Dolomitetako glaziarraren urtzea, larrialdi klimatikoaren beste adierazle bat
Italiar Alpeetan, Punta Rocca tontorrera igotzeko bidean gertatu da elur-jausia. Marmoladako glaziarraren zatia apurtu eta hainbat mendizale harrapatu ditu igandean. Zortzi lagun hil dira gutxienez –hamar eta hamabost artean desagertuta daude–, eta beste bederatzi zauritu. Erreskate taldeak biktima gehiagoren bila dabiltzanean, adituek azaldu dute ziur asko tenperatura altuengatik jausi direla elur, izotz eta harri pusketak.
Azken egunotan, 3.300 metrotik goragoko mendietan ere 10 graduko tenperaturak hartu dira. CNR ikerketa zerbitzuko kide Renato Colucci zientzialariaren hitzetan, ziurrenik muturreko beroagatik izotz kopuru handia urtu eta ur hori pilatuko zen glaziarraren oinean, hura apurtu eta jautsiaraziz. Hain justu, ezbeharrak berotze globalaren gain jarri du berriro arreta. IPCC aditu-taldearen arabera, izotz eta elurraren urtzea da berotze globalak eragindako mehatxu nagusietakoa, zeinak "aztoratuko" dituen ekosistemak, eta hainbat azpiegitura mehatxatu. Adibide gisa, Laponiako sami herriaren bizimoduan eragina du jada fenomenoak, baita Kanada eta Errusiako zonalde batzuetan ere, permafrost geruzaren urtzeagatik.
Marmolada, 25-30 urtean desagertuta
Reinhold Messner-ek, zortzimilako guztiak igo zituen lehenbiziko mendizaleak, ildo beretik jo du. "Izotza geroz eta finagoa da, eta erortzen denean, etxe-orratzen tamainako zatiak jausten dira. Betidanik gertatu dira elur jausiak, baina 1960ko hamarkadan arriskua askoz ere txikiagoa zen. Zoritxarrez, mendiak ere sufritzen du hiri handietako kutsadura".
Marmolada da Dolomitetako glaziarrik handiena. 25-30 urtean desgertu litekeela ohartarazi du CNR erakundeak, baita arinago ere tenperaturek gorantz egiten jarraitzen badute. Alpeetan, Seracco Whymper, Gran Croux eta bereziki Mont Blanc mendiko Planpincieux glaziarren egoeraz ere ohartarazi dute adituek.
Venetoko salbamendu taldeak zabaldutako bideoa:
3LUG #Marmolada Video di @cnsas_official La colata di neve, ghiaccio e roccia ha coinvolto anche il percorso della via normale, mentre vi si trovavano diverse cordate. Sul posto gli elicotteri di Pieve di Cadore, Cortina, Trento, PC Veneto. E' in corso la "bonifica" della zona pic.twitter.com/DkKJwEl6Wa
— SUEM Veneto (@SUEM_Veneto) July 3, 2022
Desagertuak bizirik ateratzeko itxaropen urria
Salbamendu taldeek adierazi dute desagertutako hamar-hamabost mendizaleak bizirik ateratzeko aukerak izugarri urriak direla. Zortzi hildako baieztatu dituzte oraingoz: hiru italiar, txekiar bat eta oraindik identifikatu ez dituzten beste lau. Autoritateek jakinarazi dutenez, mendiaren magaleko aparkalekuetan dauden hamasei autoren jabeak ez dira oraindik agertu.
220km/h baino abiadura handiagoko haize-boladek astindu dute Frantziako kolonia den Mayotte uhartea. Funtsezko azpiegiturak suntsitu, eta irlaren zati handi bat inkomunikaturik utzi du; biktimen zenbaketa zaildu du horrek. “Premiazko neurriak” hartuko dituela iragarri... [+]
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Bide honetatik jarraituta, mende amaierarako, 5.000 milioi pertsona baino gehiago biziko dira lur idorretan. Arazo humanitario, ekonomiko eta sozial ugari eragingo lituzke horrek.
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
COP29 hasi da astelehen honetan Bakun, Azerbaijanen hiriburuan. 197 herrialde dira foro honetako kide eta horiez gain mundu osoko sare zibilaren milaka pertsona hurbilduko dira bertara, gobernuen jarduna jarraitzeko. Aurtengo gai izarra finantzazioa izango da.
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]