Turistifikatutako Donostian, lan prekarioa nagusi
Turismoak aberastasuna eta lana sortzen dituela esaten digute sektore horretako enpresariek eta arduradun politikoek, baina zer da lan turistikoa? Nolako lana sortzen du turismoak? Eta nork irabazten du horrekin?
Donostia Turismoa entitateak dio 15.000 langiletik gora ari direla sektorean Donostian; baina zertaz ari gara sektorea aipatzean, zehazki? Heidi Keyserrek eta Obady eta Marci autoreek hiru kategoriatan sailkatzen dute lan turistikoa. Lehena, turistarekin harreman zuzena duten lanak dira; hoteletako zein jatetxeetakoak, esaterako. Bigarrena, turistarekin zeharkako kontaktua duten lanak; hornitzaileak eta garraioetakoak, adibidez. Eta, azkenik, hirugarrena laguntza-lanak dira; instituzioak, emergentzietakoak, kale garbiketa… Beraz, lan turistikoak lan mota asko barnebiltzen dituela kontuan hartu behar dugu.
Askotan entzuten dugu turismoak enplegua sortzen duela. Baina ez da sakontzen lan baldintzen inguruan. Gipuzkoako ostalaritzako hitzarmena 2023an sinatu zen, hamar urteren ondoren. Hitzarmenak prekarizatutako sektoreari hobekuntza ekarri zion, horien artean, soldataren %12ko igoera eta lan-orduen kontrol zehatzagoa. Hoteletako azken bi hitzarmenen negoziazioa langileek greba egiteko asmoa adierazi izan dutenean abiatu da; ekarri dituzten hobekuntzen artean aipa genitzake hotel-gelak garbitzeaz arduratzen diren pisuetako zerbitzarien osasuna eta lan-arriskuaren prebentzioa kontuan hartzea edo pandemia garaian ERTEn egon zirenei prestazioa %100ean konpentsatzea. Bestetik, ezin dugu ahaztu 2023ko urtarrilean hiriko bi establezimendutan kontratu ilegalak, lan- eta bizi-baldintza miserableak eta esplotazio egoerak agerian utzi zituzten gertaerak.
Turismoak sortzen duen aberastasuna oso gaizki banatzen du gizartean. Eta turismoko enplegu prekarizatuenetan langile migranteak, arrazializatuak, emakumeak eta gazteak ari dira lanean, nagusiki
Turismoak sortzen duen aberastasuna oso gaizki banatzen du gizartean. Eta turismoko enplegu prekarizatuenetan langile migranteak, arrazializatuak, emakumeak eta gazteak ari dira lanean, nagusiki. Hotel eta pisu turistikoen garbiketa lanetan, emakume migratu eta arrazializatuak aritzea ohikoa da. Taberna eta jatetxeetako lana “ikusezin” bihurtutako pertsona migratuek ateratzen dute aurrera gehienetan. Gazteek sarritan lan duinago bat lortu bitartean dihardute lan horietan, denbora baterako. Hirira turismoa erakartzeko antolatzen diren kirol eta kultur makro-ekitaldietan ere gazteak izan ohi dira behin-behineko langile.
Donostiaren turistifikazioarekin aberasten ari diren inbertsiogileek kostuak murriztu eta etekinak handitzea bilatzen dute langileen lan baldintzak prekarizatuz eta haiek esplotatuz: gutxieneko soldatara (LGS/SMI) iristen ez diren enpleguak, lan fisiko eta errepikakorrak, ETTen bidez toki batetik bestera dabiltzan langileak… Hori gutxi balitz bezala, azken urteetan ekonomia “kolaboratiboa” jokoan sartu da, esplotazio eredu berri eta moderno gisa. Herritarren arteko zuzeneko harremanez mozorrotzen dira esplotazioa eta espekulazioa, marketin koloretsuaren bidez. Etxez etxeko janari banaketa (Glovo), alokairu turistikorako etxebizitzak (Airbnb), hostaletan lan egitearen truke bertan “dohainik” lo egiteko aukera ematen duten plataformak…
Donostian desazkunde turistikorantz norabidean eta monolaborantza turistikoa saihesteko, turismoarekin lotuta ez dauden enpleguak sortzea lehentasunezkoa da. Batetik, langileen eskubideak bermatzeko eta lan baldintzak hobetzeko. Bestetik, hiriko eredu ekonomikoa ez dadin egon kalte handiak sortzen dituen, egonkortasunik ez duen eta nazioarteko baldintza klimatiko, energetiko eta politikoekiko hain menpekoa den sektore baten barruan. Donostiako ekonomia dibertsifikatzea beharrezkoa da, eredu orekatuago bat ezartzeko. Horretarako, eraldaketa prozesu planifikatu bat diseinatu eta garatzea da biderik egokiena, gaur egun turismoan diharduten langileak beste sektoreetara bideratzeko formakuntza, dirulaguntza eta bestelako neurri sortak inplementatu behar dira; trantsizio oso bat.
Donostia turistifikazioak erasanda dagoen bitartean, langile bezala arriskuan gaude. Prekaritatea eta diskriminazioaren kontra borrokatzeko eta desazkunde turistikoaren norabidean eredu ekonomiko orekatuagora trantsizioa bultzatzeko, inoiz baino beharrezkoagoa da langileen eta herritarren antolakuntza. Ez dugu onartzen gure hiria eta gure bizitzak salduz aberastea.
Eihar Egaña
Bizilagunekin desazkunde turistikoaren aldeko donostiarren plataformako kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]
Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]
Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]
Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]
Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]