Txingurriaren eskaera egingarriak
Pazientzia da zauri guztien gozagailua, gaixoaren aringarria. Urteak daramatzagu osasun arreta euskaraz eskatzen; ahozko zein idatzizko harremanetan, errespetuzkoa, osasun beharrei erarik egokienean erantzuteko gauza izango dena. Kalitatezko osasun arreta, alegia. Bagara pazienteen historia klinikoa ere euskaraz idazten dugunak, behar den legez.
Hori baita elebitasuna: pazientea erdalduna bada, gazteleraz, eta euskalduna bada, euskaraz. Egun guztietako gudu lana. Jaso dugun erantzuna etsigarria izan da: itzultzaile automatiko bat ezarri nahi digute, euskaraz dagoen apurra gazteleraz egon dadin, beste guztia gaztelera hutsean ematen zaigun bitartean. Pazienteak izanik eta aukeraz baliatuz, proposamen zehatz eta egingarri batzuk egin behar zaizkio Osakidetzari.
Badago gauza anitz biltzeko. Lehenik eta behin, euskararen presentzia areagotzeko benetako gogorik badago, proba osagarri guztiak euskaraz ere egon eskaini behar dira, nahitaez. Horrela, pazienteak eta profesionalak testuak euskaraz ikustera ohituko lirateke, naturaltasunez elebitasuna onartuz. Bide batez, langileontzat gure euskara hobetzeko izugarrizko laguntza izan daiteke. Ez gara ari euskara inposatzen, ez Osakidetza goizetik gauera euskalduntzen: proba osagarriak ele bietan nahi ditugu, besterik ez.
"Jaso dugun erantzuna etsigarria izan da: itzultzaile automatiko bat ezarri nahi digute, euskaraz dagoen apurra gazteleraz egon dadin, beste guztia gaztelera hutsean ematen zaigun bitartean"
Bigarrenik, frogatuta dago hizkuntza eskakizun lepo-meheek ez dutela osasun arreta euskaraz bermatzen, berariazko neurriak hartzen ez badira. Horretarako euskarazko ibilbideak ezinbestekoak dira: lehen mailako arretatik espezializatura ahoz eta idatziz arreta euskaraz eman (historia klinikoa euskaraz, alegia), paziente eta profesionalen arteko hizkuntza-parekotasuna lehenetsiz. Protokolizaturiko zirkuitu bat, zeinean osasun langileak euskaldunak izango diren, eta behin hori ezarri eta gero, beharrezkoa balitz, itzultzaile bat.
Hirugarrena, eremu elebidunetarako ikerketa-protokoloa, hizkuntza kontuan hartuko duena. Ez da onargarria gaztelera hutsean egindako galdetegietan oinarrituriko ikerketarik adibidez, edo gutxiengoak baztertzen dituena. Hizkuntza eta generoa kontuan hartuko dituzten ikerketak. Hau ez da erronka, aukera baizik: nazioarteko eta EHko erakunde eta eragileen artean elkarlana bultzatzeko aukera.
Hizkuntzak osasun arretan duen garrantzia etengabeko prestakuntzan txertatu behar da Osakidetza barruan, berariazko programak abiatuz batetik, zeharka bestetik, gai horren inguruko ikerketa bultzatuz aldi berean.
Estandarren gaia ere badago, eta Legebiltzarrean proposatu da; etorriko den III Euskara Planaren osagarri izan daitezkeen estandarrak, pazienteen eta gizarte-eragileen ekarpenak jaso ditzaketenak.
Urteak eman ditugu euskaldunen paziente euskaldunen alde egiten. Ezin pazienteen arteko hierarkiarik onartu; ezin ekitateari muzin egin. Eske ibiltzea ez da ohointza, ezta lotsa ere. Egiten ditugun eskaerak egingarriak dira, legezkoak, gure gizartearen zerbitzura dauden erakundeekin bateragarriak, erakargarriak eta eraginkorrak. Aukera paregabea, gure erakundeak mundu mailan erreferente izateko; egundokoa, pazienteen arreta hobetzeko. Ez gaitezen sinergiarik gabeko xinaurri zirtzilak izan, elkar ulertzea eta adostasunak biltzea baita biderik egokiena. Osakidetzako III. Euskara Plana gainean daukagu: erantzukizun handia da gurea, aukera handiagoa. Osasun langileen ahotsa entzun dezatela mesedez, hor topatuko baitu Euskara Zerbitzuak uzta oparoa. Ez dezagun izan xinaurrien gibela afaltzeko.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]
Azkar! Azkar! Adi egon, ez daukat astirik eta! Ohartarazi behar zaitut, denborak agian ez baitit uzt… Pipipipi-pipipipi! Pipipipi-pipipipi!
Goiz jaiki, eguneratuta egoteko irratia piztu, dutxa hartu, ilea lehortu, orraztu, bizarra kendu edota makillatu, kafea egiten den... [+]
Ez da berria, lehen ere ezagutu ditugu horrelako egoerak. Bere garaian hartutako erabakiaren emaitzak okertzen doazenean, zuzentzeko nahiko denbora balego bezala, eta ez da egia.
Hitz politak, itxaropentsuak, euskal gizartean pozik entzuten direnak, bai, baina badut beldurra,... [+]
Azpeitiko Udalak etxebizitza hutsei ezarritako kanona abian jarri berritan –eta Euskadi osora zabal daitekeela jakinda–, etxebizitza horien jabeen eta eskuineko alderdien kexak irakurtzen eta entzuten hasiko gara. Jabetzarako Eskubidearen inguruko mantra horiek... [+]
Lurrak guri zuhaitzak eman, eta guk lurrari egurra. Egungo bizimoldea bideraezina dela ikusita, Suitzako Alderdi Berdearen gazte adarrak galdeketara deitu ditu herritarrak, “garapen” ekonomikoa planetaren mugen gainetik jarri ala ez erabakitzeko. Izan ere, mundu... [+]
Martxoaren 13an lau urte bete dira Fran Balda arbizuarra istripuz hil zela. Preso, iheslari eta deportatuen etxeratzearen alde egin zuen lan, eta haren bost kidek idatzi diote gutun hau.
Zinez txalogarria, eskolako irakasle talde jakin baten borondatez, eta zenbait gurasoren inplikazioz, A ereduko ikastetxe estigmatizatu bat D ereduko eskola bilakatzeko abian jarri duten prozesua Gasteizko Judimendi auzoan. Honela, posible egiten ari dira Araba, Bizkaia eta... [+]
2025-2026 ikasturterako matrikulazio kanpaina hasi baino bi aste lehenago, Hezkuntza Saileko arduradunengana jo genuen, itunpeko eskoletako gelen ituntze maila ez delako egokitzen demografiaren jaitsierara eta indarrean dagoen lege esparrura.
Hiri gehienetan arazo orokorra... [+]
1986. urtean Espainiako Estatuak NATOn jarraitzearen aurkako botoa eman zuen euskal gizarteak. Denborak ematen duen perspektibak oraindik ez du azaldu zeintzuk izan ziren gizartearen arrazoi sakonak gerra erakundean parte hartzeari uko egiteko.
Felipe Gonzálezen... [+]
Martxoaren lehenengo lanegunarekin batera, komunikabideetan azalduko ez diren aldaketak etorri dira EHUn. Azken Lan Publikoko Eskaintzaren ondorioz, ehunka langile –arlo tekniko eta administrazio zerbitzutakoak– orain arte okupatzen zuten lanpostutik atera eta beste... [+]
Bolo-bolo dabil energia berriztagarrien hedapenaren inguruko eztabaida. Sarri askotan, iritsi den proiektu zaparrada desordenatuak eragindako artegatasunak bultzatuta, albiste zein iritzi-artikulu mordoaz gain, hitzaldiak, eztabaidak, mahai inguruak, bideo emanaldiak eta abar... [+]
Lagun asko sumatu dut kezkatuta euskaldun gero eta gutxiagok ahoskatzen duelako elle-a. Haur eta gazte gehienek bezala, heldu askok ere galdu du hots hori ahoskatzeko gaitasuna, idatzian ere nahasteraino. Paretan itsatsitako kartel batean irakurri berri dugu: altxorraren biya... [+]
Unibertsitateko ikasleen artean, maiz topatzen ditugu beste lurraldetakoak ere, bereziki gradu ondorengo ikasketetan. Topaketa horiek badira errealitate berriak ezagutzeko bide, baita besteak entzun eta besteez ikasteko parada ere. Garapenerako lankidetzari loturiko gaiak izan... [+]
Sare sozialetan badira zenbait pertsona eragin gaitasun handikoak. Jarraitzaile ugari dute, eta euren iritziak egiatzat hartzen dira. Askok, ordea, egia barik, interes propioa edo klase baten interesak iraunkortzea bilatzen dute. Ameriketan komentokrata deitzen zaie. Alegia,... [+]