Uber-en barne-dokumentu filtratuek agerian utzi dute beren estrategia: “Seko ilegalak gara”
Uber enpresa estatubatuarrak mundu osoko hirietan sartzeko zein estrategia erabili zuen estrategia agerian utzi dute filtratutako 124.000 dokumentuk. Legeak propio urratu, jendea engainatu eta gobernuen aurkako lobby-lana egin zituzten besteren artean, The Guardian egunkariak argitaratu duenez, Ikerketa Kazetarien Nazioarteko Partzuergoaren (ICIJ) ikerketa. Besteren artean agerian geratu da Macronek isilpean enpresari lagundu ziola Frantziako Estatuan sartzen.
2013 eta 2017 arteko dokumentuak zabaldu dira asteburuan eta enpresako zuzendaritzako kideen arteko komunikazioak jasotzen dituzte. Haietako batek onartzen du "piraten" moduan jokatzen dutela, eta beste dokumentu batean aipatzen da: "Seko ilegalak gara" ("We are fucking illegals"). Etikoki zalantza handiak sortzen dituzten praktikak ageri dira filtratutako dokumentuetan, hainbat herrialdetako lehen ministroak, presidenteak, enpresariak edota hedabideetako buruak limurtzeko estrategiak tartean.
Gidaria barne duten autoak alokatzeko zerbitzu moduan jaio zen Uber 2009an. Ohiko taxien antzera erabiltzen da, baina gidariak partikularrak dira, ez profesionalak. Europako 28 hiritan, AEBetako, Mexikoko eta Kanadako 68tan, eta Hegoamerikako, Ekialde Ertaineko, Afrikako eta Asiako beste zenbait hiritan erabilgarri dago, Wikipedian irakurri daitekeenez.
Azaleratutako informazioaren aurrean, konpainiak adierazi du ez duela aitzakiarik jarriko iraganean gertatutakoengatik, eta gaineratu du ez datozela bat gaur egun dituen baloreekin: "Azken bost urteetan egindakoagatik eta datozen urteetan egingo dugunagatik epai gaitzaten nahi dugu".
Taxistekin gatazka
Uber-ek taxilariekin gatazka bere mesedetan baliatu zuen, agintarien eskutik hainbat baimen lortzeko, filtratutako dokumentuen arabera. Belgikan, Espainian, Italian eta Frantzian, esaterako, taxilariek protestak deitu zituzten kaleetan Uber bezalako zerbitzuen aurka. Parisen, kontramanifestazioetan parte hartzera deitu zituen bere gidariak Uber-ek. Ohartarazi ziotenean "eskuin muturreko matoiek" erantzun egingo zutela eta "borroka bat elikatzen ari zela", "merezi" zuela aipatu zuen garai hartako kudeatzaile zen Travis Kalanick-ek: "Indarkeriak arrakasta bermatzen du, eta tipo horiei aurre egin behar zaie, ezta?". Gidariak "arma gisa" erabiltzea planteatu zuen, eta jasan zezaketen indarkeria "polemikaren sua elikatzeko" baliatu behar zutela. Beste hainbat hiritan errepikatutako gidoiari erantzuten zien horrek guztiak, filtratutako mezu elektronikoen arabera: Kaputxadunek, ustez taxilariek, 2015ean Amsterdamen eraso egin zietenean Uber-eko gidariei, agintariek baimenak eman zizkieten.
Macron-en laguntza
Beste dokumentu batzuek Uber-eko buru ohiak eta Frantziako presidente Emmanuel Macron-en arteko elkarrizketak jaso dituzte. Artean Ekonomia ministroa zen Macron eta honek onartu zuen enpresa isilpean lagundu zuela Frantzian egonkortzeko erraztasunak emanez. Aldiz, Olaf Scholz kantziler alemaniarra "benetako pailazoa" dela aipatzen da Kalanick-en eta zuzendaritzako gainerako kideen arteko komunikazioetako batean, Hanburgoko alkatea zenean eskatu zuelako gidarien soldatak igotzea.
Bestetik, enpresak "panikoaren botoia" deitutako zuen, Kalanick-en aginduz abiatzen zen operazio informatikoa. Ikerketa edo sarekadarik izan zitekeela aurreikusten bazuen, makinak zerbitzarietatik deskonektatu eta edukira sarbidea oztopatzen zuen Uber-ek. Uber Files dokumentuetan jasotzen denez, gutxienez sei bider erabilia izan zen botoi hori urtebetean: Frantzia, Kanada, Herbehereak, Belgika, India, Hungaria eta Hong Kong.
"Egunsentiko sarekadatarako" balizko esku-orria ere aipatzen da dokumentuetan. Politikariak presionatzen zituen Uber-ek, legeei iskin egiteko. Halaber, sarekadak gertatzean, Uber-eko langileek inolako artxiborik ez zeukan bilera-gelara eramaten zituzten autoritateak, eta sekula ez zituzten bakarrik uzten.
Lan istripuz 33 pertsona hil dira Euskal Herrian aurten. Azkenekoa, Iruñeko sanferminetan garbiketan lanean ari zen Iosu izeneko langilea. Kamioiaren gainetik erori zen eta hartutako golpe larriaren ondorioz hil da. LABek FCC (Iruñerriko Mankomunitateko... [+]
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Bilboko Euskalduna jauregian egindako urteroko kongresuan Mondragoneko lehendakariaren errelebo aldaketa irudikatu dute, orain arte taldeko buru izandako Iñigo Ucinek eta hemendik aurrera kargu hori hartuko duen Pello Rodriguezek. Horrez gain, hurrengo urteetarako bide... [+]
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Ezbeharra astelehen goizean izan da, eta gizonaren emazteak 13:23ean dei egin die larrialdi zerbitzuei. Bi biktimak bihotz-gelditze egoeran aurkitu dituzte, eta sorospenek ez dute lortu horien bizitza salbatzea. Umea herriko bizilaguna zen.
Eskakizun nagusienen artean plantilla handitzea, hitzarmen berri bat lortzea eta atseden egunak errespetatzea jaso dituzte ELAk eta LABek. Grebak ez du eragingo eguneroko suhiltzaileen zerbitzuan, baizik eta langileen atseden-egunetan bakarrik, Diario de Noticias de... [+]
Txikitan kaian arrantzatu ohi genituen ‘pantxito’ gehienak ziurrenik bisiguak izango ziren, baina nekez ikusten genituen bisigu handiak. Izatekotan, jatetxe ezagunetan izango zen, arraindegietako bisigu gehienak kanpotik ekarriak ziren bitartean. Egun, kostaldeko... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.
Etxe turistikoek alokairuaren merkatuan duten pisua aztertu dute, eta hainbat datu adierazgarri gelditu dira agerian.
2019ean, Gorlizko emakume udaltzaingo batek tratu iraingarria eta sexu izaerako jokabide desegoki larriak sufritu zituela salatu zuen bere kidea zen gizonezko batengatik, eta, horren ondorioz, 2021an baja eskatu zuen. Orain, Bilboko Lan Arloko 2 zenbakiko epaitegiak ebatzi du... [+]
Mundu mailako ekonomiak gorakada nabarmena izan zuen COVID-19aren ostean. Orain, baina, gorakada hori agortze-fase batera heldu den zantzuak agerikoak dira, krisi klimatikoak nabarmen baldintzatuta: munduko potentzia nagusien ekonomiaren hazkunde-tasa murrizten ari da,... [+]