarren postua lortuta. Galera handia, baina are handiagoa kontuan hartuta aurreko hauteskundeetan ere beste hamahiru galdu zituela.
Beste galtzailea SDLP da, irlandar nazionalisten alderdi sozialdemokrata klasikoa, zeina Sinn Feinen indartzearekin ahultzen ari den azken urte luzeetan. Botoen %8,7 (-3,3 puntu) eta 39 (-20) zinegotzi eskuratu ditu.
Mende laurdena bete du Ipar Irlandako Ostiral Santuko Hitzarmenak, gatazka armatuen konponbiderako erreferenteetako bat bilakatu dena munduan. 1998ko akordioaren helburu nagusia biolentziari amaiera jartzea zen. Indarkeria izugarri apaldu da, baina ez da desagertu. Berbarako,... [+]
Ipar Irlandako Parlamentua blokeatuta dago maiatzetik, DUP unionisten alderdiaren protestagatik, ez baitago ados Brexitaren ostean Ipar Irlandan Europako Batasunak jarri dituen merkataritza kontrolekin, besteak beste. Erresuma Batuaren eta Europako Batasunaren hitzarmen berriak... [+]
2022ko abenduaren 6an Ipar Irlandako mugimendu errepublikanoaren aldarrikapen historikoetako bat gauzatu zen: data horretatik aurrera, Irlandako berezko hizkuntza ofiziala da, lehenbizikoz, Ipar Irlandako sei konderrietan.
Sinn Feinek lehenbiziz irabazi zituen Stormonteko Legebiltzarrerako hauteskundeak iragan maiatzean eta horrek ematen dio gobernu autonomoa gidatzeko aukera, baina DUP alderdi unionistak uko egin dio gobernuko bere kideak izendatzeari.
Irlandaren etorkizuna hamarkada honetan erabakiko dela eta auzia benetan konponduko dela uste du Sinn Feineko presidente Mary Lou McDonald-ek. Hala adierazi du El País egunkarian.
Sei konderrietako estatua orain 101 urte sortu zen Irlandako iparraldean. Gehiengo unionista iraunkortzeko zegoen diseinatua. Sistema mota bat, non sortua izan zenean, hauteskunde barrutiak halako gisan banatu zituen ezen unionistek beti abertzale irlandesek baino bozka gehiago... [+]
Belfasteko alkatea da iragan ekainaren 3tik. Sinn Feineko alkatea. Ez da alderdi horretako lehena baina, alderdi unionisten hainbeste urtetako nagusitasunaren ondoren, oraindik ere berezia egiten da. Datorren urteko ekainera arte izango da alkate. Bere leloa:... [+]
1998ko bake akordioa baino lehenago egin ziren krimenenen akusazioak ez lirateke epaitegietara helduko. Aldekoek, berradiskidetzarako derrigorrezko neurria dela diote; oposizioak esan du erabakia “iraingarria” dela biktimentzat.
Mother and Baby Homes Commision of Investigation (Amen eta Haurren Etxeen inguruko Ikerketa Batzordea) erakundeak gauzatu du ikerketa. Aztergaiak agerian utzi ditu Elizaren menpeko harrera etxeetan haurrek eta emakume ezkongabeek zein alargunek jasandako bizi baldintza... [+]
Ipar Irlandako Fiskaltzak iragarri duenez, froga faltagatik ez dituzte prozesatuko ustez hamahiru lagunen hilketan parte hartu zuten soldaduak. Familiek etsigarritzat jo dute erabakia.
Hizkuntza Gutxituen Europako Gutuna sinatu badu ere, Erresuma Batuak ez ditu bete itunak ezartzen dizkion betebeharrak. Kornubiera, Irlandako gaelera eta Ulsterko eskoziera dira kaltetuak, Europako Kontseiluak argitaratutako txostenaren arabera.
Europako Batasuna 1993an sortu zenetik kide berriak gehitu dira bata bestearen atzetik. Joan den ostiralera arte 28 estatuk osatu dute makro-egitura politiko eta ekonomiko hori. Izan ere, urtarrilaren 31 historiara pasako da, EBk izan duen lehen zatiketaren eguna izan delako... [+]