Jorge Riechmann Madrilgoa da, Ekologistak Martxan eta Ezker Antikapitalista taldeetako kidea. "Hankutsik den ekologismo soziala" (dekrezentista) bultzatzen du. Madrilgo Unibertsitate Autonomoko etika eta filosofia politikoko irakasle da eta poesia idazten du, ekologiari buruzko saiakera lanez gain.

Gasteizen eman duen hitzaldiaren sarreran salatu du klima larrialdiaren aterabideak planteatzerakoan, propio gaia sinplifikatu eta ikuspegi murritza zabaltzen duela indarrean den diskurtsoak: trantsizio ekologikoa soilik trantsizio energetikoarekin lotzen duela, eta trantsizio energetikoa berriztagarriak gehitzearekin parekatzen duela. Trantsizio ekosoziala askoz gehiago dela oroitarazi du: mugikortasun eredua lantzea, elikadura sistema lantzea, biodibertsitatearen suntsiketa ere planteamenduen oinarrian kontuan hartzea... Baina energiaren gaira etorrita, hiru bide daudela azaldu du: orain arte bezala jarraitzea edo are gehiago azeleratzea da lehena; "trantsizio energetikoa" deitzen zaion aterabidea, kapitalismo berdea alegia, hori da bigarren bidea; eta hirugarren bide bat ere badagoela oroitarazi du, dekrezimendu azkarra eta inoizko gizarte berdintasun handiena oinarri izango dituena.

A bidea, ultraeskuina eta infernuko atea

Riechmannek azaldu du klima larrialdiaren aurrean dagoen bideetako bat dela orain arte bezalaxe jarraitzea, "edo are gehiago azeleratzea gizarte industrialen garapena, eta erregai fosiletan oinarritutako energia gero eta gehiago erabiltzeko modua bilatzea". Jarrera honen barruan kokatu du ultraeskuina, zeinak feminismoaren eta ekologismoaren aurkako diskurtsoak zabaltzen dituen eta Trumpek bere diskurtsoetan haizatzen duen, "zulatu, neskatxa, zulatu" esalditxoa errepikatuz. "Bide honek desastre handi batera garamatza. Nazio Batuetako idazkari nagusi den Antonio Guterresek esana duen moduan, infernuko ateak zabaltzen dizkigu".

B bidea, premisa faltsuak eta bizitza inperialak

Bigarren bidea, "trantsizio energetikoa" izenean haizatzen dutenena, kapitalismo berdea da eta "premisa faltsuetan oinarritzen dela" adierazi du Riechmannek. "Aditzera ematen dute posible dela trantsizioa egitea, sozialki aldaketa esanguratsurik egin gabe". Ongizatea eta garapena ulertzeko modua kapitalismoaren berbera du, eta "bizitza inperialen" kontsumo moduei jarraitzen die. Baina Riechmannek iragarri du "bide horrek ez gaituela infernutik aterako": berriztagarriak izugarri hazita ere, eredua bera aldatzen ez bada, lortuko den bakarra erregai fosilak zerbait gutxiago kontsumitzea izango dela azaldu du.

Hitzaldian zehar "trantsizio energetikoa" terminoa bera auzitan jarri dute publikotik egin diren hitzartzeetan, eta Riechmannek oroitarazi du historian inoiz ez dela energiaren gaian trantsizio bat gertatu: "Sekula ez da bektore energetiko batetik beste bektore energetiko batera pasatu", energia iturri berriak aurreko energia iturriei gehitu egin zaizkie. "Eta aski da matematika soil batzuk egitea ohartzeko erregai fosilak opari geologiko bat direla, pozoitutako oparia. Ez dago ezer haiek eman diguten indarra emango digunik. Eolikoen bidez argindar unitate bat lortzeko 25 aldiz material gehiago behar da ikatz zentral batek behar duena baino. Horrekin ez dut esan nahi, noski, ikatz zentralekin eta beste erregai fosilekin jarraitu behar dugunik, esan nahi dudana da, askoz energia gutxiagorekin bizi behar dugula".

Bada D bide bat, sektore txikiek bere egin dutena

"Ez al dago irtenbiderik?" galdera erretorikoa entzun da Artiumeko aretoan. "Bai, baina oso zaila", aitortu du Riechmannek: "Dekrezimendu azkarra behar da eta inoiz ezagutu ez dugun gizarte berdintasun maila. Gizarte postkapitalista bat". Energetikoki eta materialki austeroa litzatekeen gizartea, alegia. Baina garbi du Riechmannek: "Gizarte berdintasunik gabe ez dago modurik dekrezentismoari leku egiteko. Horregatik landu behar dira ekosozialismoa eta ekofeminismoa". Publikoko galderei erantzunez, azaldu du ekofeminismoak planteatu duen ariketa egitea oinarrizkoa dela: "Pentsa dezagun zer dugun benetan beharrezko, bizitza esanguratsuak izateko. Eta azter dezagun benetan beharrezko den ondasun horiek noren esku dauden, eta nola antolatu ditzakegun horien ekoizpena eta banaketa, beti ere, Lurraren mugen barruan". Bide horrek mundu mailako justizia soziala lantzen duela dio Riechmannek: "Kontua ez da urruneko lehengusuekin onbera izan behar dugunik justizia edo moral kontu hutsengatik; baizik, infernua saihestu nahi badugu, kooperatu beharra daukagulako". Antimilitarismoa indartzea ere beharrezko ikusi du, bide horretan. Eta Almazánek azpimarratu du "kontrakulturak jokatu dezakeen papera, bestelako bizimodu ereduak eta balioak lantzeko". Egungo gizartean, sektore txikiek egiten dute bere, hirugarren bide hau.

Mugimendu ekologistaren dilemak hiru ateen aurrean

Hiru bide hauen aurrean, zer jarrera hartu behar dute mugimendu ekologistek? Ez dagoela bide errazik adierazi zuen Riechmannek:

"Esaten badugu askoz energia gutxiagorekin bizi behar dugula, esaten ari garena da kapitalismotik atera behar dugula, eta hori esanda marginaltasunean geratzen gara, talka egiten duelako ongi bizitzeaz gizartean nagusi den ideiarekin".

Beste ahulgunea da, energia eta material gutxiagorekin bizitzeak zuzenean dakarrela "pobretze material" bat, eta horri aurre egiteko ezinbestekoa dela gizarte berdintasuna bermatzea, bestela egun oso prekario dauden jendeek ezingo diotelako egoera horri aurre egin: "Egun ez dugu indarrik gizarte berdintasunean aurrera egiteko, eta hori lortu gabe, ezin dugu bermatu sozialki bizimodu onik".

Baina kapitalismo berdearen doinura dantza egiteak ere baditu bere arriskuak mugimendu ekologistarentzat, Riechmannek ohartarazi duenez: "Hori laster kontra etorriko zaigu, ze herritarrek esango digute, berriztagarriekin bizimodu onaren promesa egin geniela eta ez dela horrela izan".

"Badakigu norantz egin behar dugun: agroekologiara"

Ekologismoak laborariekin eta nekazal eremuekin aliantzak egitea "lehentasunezkoa" dela adierazi du Riechmannek, publikoaren galderei eranzunez. Azaldu du "badakigula norantz jo behar dugun: agroekologiara. Agroekologia oso ongi definituta dago, ezagutza eta praktika sendoak ditu". Agroekologian ari diren laborariak indartzearen eta ugaritzearen aldeko mezua eman du.

Aldi berean, kaleetan mobilizatu diren baserritarrei erreferentzia eginez, zehaztu du horien artean ere badirela aliatu potentzialak: "Denak ez dira elikadura industriaren kapitalista handiak. Bereizi egin behar dira, horietako batzuek sentitzen dute tranpan harrapatuta daudela, eta elkarri lagundu behar diogu askatzen. Hori da bidea, politikoki artikulatu behar dira aliantza horiek".

Almazánek bat egin du ideia horrekin, eta esan du elikaduraren sistema eraldatzea lortuko balitz, hori litzatekeela klima larrialdiaren aurrean lorpen estrategikorik indartsuena: "Egun kutsakorrenetakoa den sektorea agroekologiara aldatzea lortzen badugu, horrek dakarren aldea itzela da. Horregatik dago politikoki hain auzi indartsua elikaduran".