Trumpek Zelenskiri “diktadore” deitu ostean, guda amaiera aztergai Europar Batasunean ere
Azken egunetako giroa baretzeko asmoz eta Ukrainako Gerraren bukaeraz hitz egiteko elkartuko dira Trumpekin, ondoko astean, Emmanuel Macron Frantziako presidentea eta Keir Starmer Erresuma Batuko Lehen ministroa. Auzi bera aipagai, ostegun honetan elkartzekoak dira ere G20-ko Kanpoko Aferen ministroak.
"Bilera eraikitzailea" izatea espero du Volodimir Zelenskik. Ukraina eta AEBen arteko harremanak tentsio handikoak direla, Etxe Zuriaren Ukrainako gerrarako ordezkaria den Keith Kellogg-ekin bilduko da otsailaren 20 honetan Ukrainako presidentea. Ondoko mezuarekin erantzun die azken egunetan Donald Trump AEBetako presidenteak luzatu dizkion mehatxu eta irainei: "Gure geroa ez da Putinekin, bakearekin baizik. Hautu hori egin behar dugu guztiok –batez ere boteretsuenek–, edo bakearen alde kokatzen gara, edo Putinen alde".
Ukrainaren gerra hasi izana leporatu dio Zelenskiri Trumpek, "diktadore" deituz, gainera, Ukrainako presidentea. Aste hastapenean batzartu ziren Saudi Arabian AEBak eta Errusia, gerra horri eman beharreko bukaeraz hitz egiteko. Bertaratzeko gomita jaso ez izana salatu zuen Zelenskik, Ukrainaren inguruko erabakiak Ukraina kontuan hartu gabe hartzen ari direla deitoratuta. Saudi Arabiako bilerak Etxe Zuriaren eta Kremlinen arteko elkarlanerako "oinarriak jartzeko" balio izan zuen, AEBetako Estatu Idazkaritzak kaleratutako ohar baten arabera.
Giroa lasaitzeko edo, Marco Rubio AEBetako Estatu idazkariak zehaztu izan du geroztik, Europar Batasunak parte hartzen ahalko duela negoziazioetan. Datorren astean bilduko dira Trumpekin Emmanuel Macron Frantziako presidentea eta Keir Starmer Erresuma Batuko Lehen ministroa, "Europaren ahotsa entzunarazteko asmoz".
AEBen jarrera aldaketaren parean, birkokatu beharra
Ukraina sostengatuz gerra bultzatzen aritu bada Joe Bidenen administrazioa, badirudi Errusiaren zenbait exijentzia onartu eta gerra bukatzearen aldeko hautua egin duela Donald Trumpenak. IFW Munduko Ekonomiarentzako Kieleko Institutuaren datuei segi, 2022ko urtarriletik 2024ko abendura, 114.000 milioi dolarrekoa izan da AEBek Kievi bideratu laguntza –Europar Batasunarena, berriz, 132.000 milioi eurokoa izan da–.
Aldaketa geopolitiko horren parean, birkokatu beharra dute munduko estatuek zein instituzioek, postura amankomun bat adostea izanik erronka nagusietarikoa. G20-ko Kanpoko Aferen ministroak elkartzekoak dira ostegun honetan Hegoafrikan, zehazki Ukrainako gerraz mintzatzeko. AEBak ez dira bertaratuko, ofizialki Hegoafrikarekin dituzten "gatazka ideologikoengatik".
Europaren defentsaren eta Ukrainaren etorkizunaren inguruko bide orri bateratu bat zehaztu nahian dabiltza Europako agintariak ere. Horretarako elkartu ziren astelehenean Parisen zazpi estatu europar indartsuenak –Erresuma Batua, Alemania, Espainiako Estatua, Italia, Polonia, Herbehereak, Danimarka eta Frantziako Estatua–, baita Europako Batzordeko, Europar Kontseiluko eta NATOko delegazioak ere. Parisen elkarturiko zazpi horien artean Europako kontinentearen defentsa-gastuaren ia bi heren (% 65) eta militarraren heren bat (% 35) ordezkatzen dituzte.
NATOren barneko desadostasunak ikusita –nagusiki, azken egunetako AEBen aldaketa drastikoa dela eta–, "defentsa bateratua indartu" beharra lehentsi dute Pariseko bileran, eta hori, herrialde bakoitzak bere gastu militarra igota. Zenbatetaraino igo? Horrek erantzunik gabeko galdera izaten segitzen du, hain justu, desadostasun handiak dituztelako beraien artean.
Errusia "[Europako] kontinentearentzako mehatxu existentziala" dela berretsirik, bideokonferentziaz elkartu zituen asteazkenean Macronek hemeretzi estatu-ordezkari, bertan zirela Europakoak, baita Europatik kanpokoak, baina NATOko kideak direnak ere.
Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.
Telefono bidez eginiko bileran, bi agintariek adostu dute Moskuk ez diola erasorik egingo Ukrainako azpiegitura energetikoari hurrengo 30 egunetan. Ukrainak eta Errusiak 175na preso askatu beharko dituztela iragarri dute, baina ez noiz.
Tesla autoen salmentak, esaterako, %30 jaitsi dira urtea hasi denetik. Danimarkan beste hainbeste jaitsi da AEBetara oporretan joango direnen erreserba kopurua. Eta Suedian, inkesta baten arabera, hamarretik zortzi prest leudeke produktu estatubatuarrei boikota egiteko.
USAIDen inguruko txolopotearen ondoren, espero beharrekoa zen. Baina, hala ere, urte askotan haien jarraitzaileak izan garenok, samin-puntu batekin hartu dugu albistea. Martxoaren 15ean, Trump administrazioak, kolpetik, erabat itxi baitu United States Agency for Global Media... [+]
1798ko Atzerriko Etsaien Legea aplikatu du, Washingtoneko epaile federal baten aginduaren gainetik. Ustez Tren de Aragua "talde terorristako" kideak dira; Bukelek eskatuta, Mara Salvatruchako 23 kide salvadortar ere deportatu ditu. El Salvadorko makro-kartzelara eraman... [+]
Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.
Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]
Agintean dauden alderdiek kolpe gogorra jasan dute emaitzetan: Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistak eta Siumut sozialdemokratak aurreko hauteskundeetan lortutako botoen erdia inguru galdu dute, oposizioko alderdien onurarako.
Saudi Arabian elkartu dira AEBetako eta Ukrainako ordezkariak, eta zortzi ordu iraun duten negoziazioek fruitua eman dute. Etxe Zuriak Ukrainarentzako laguntza militarra berrabiaraztea erabaki du.
Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]
Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.
Maiatzaren 12an Filipinetan egingo diren Bongbong Marcosen agintaldiaren erdiko hauteskundeek eman dezakete argibideren bat herritar xeheen artean kezka noraino errotu den begiztatzeko.
“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Trump/Vance eta Zelenskyren arteko sesio gogoangarriak, Europan behintzat, erabat isilarazi badu ere, bada beste mundu-parte batean bederen dezenteko harrabotsa harrotu duen burutazioa. Afganistango Bagrameko aire-basea berreskuratu nahiko luke Trumpek, bere lehen... [+]