Txillardegiren oinordekoak
Orain bi hilabete pasatxo bete ditu Euskal Herrian Euskaraz eragileak 44 urte. Zehazki, 1979ko azaroaren 4an aurkeztu zuten eragilea Durangon. Orduz geroztik, garaiak eta egiteko moduak nahiz estrategiak aldatu badira ere, EHEren helburuak bere horretan dirau: Euskal Herri euskalduna eraikitzea.
Eragilearen hasieratara so eginez gero, aipatu gabe utzi ezinezko pertsonaia da Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi (1929-2012), bera baita EHE sortu izanaren erantzuleetako bat. Esan genezake, beraz, gu, nolabait, Txillardegiren oinordekoak garela. Izan ere, orain lau hamarkada pasatxo EHE sortu izan ez balitz, gaur, ez ginateke artikulu hau EHEko kide modura idazten ariko, ezta EHEn Euskal Errepublika eraikitzeko eginahalean jardungo ere.
Txillardegik hainbat argudio, hausnarketa eta tresna utzi dizkigu berreuskalduntze prozesuan aurrera egin ahal izateko
EHEz gain, Txillardegik ekarpen ugari egin dizkio euskal gizarteari. XX. mendeko pentsalari eta idazle garrantzitsuenetariko bat da eta gaztetatik egon izan da euskararen aldeko borrokara engaiatuta. Hizkuntza naziotasunaren erdigunean jarri eta euskaltzaletasuna ulertzeko modu berriak mahai gaineratu zituen, esentzialismotik aldenduta. Berak esana da, besteak beste, euskalduna ez dela euskaldun jaiotzen dena, hautu baten bitartez euskaldun izatea erabakitzen duena baizik. Hala, Txillardegik hainbat argudio, hausnarketa eta tresna utzi dizkigu berreuskalduntze prozesuan aurrera egin ahal izateko.
Hamarkadaz hamarkada, sendoago edo ahulago, EHEk Euskal Herri euskalduna eraikitzeko bidean erein ditu bere haziak. Egun, egoera makurrago batetik berreskuratzen eta indarberritze fase batean sartuta gaudela esan genezake. Pandemia garaian egindako Astindu hausnarketa prozesuaren bitartez, eragilearen hainbat puntu berrikusi eta egungo testuingurura egokitzeko neurriak hartu dira eta orain, belaunaldi gazte batek hartu dugu EHEren lekukoa, hain justu, bertan erabakitakoak praktikan jartzeko asmotan.
Nora goazen jakiteko, ordea, ezinbestekoa da nondik gatozen jakitea. Horregatik, euskararen alde egindako lan eskergagatik, Txillardegiri zor zaion aitortza egitea dagokigu. Hala, alde batetik, geure egiten dugu Donostiako Udaleko Udal Liburutegi Zentralari Txillardegi izena jartzeko Txillardegi Udal Liburutegia Herri Ekimenak urteetan zehar egindako eskaera. Bestetik, datorren urtarrilaren 14an beteko dira hamabi urte Txillardegi hil zenetik eta hura oroitzeko urteurren ekitaldian parte hartuko dugu. 12:00etan hasita, Donostiako Antigua auzoko Txillardegi Plazan (Gaskuina Plaza) izango da, beraz, plazer baduzue, bertan ikusiko dugu elkar.
Luken Etxabe Aizpuru eta Intza Gurrutxaga Loidi, Euskal Herrian Euskarazeko kideak.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.
Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]
Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]
Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]
Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]