Txikiren azken gutunaren irakurraldi korala
Frankismoaren azken fusilamenduen eta Juan Paredes Manoten omenaldiaren 45. urteurrena dela eta, Directa hedabideak "Txiki"ren azken hitzen irakurketa korala grabatu du bideoan. Hitz hauek Bartzelonako Modelo kartzelatik idatzi zituen Paredes Manotek, 1975eko irailaren 27an Collserolan exekutatua izan baino lehen. Eta kartzela horretan bertan, Txikik azken orduak eman zituen bosgarren galerian grabatu dute hainbat pertsona ezagunek eskutitzaren irakurraldia.
1975eko irailaren 27ko goizaldean, guardia zibil boluntarioek Juan Paredes Manot "Txiki" ren bizia moztu zuten Collserolako hilerriaren inguruan. Hamaika bala eta graziazko tiro bat jaurti zituzten Zalamea de la Serenako Extremadurako lurretan jaio, Zarauztik frankismoaren aurkako borrokan parte hartu eta Bartzelonan heriotza-zigorra jaso zuen 21 urteko gaztearen aurka. Hots berak entzuten ziren Burgosen –Angel Otaegi fusilatu zuten– eta Madrilen –frankismoak Jose Luis Sanchez Bravo, Ramon Garcia Sanz eta Humberto Baena FRAPeko militanteak hiltzen zituen–. Protestek eta mobilizazioek, grebek eta nazioarteko bitartekaritzek ez zuten geldiarazterik lortu.
Hurrengo egunean, hiletaren debekua saihestuz eta Collserolako setio militar baten pean, ehunka pertsonak diktadurari aurre egin zioten: polizialki hartuta zegoen hilerrira hurbildu ziren, eta dozenaka krabelin bota zituzten hilkutxaren gainera, "Gora Txiki!" oihukatuz. "Visca Catalunya! Gora Euskadi askatuta" entzun zitekeen polizia-kargen saiakeren artean. Hasiera batean, Pons Llobet MILeko militante anarkistaren familiako nitxo batean lurperatu zuten. 2012. urtean, Eusko Legebiltzarrak Txiki eta Otaegui indarkeria politikoaren biktimatzat onartu zituen, eta 2017. urtean, Frankismoko Biktimen Erreparazio Juridikoari buruzko Legea onartu zenean, Kataluniako Parlamentuak bertan behera utzi zuen Txikiren aurkako epai kondenatzailea (sasi-epaiketa izan zen, urgentziazko epaiketa militarren bidetik egina, egun bat baino iraun ez zuena).
80ko hamarkadaren hasieratik gaur arte, belaunaldiz belaunaldi, urtero omenaldi bat egiten da gertaeren leku berean. Aurten, frankismoaren azken fusilamenduen 45. urteurrena dela-eta, Directak Txikiren azken eskutitzaren irakurketa korala grabatu du. Eskutitz hori urte honetan inplikatutako pertsona batzuek egin dute, Askatasun-haizeak ekimenaren baitan. Bartzelonako Modelo kartzelatik idatzi zuen gutuna, eta bideoa Txikik azken orduak eman zituen bosgarren galerian grabatuta dago.
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.
Migratzaile familia batek irekitako denda baten aurrean ikur frankistak jarri dituztela salatu du Zurekin Nafarroa ezker koalizioak. Fiskaltzari eraman dizkiote datuak, gorroto delitu bat egon daitekeelako pankarta horren atzean.
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]
Egin gintuztenen eta geure borondatearen kontra eraiki nahi izan zigutenen oinarria berriro ere indar berritzen ari ote den nago.
Eskolako Kontseiluaren izenean honako baldintza hauek jartzen zitzaizkien, gerraostean, gure herrietara maistra lanera zetozenei, derrigorrean... [+]
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]
Madrilgo Cuelgamurosen, Erorien Harana deituriko monumentuan arkeologoak egiten ari diren indusketetan etengabe ari dira jasaten eskuin muturreko jendeen presioa, hala adierazi du Pako Etxeberria auzitegi-medikuak. Egunotan, biktima errepublikarren senideek bisitatu ahal izan... [+]
1971n hainbat euskal abadek Zamorako espetxe hartatik ihes egiteko plana bertan behera geratu zen, poliziek tunela deskubritu ondoren. Nicanor Acosta abade-ohi komunistak Apaiz Kartzela dokumentaleko egileei elkarrizketa batean esan zien Santiago Carrillo izan zela salatzailea:... [+]
Hiru urteko lanaren emaitza jaso du Iruñeko Udalak sinatutako dekretuak. Auzotik sortutako ekimenari esker, zazpi kale eta hiru plaza izendatuko dituzte.
Fuerteventura (Kanariar Uharteak), 1954ko otsailaren 11. Tefiako Nekazaritza Kolonia abian jarri zuten uharteko aireportu abandonatuan, basamortuaren erdian. Nekazaritza kolonia eufemismoaren atzean, praktikan, kontzentrazio eremua izan zen Tefia, nagusiki LGBTI komunitateko... [+]
1936ko Gerra amaitzear zela, Franco diktadoreak Pirinioetan milaka bunker eraikitzea agindu zuen. Mendian horiek ikusten aspaldi ohituak gaude, baina ez genekien defentsarako lerro erraldoi bat osatzen zutela, eta azken urteetan berreskuratzeko ekimenak jarri dira abian. Izan... [+]
Francisco de la Cruz Orellanaren gorpuzkiak identifikatu ditu Gogora Institutuak, eta bere senideen eskuetan utzi ditu.
Olentzero poliziaren jomugan ibili zen 1940ko hamarkadaren bukaeran. Haurren bahiketa eta hilketagatik? Ez! Izan zitekeen, Olentzerok umeak zakuan sartu eta itsasora ematen zituela, edo igitaiarekin etortzen zela umeei lepoa moztera esaten baitzen. Baina, ez, polizia atzetik... [+]
Frankismoa ez zela 1975ean amaitu diktadoreak ohean azken hatsa eman zuenean, hori badakigu. Erregimenaren haziek bizirik iraun zuten poliziaren tortura ziegetan, justizia auzitegien sumarioetan eta militarren zein politikarien deklarazio kolpistetan –Aznarrek azkenaldian... [+]