Txillardegiren oinordekoak
Orain bi hilabete pasatxo bete ditu Euskal Herrian Euskaraz eragileak 44 urte. Zehazki, 1979ko azaroaren 4an aurkeztu zuten eragilea Durangon. Orduz geroztik, garaiak eta egiteko moduak nahiz estrategiak aldatu badira ere, EHEren helburuak bere horretan dirau: Euskal Herri euskalduna eraikitzea.
Eragilearen hasieratara so eginez gero, aipatu gabe utzi ezinezko pertsonaia da Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi (1929-2012), bera baita EHE sortu izanaren erantzuleetako bat. Esan genezake, beraz, gu, nolabait, Txillardegiren oinordekoak garela. Izan ere, orain lau hamarkada pasatxo EHE sortu izan ez balitz, gaur, ez ginateke artikulu hau EHEko kide modura idazten ariko, ezta EHEn Euskal Errepublika eraikitzeko eginahalean jardungo ere.
Txillardegik hainbat argudio, hausnarketa eta tresna utzi dizkigu berreuskalduntze prozesuan aurrera egin ahal izateko
EHEz gain, Txillardegik ekarpen ugari egin dizkio euskal gizarteari. XX. mendeko pentsalari eta idazle garrantzitsuenetariko bat da eta gaztetatik egon izan da euskararen aldeko borrokara engaiatuta. Hizkuntza naziotasunaren erdigunean jarri eta euskaltzaletasuna ulertzeko modu berriak mahai gaineratu zituen, esentzialismotik aldenduta. Berak esana da, besteak beste, euskalduna ez dela euskaldun jaiotzen dena, hautu baten bitartez euskaldun izatea erabakitzen duena baizik. Hala, Txillardegik hainbat argudio, hausnarketa eta tresna utzi dizkigu berreuskalduntze prozesuan aurrera egin ahal izateko.
Hamarkadaz hamarkada, sendoago edo ahulago, EHEk Euskal Herri euskalduna eraikitzeko bidean erein ditu bere haziak. Egun, egoera makurrago batetik berreskuratzen eta indarberritze fase batean sartuta gaudela esan genezake. Pandemia garaian egindako Astindu hausnarketa prozesuaren bitartez, eragilearen hainbat puntu berrikusi eta egungo testuingurura egokitzeko neurriak hartu dira eta orain, belaunaldi gazte batek hartu dugu EHEren lekukoa, hain justu, bertan erabakitakoak praktikan jartzeko asmotan.
Nora goazen jakiteko, ordea, ezinbestekoa da nondik gatozen jakitea. Horregatik, euskararen alde egindako lan eskergagatik, Txillardegiri zor zaion aitortza egitea dagokigu. Hala, alde batetik, geure egiten dugu Donostiako Udaleko Udal Liburutegi Zentralari Txillardegi izena jartzeko Txillardegi Udal Liburutegia Herri Ekimenak urteetan zehar egindako eskaera. Bestetik, datorren urtarrilaren 14an beteko dira hamabi urte Txillardegi hil zenetik eta hura oroitzeko urteurren ekitaldian parte hartuko dugu. 12:00etan hasita, Donostiako Antigua auzoko Txillardegi Plazan (Gaskuina Plaza) izango da, beraz, plazer baduzue, bertan ikusiko dugu elkar.
Luken Etxabe Aizpuru eta Intza Gurrutxaga Loidi, Euskal Herrian Euskarazeko kideak.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]