TTIPek ekar dezakeena: 15.000 milioi dolarreko kalte-ordain eskaria oliobide bat geldiarazteagatik
TransCanada konpainia kanadarrak salaketa ipini du AEBetako Gobernuaren aurka, hark ukatu eta gero Keystone XL oliobidea eraikitzeko baimena. Enpresak 15.000 milioi dolarreko (13.800 milioi euro inguru) kalte-ordaina eskatu du.
Ohiko epaitegi batean ez ezik, nazioarteko ebazpen-auzitegi batean aurkeztu du salaketa TransCanadak. Mota horretako auzitegiak ingelesezko ISDS siglen bidez izendatzen dira; haien bitartez, inbertsiogile batek salaketa jar dezake administrazio publiko baten aurka, hark onartutako arau batek edo hartutako erabaki batek kalte egiten diola uste badu.
Azken hamarkadetan, nazioarteko merkataritza akordio ugarik aurreikusi dute ISDS auzitegien erabilera, eta horrek atea ireki dizkie transnazionalen kalte-ordain eskaerei. Zehazki, TransCanadaren salaketa Kanada, AEB eta Mexikoren arteko NAFTA akordioaren ezarritako mekanismoei esker etorri da.
Hondar asfaltikoak garraiatzeko hodia
Keystone oliobidea hondar asfaltikoak –hondar bituminoso ere deituak– garraiatzeko diseinatu zen. Mota horretako hidrokarburoak Kanadako Alberta probintzian erauzten dira batez ere, eta oliobideak Mexikoko Golkoko findegietara eraman behar zituen.
Hondar asfaltikoak oso kutsatzaileak dira. Haiek erauzteko erabiltzen diren prozedura zeharo kaltegarria da ingurumenerako eta, behin erabilita, ohiko erregaiek baino %25 inguru CO2 gehiago isurtzen dute. Horregatik, talde ekologista askok, baita beren lur eremuak galtzeko zorian sumatzen zituzten Ipar Amerikako herri indigena ugarik ere, gogor egin dute borroka Keystone oliobidea eraikitzearen aurka. Urrian lortu zuten xedea: Obamaren gobernuak oliobidea egiteko baimena ukatu zuen.
Konpainia eraikitzailearen erantzuna NAFTA akordioak aurreikusitako auzitegi berezietara jotzea izan da. Albistea jakindakoan, Europako gizarte zibileko talde ugarik gogorarazi dute ISDS auzitegietara jotzeko aukera aurreikusita dagoela halaber Europar Batasunaren eta Kanadaren arteko CETA hitzarmenean –bi aldeek onartuta baina alde bakoitzeko erakundeek berresteko zain dagoena–, hala nola Brusela eta Washington negoziatzen ari diren TTIPen.
TTIPen negoziazioan oztopo handienetakoa dira ISDSak
Hain zuzen, 2015eko udan ISDS ebazpen-auzitegiak desadostasuna eragin zuten TTIPen alde dauden europar alderdi politiko handien artean, alderdi sozialistan batez ere. Azkenean, bestelako formula bat proposatu zuen Europako Batzordeak, eta horri esker TTIP negoziatzen jarraitzeari oniritzia eman zion Legebiltzarrak, baina zalantza askoren artean.
Batetik, TTIPen aurka daudenek diote Batzordeak proposatuko aldaketak azalekoak direla eta ez diotela ISDSen funtsari eragiten. Bestetik, analista askok iragarri dute AEBek nekez onartuko dutela Bruselak negoziazio-mahaira eramango duen auzitegion bertsio berria.
Eztabaida garrantzitsua Merkataritzaren Mundu Erakundean: Lurreko Hegoaldeko herrialdeek eskatu dute patentea eten dakiela COVID-19arekin zerikusia duten botikei, pandemiari aurre egin ahal izateko. India eta Hego Afrikak egina daukate eskaria baina Ipar aberatseko herrialdeek... [+]
Munduko merkataritza blokerik handiena osatu dute hamabost herrialde hauek: Asiako hego-ekialdeko hamar herrialde, Hego Korea, Txina, Japonia, Australia eta Zeelanda Berria. Azaroaren 15ean izenpetu dute RCEP merkatu libreko hitzarmen hau.
Jenofa Berhokoirigoinek kontatu digu nola koronabirusaren izurriteari aurre egiteko hartutako babes eta osasun neurriak izan daitezkeen multinazionalentzako diru iturri. Nola? Merkatuaren liberalizazioa dakarten akordioek bideratutako auzitegi pribatuetan estatuen kontrako... [+]
Maiatzaren 4an eta 5ean Euskal Herria kapitalaren eraso berriaren aurrean izeneko jardunaldiak egingo dira Bilboko La Bolsan. Europar Batasuna bultzatzen ari den merkataritza eta inbertsio hitzarmen-bolada berrian begirada ipintzea beharrezkotzat jotzen dute antolatzaileek.
Abenduaren 10etik 13ra bilduta dago Munduko Merkataritza Erakundea (MME) Buenos Airesen. Gai-ordenan, besteak beste, nazioarteko salerosketetarako arau berriak adostea eta merkataritza elektronikoaren liberalizazioa daude. Milaka lagunek protesta egin dute gailur osoan zehar,... [+]
Cheap food, high wage —ogia merke eta soldata altuak—. 1848an, horiek ziren sustatzaile sutsuen hitzetan Ingalaterraren eta Frantziaren artean zerealak eta beste lehengai batzuen truke askearen hitzarmenak ekarriko zituen onurak; langileen onarpena lortu ahal... [+]
Betiko leloa esatean, Merkataritza Askeko Itunez (MAI) ari gara. Egunetik egunera, geroz eta gehiago ditugu entzungai eta honen aurrean argi utzi nahi dugu izenburuan eginiko galderaren erantzuna ezezkoa dela.
Eurolegebiltzarrak joan den otsailean eman zion onespena Kanada eta Europar Batasunaren arteko merkataritza askeko itunari (CETA). Hitzarmena mistoa denez, erabat indarrean sartzeko EBko estatu kide guztietako parlamentuek bozkatu behar dute haren alde. Hala ere, hitzarmenaren... [+]
Duela gutxi arte arrotz ziren guretzat TTIP, CETA eta gisa bereko merkataritza itunak. Belaunaldi berriko merkataritza akordioak dira, eta elite pribatuen interesak indartzea helburu izanik, boteretsuenen alde egiteko tresnak.
Bestela esanda, jabekuntza–desjabekuntza... [+]
CETA pil-pilean eskuartean dugun Europar Batasunaren eta Kanadaren arteko Ekonomia eta Merkataritza Askeko Hitzarmena dugu eta entzunagoa den TTIP hitzarmenaren atzeko ate bezala definitu izan da. TTIP (Europar Batasuna eta AEBen arteko hitzarmena) izoztua dagoela helarazi... [+]
Merkataritza eta inbertsio itun handiek, uneon, gero eta garrantzi handiagoa dute debate politiko eta sozialean. Baina makro-hitzarmen horiek izozmendi eskerga baten tontorra baino ez dira.
Ez zen ustekabekorik izan eta Europako Legebiltzarrak Kanada eta EBren arteko CETA hitzarmenaren alde bozkatu zuen otsailaren 15ean, Estrasburgon egindako saioan. 408 diputatuk eman zuten aldeko botoa, 254k aurkakoa, eta 33 abstentzio izan ziren.
Euskal Herriko parlamentuetan ordezkaritza duten alderdietatik, CETAren alde bozkatu dute ondorengo alderdiek bozkatu dute: EAJ, PP eta PSOE. Eta aurka: EH Bildu, Podemos eta Equo. Goizean 150 ekintzailek Europako Parlamentuko sarrera blokatu dute Estrasburgon. TTIP Game Over... [+]