Tokiko laborantzarako eta mendien kudeaketarako elkarte berria Baiguran
Gure Gain elkartea sortu berri dute Ipar Euskal Herriko Baigura eskualdean, mendiaren kudeaketari eta laborarien beharrei begira, proiektu amankomunak eta elkarlana sustatzeko. Zortzi herri batu dira elkartean: Luhuso, Makea, Lekorne, Heleta, Irisarri, Ortzaize, Arrosa eta Bidarrai. “Mendiaren kudeatzeko badira hainbat sindikatu eta elkarte Xiberoan, Garazin eta Baigorrin. Hemen, gure zortzi herri horien artean diren mendi ertain horietan, deus ez zen”, esan zuen Jeff Mateo Ortzaizeko hautetsiak Euskal Irratietan. Hutsune hori betetzeko asmoz abiatu dute proiektua.
AFPak –Mendiko Lur Funtsak– baziren martxan elkarteko zenbait herritan lehenagotik, baina nor bere herriko mendiaren kudeaketara mugatzen ziren gehienak. Bidarraiko, Arrosako eta Makeako AFPek elkarrekin egiten zuten lan, dena den, eta bazuten animatzaile bat lanean. “AFPen ahalmena mendien kudeaketara mugatzen da. Laborantzari dagokion alde ekonomikoa garatzeko, adibidez, ez dute konpetentziarik”, azaldu du Mateok. 340 etxalde inguru dauden eskualdean, laborari guztien arazoak direnei erantzuna emateko tresna bateratuak sortzea beharrezkoa zela ikusi zuten, eta horiek bultzatzea da elkartearen asmoa.
Lana aurrera eramateko eta administrazio kontseiluaren gogoetetatik proiektu desberdinak abian jartzeko, animatzaile bat izanen dute taldean, eta laborariendako eta laborarien ondoan eginen du lan pertsona horrek. Zeintzuk dira laborarien arazo edo hutsune amankomun nagusiak? Zortzi herrietako laborariei inkesta pasatu diete, behar nagusiak identifikatzeko. Anne Marie Sabarots Bidarraiko hautetsiak, horrela azaldu zuen Euskal Irratietako elkarrizketan: “Lehen proiektua lan partekatuarena izan da, eta erosketa amankomunen eta saltokiaren inguruan ere atera dira beharrak”.
Laborarien arteko loturak josten
Proiektu kolektiboak bultzatuko ditu Gure Gain elkarteak. Arestian aipatutako lan partekatuaren kasuan, adibidez, etxalde bakoitzak bere langile propioa izateko nahikoa ahalmen izan ez arren, etxaldeen multzoak egin dituzte, langile bat taldean hartzeko. “Elkartearen lana da laborarien arteko lotura eta sarea egitea”, azaldu zuen Sabarotsek Kanalduden. Bazkak elkarrekin erostea edo transformazio gune amankomuna martxan jartzeko asmoa dira beste adibide batzuk. Eta, saretze eta elkarlan horretarako, aliatu dituzte laborantzaren bueltako beste elkarte batzuk, Euskal Herriko Laborantza Ganbara kasu.
Urriaren 7an egin zuten Arrosan elkartearen aurkezpen festa. Mahai ingurua, zikiro jatea, jokoak eta kontzertua izan zituzten, besteak beste. Behin martxan jarrita, eta Sabarotsek argitu bezala, ”xinaurri lana” eginen du elkarte berriak.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]