Turistifikatutako Donostian, lan prekarioa nagusi
Turismoak aberastasuna eta lana sortzen dituela esaten digute sektore horretako enpresariek eta arduradun politikoek, baina zer da lan turistikoa? Nolako lana sortzen du turismoak? Eta nork irabazten du horrekin?
Donostia Turismoa entitateak dio 15.000 langiletik gora ari direla sektorean Donostian; baina zertaz ari gara sektorea aipatzean, zehazki? Heidi Keyserrek eta Obady eta Marci autoreek hiru kategoriatan sailkatzen dute lan turistikoa. Lehena, turistarekin harreman zuzena duten lanak dira; hoteletako zein jatetxeetakoak, esaterako. Bigarrena, turistarekin zeharkako kontaktua duten lanak; hornitzaileak eta garraioetakoak, adibidez. Eta, azkenik, hirugarrena laguntza-lanak dira; instituzioak, emergentzietakoak, kale garbiketa… Beraz, lan turistikoak lan mota asko barnebiltzen dituela kontuan hartu behar dugu.
Askotan entzuten dugu turismoak enplegua sortzen duela. Baina ez da sakontzen lan baldintzen inguruan. Gipuzkoako ostalaritzako hitzarmena 2023an sinatu zen, hamar urteren ondoren. Hitzarmenak prekarizatutako sektoreari hobekuntza ekarri zion, horien artean, soldataren %12ko igoera eta lan-orduen kontrol zehatzagoa. Hoteletako azken bi hitzarmenen negoziazioa langileek greba egiteko asmoa adierazi izan dutenean abiatu da; ekarri dituzten hobekuntzen artean aipa genitzake hotel-gelak garbitzeaz arduratzen diren pisuetako zerbitzarien osasuna eta lan-arriskuaren prebentzioa kontuan hartzea edo pandemia garaian ERTEn egon zirenei prestazioa %100ean konpentsatzea. Bestetik, ezin dugu ahaztu 2023ko urtarrilean hiriko bi establezimendutan kontratu ilegalak, lan- eta bizi-baldintza miserableak eta esplotazio egoerak agerian utzi zituzten gertaerak.
Turismoak sortzen duen aberastasuna oso gaizki banatzen du gizartean. Eta turismoko enplegu prekarizatuenetan langile migranteak, arrazializatuak, emakumeak eta gazteak ari dira lanean, nagusiki
Turismoak sortzen duen aberastasuna oso gaizki banatzen du gizartean. Eta turismoko enplegu prekarizatuenetan langile migranteak, arrazializatuak, emakumeak eta gazteak ari dira lanean, nagusiki. Hotel eta pisu turistikoen garbiketa lanetan, emakume migratu eta arrazializatuak aritzea ohikoa da. Taberna eta jatetxeetako lana “ikusezin” bihurtutako pertsona migratuek ateratzen dute aurrera gehienetan. Gazteek sarritan lan duinago bat lortu bitartean dihardute lan horietan, denbora baterako. Hirira turismoa erakartzeko antolatzen diren kirol eta kultur makro-ekitaldietan ere gazteak izan ohi dira behin-behineko langile.
Donostiaren turistifikazioarekin aberasten ari diren inbertsiogileek kostuak murriztu eta etekinak handitzea bilatzen dute langileen lan baldintzak prekarizatuz eta haiek esplotatuz: gutxieneko soldatara (LGS/SMI) iristen ez diren enpleguak, lan fisiko eta errepikakorrak, ETTen bidez toki batetik bestera dabiltzan langileak… Hori gutxi balitz bezala, azken urteetan ekonomia “kolaboratiboa” jokoan sartu da, esplotazio eredu berri eta moderno gisa. Herritarren arteko zuzeneko harremanez mozorrotzen dira esplotazioa eta espekulazioa, marketin koloretsuaren bidez. Etxez etxeko janari banaketa (Glovo), alokairu turistikorako etxebizitzak (Airbnb), hostaletan lan egitearen truke bertan “dohainik” lo egiteko aukera ematen duten plataformak…
Donostian desazkunde turistikorantz norabidean eta monolaborantza turistikoa saihesteko, turismoarekin lotuta ez dauden enpleguak sortzea lehentasunezkoa da. Batetik, langileen eskubideak bermatzeko eta lan baldintzak hobetzeko. Bestetik, hiriko eredu ekonomikoa ez dadin egon kalte handiak sortzen dituen, egonkortasunik ez duen eta nazioarteko baldintza klimatiko, energetiko eta politikoekiko hain menpekoa den sektore baten barruan. Donostiako ekonomia dibertsifikatzea beharrezkoa da, eredu orekatuago bat ezartzeko. Horretarako, eraldaketa prozesu planifikatu bat diseinatu eta garatzea da biderik egokiena, gaur egun turismoan diharduten langileak beste sektoreetara bideratzeko formakuntza, dirulaguntza eta bestelako neurri sortak inplementatu behar dira; trantsizio oso bat.
Donostia turistifikazioak erasanda dagoen bitartean, langile bezala arriskuan gaude. Prekaritatea eta diskriminazioaren kontra borrokatzeko eta desazkunde turistikoaren norabidean eredu ekonomiko orekatuagora trantsizioa bultzatzeko, inoiz baino beharrezkoagoa da langileen eta herritarren antolakuntza. Ez dugu onartzen gure hiria eta gure bizitzak salduz aberastea.
Eihar Egaña
Bizilagunekin desazkunde turistikoaren aldeko donostiarren plataformako kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]
Azterketak amaitzearekin batera ohikoak bihurtu dira ikasleriaren artean, urteko garai honetan merkeak diren hegaldiak hartu eta adiskideekin bidaiatzea. Horrela egin dut neuk ere eta Londresera joateko aukera izan dut. Ildo beretik, bertan “euskaldun” pilarekin egin... [+]
Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]
Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]
“Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.
Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]