Txikiren azken gutunaren irakurraldi korala
Frankismoaren azken fusilamenduen eta Juan Paredes Manoten omenaldiaren 45. urteurrena dela eta, Directa hedabideak "Txiki"ren azken hitzen irakurketa korala grabatu du bideoan. Hitz hauek Bartzelonako Modelo kartzelatik idatzi zituen Paredes Manotek, 1975eko irailaren 27an Collserolan exekutatua izan baino lehen. Eta kartzela horretan bertan, Txikik azken orduak eman zituen bosgarren galerian grabatu dute hainbat pertsona ezagunek eskutitzaren irakurraldia.
1975eko irailaren 27ko goizaldean, guardia zibil boluntarioek Juan Paredes Manot "Txiki" ren bizia moztu zuten Collserolako hilerriaren inguruan. Hamaika bala eta graziazko tiro bat jaurti zituzten Zalamea de la Serenako Extremadurako lurretan jaio, Zarauztik frankismoaren aurkako borrokan parte hartu eta Bartzelonan heriotza-zigorra jaso zuen 21 urteko gaztearen aurka. Hots berak entzuten ziren Burgosen –Angel Otaegi fusilatu zuten– eta Madrilen –frankismoak Jose Luis Sanchez Bravo, Ramon Garcia Sanz eta Humberto Baena FRAPeko militanteak hiltzen zituen–. Protestek eta mobilizazioek, grebek eta nazioarteko bitartekaritzek ez zuten geldiarazterik lortu.
Hurrengo egunean, hiletaren debekua saihestuz eta Collserolako setio militar baten pean, ehunka pertsonak diktadurari aurre egin zioten: polizialki hartuta zegoen hilerrira hurbildu ziren, eta dozenaka krabelin bota zituzten hilkutxaren gainera, "Gora Txiki!" oihukatuz. "Visca Catalunya! Gora Euskadi askatuta" entzun zitekeen polizia-kargen saiakeren artean. Hasiera batean, Pons Llobet MILeko militante anarkistaren familiako nitxo batean lurperatu zuten. 2012. urtean, Eusko Legebiltzarrak Txiki eta Otaegui indarkeria politikoaren biktimatzat onartu zituen, eta 2017. urtean, Frankismoko Biktimen Erreparazio Juridikoari buruzko Legea onartu zenean, Kataluniako Parlamentuak bertan behera utzi zuen Txikiren aurkako epai kondenatzailea (sasi-epaiketa izan zen, urgentziazko epaiketa militarren bidetik egina, egun bat baino iraun ez zuena).
80ko hamarkadaren hasieratik gaur arte, belaunaldiz belaunaldi, urtero omenaldi bat egiten da gertaeren leku berean. Aurten, frankismoaren azken fusilamenduen 45. urteurrena dela-eta, Directak Txikiren azken eskutitzaren irakurketa korala grabatu du. Eskutitz hori urte honetan inplikatutako pertsona batzuek egin dute, Askatasun-haizeak ekimenaren baitan. Bartzelonako Modelo kartzelatik idatzi zuen gutuna, eta bideoa Txikik azken orduak eman zituen bosgarren galerian grabatuta dago.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.
Migratzaile familia batek irekitako denda baten aurrean ikur frankistak jarri dituztela salatu du Zurekin Nafarroa ezker koalizioak. Fiskaltzari eraman dizkiote datuak, gorroto delitu bat egon daitekeelako pankarta horren atzean.