Italiar Alpeetan, Punta Rocca tontorrera igotzeko bidean gertatu da elur-jausia. Marmoladako glaziarraren zatia apurtu eta hainbat mendizale harrapatu ditu igandean. Zortzi lagun hil dira gutxienez –hamar eta hamabost artean desagertuta daude–, eta beste bederatzi zauritu. Erreskate taldeak biktima gehiagoren bila dabiltzanean, adituek azaldu dute ziur asko tenperatura altuengatik jausi direla elur, izotz eta harri pusketak.
Azken egunotan, 3.300 metrotik goragoko mendietan ere 10 graduko tenperaturak hartu dira. CNR ikerketa zerbitzuko kide Renato Colucci zientzialariaren hitzetan, ziurrenik muturreko beroagatik izotz kopuru handia urtu eta ur hori pilatuko zen glaziarraren oinean, hura apurtu eta jautsiaraziz. Hain justu, ezbeharrak berotze globalaren gain jarri du berriro arreta. IPCC aditu-taldearen arabera, izotz eta elurraren urtzea da berotze globalak eragindako mehatxu nagusietakoa, zeinak "aztoratuko" dituen ekosistemak, eta hainbat azpiegitura mehatxatu. Adibide gisa, Laponiako sami herriaren bizimoduan eragina du jada fenomenoak, baita Kanada eta Errusiako zonalde batzuetan ere, permafrost geruzaren urtzeagatik.
Marmolada, 25-30 urtean desagertuta
Reinhold Messner-ek, zortzimilako guztiak igo zituen lehenbiziko mendizaleak, ildo beretik jo du. "Izotza geroz eta finagoa da, eta erortzen denean, etxe-orratzen tamainako zatiak jausten dira. Betidanik gertatu dira elur jausiak, baina 1960ko hamarkadan arriskua askoz ere txikiagoa zen. Zoritxarrez, mendiak ere sufritzen du hiri handietako kutsadura".
Marmolada da Dolomitetako glaziarrik handiena. 25-30 urtean desgertu litekeela ohartarazi du CNR erakundeak, baita arinago ere tenperaturek gorantz egiten jarraitzen badute. Alpeetan, Seracco Whymper, Gran Croux eta bereziki Mont Blanc mendiko Planpincieux glaziarren egoeraz ere ohartarazi dute adituek.
Venetoko salbamendu taldeak zabaldutako bideoa:
3LUG #Marmolada Video di @cnsas_official La colata di neve, ghiaccio e roccia ha coinvolto anche il percorso della via normale, mentre vi si trovavano diverse cordate. Sul posto gli elicotteri di Pieve di Cadore, Cortina, Trento, PC Veneto. E' in corso la "bonifica" della zona pic.twitter.com/DkKJwEl6Wa
— SUEM Veneto (@SUEM_Veneto) July 3, 2022
Desagertuak bizirik ateratzeko itxaropen urria
Salbamendu taldeek adierazi dute desagertutako hamar-hamabost mendizaleak bizirik ateratzeko aukerak izugarri urriak direla. Zortzi hildako baieztatu dituzte oraingoz: hiru italiar, txekiar bat eta oraindik identifikatu ez dituzten beste lau. Autoritateek jakinarazi dutenez, mendiaren magaleko aparkalekuetan dauden hamasei autoren jabeak ez dira oraindik agertu.
Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen.
Nature Medicine aldizkarian publikatutako artikuluaren arabera, berotegi efektuaren ondorioz handiagoa izango da beroak eragindako heriotzen igoera hotzak eragiten duen heriotza jaitsiera baino. Gainera, beroarekiko egokitze onenak ere ez luke arazoa guztiz konponduko.
Igande arratsaldean Greenpeace-ko 30 kide inguruk Urdaibaiko proiektuaren kontrako ekintza burutu dute Bilboko Guggenheim museoan. Hamar landare eta animalia-espezie errepresentatu dituzte.
Munduko landa eremu periferikoetan 4 milioi kilometro koadro laborantza lur abandonatu dira azken 75 urteotan. Orain arte arrazoi ekonomikoengatik uzten baldin baziren nagusiki, gerora, klima aldaketak ere horretara bideratuko ditu geroz eta gehiago. Bioaniztasuna babesteko xede... [+]
AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalaren (NOAA) ikerketaren emaitza zabaldu du Nature Climate Change aldizkariak: bereganatzen zuen karbono dioxido eta metano kopurua baino gehiago isurtzen du orain tundrak.
Brasilen suteek 30,86 milioi hektarea baso eta eremu natural suntsitu zituzten iaz, Italia osoaren azalera baino gehiago. Suteek %79ko igoera izan zuten 2023arekin alderatuta, Fire Monitorren ikerketa batek agerian utzi duenez.
Inor ez ala denok. Klima larrialdia inork ez pairatzeko aldaketak bideratu ezean, behintzat guztiek pairatu dezagula. Zuk –irakurle–, nik –Jenofa–, haiek –pobreak– eta haiek –aberatsak–. Satisfaziorik ez zidaten eragin Los... [+]
Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]
Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
220km/h baino abiadura handiagoko haize-boladek astindu dute Frantziako kolonia den Mayotte uhartea. Funtsezko azpiegiturak suntsitu, eta irlaren zati handi bat inkomunikaturik utzi du; biktimen zenbaketa zaildu du horrek. “Premiazko neurriak” hartuko dituela iragarri... [+]
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]