Testigantzen manerak
Euriak hasi eta bukatu du eguna, tartean eguzkia atera bada ere. Zinemaldia guztiz donostiartu da, auzo berri bat sortzeko prest egongo balitz bezala. Zinemazaleari pazientzia agortzen hasi zaio: nahiago du pintxoak jatera joan Abuztuak 31ra filma aspergarri bat ikusten gelditu baino. Bat baino gehiago ikusi dut aretotik altxatzen, saioaren erdian. Baina jaialdiak aurrera darrai.
Marea berdea alfonbra gorrira ekarri nahian, Juan Solanas izan dugu gurean bere azken filma aurkezten Horizontes Latinos sailean. La ola verde (Que sea ley) lanak 2018an senatu argentinarrak bozkatu zuen abortuaren legearen inguruan hitz egiten du, baita horretara iristeko sortu zen testuinguruari buruz ere. Argentinak jarraitzen du izaten legezko abortatzerik ez duen azken herrialdeen arteko bat, eta hori aldatzeko mobilizazioak handiak izaten ari dira azken urteetan. Iazko senatuko gertaerak hari gisa hartuta, filmak gatazkan sartuta dauden hainbat pertsona eta talderen iritzi eta jarrerak erretratatzen ditu, ikuspegi bakoitzean dauden gakoak kontutan hartuz. Tartean elkarrizketatzen ditu inoiz abortu klandestinoren bat egin izan dituztenak, elizatik gertu dauden pertsonak, gaizki egindako abortu batek eraildako emakumearen familia... Haurdunaldia etetea legezko bihurtzearen alde daudenek bizipen eta analisiz josten dute pantaila, errelato gogorrak eskainiz kamerari. Emozioa bilatzeko egindako lana da, batzuetan morboa ematen duten irudietan erori arren, borrokarako gogoa pizten dutenetakoa. Finean, etxeko lanak beteta.
Film argentinarrekin jarraituz, eta testigantzekin, Ficción privadaren estrainaldi mundiala jaso du 67. edizioa duen zinemaldi honek Zabaltegi-Tabakalera sailean. Andrés Di Tellak XX. mendeko fabula gisa definitzen duen lanak bere gurasoek elkarri bidali zizkioten eskutitzak hartzen ditu motibo gisa. Izenburuak gordetzen du, bere baitan, paradoxa hori. Fikzioa bere osaeran publikoa da; bikote honen intimitatea, pribatua, ordea. Eta horrek sortzen du filmaren izaera inposiblea. Di Tellak bi gazte jartzen ditu bere gurasoen paperean, eskutitzen garaian izango zuten adinean daudenak. Bikotea poliki doa gutunak irakurri eta pertsonaiak ulertzen, eta eskutitzok errezitatu beharko dituzte gerora, bakoitzak mikro bat hartuta. Gazteen prozesu horrek, pixkanaka, gero eta harreman pertsonalagoa emango die Di Tellaren gurasoekiko, beren bizitza errealean eragitera iristeraino. Denbora bikoitzak zentzua hartzen duen unean (filmaren barnean prozesua, gurasoen iragana eskutitzetan) hartzen du perspektiba interesgarria filmak. Gurasoei egiten dien omenaldiak pertsonala gainditzen du, gu ere testigantza horien lekuko bihurtuz.
Eguna beste mundu mailako premierearekin amaitu da, Zuzendari Berriak sailean estreinatu den Maider Fernándezen Las letras de Jordi lanarekin, hain zuzen ere. Donostiarraren luzea garun-paralisia duen Jordirekiko harremanean zentratzen da. Fernándezek Jordi bizitzako pasarte batzuetan laguntzen du, eta hauetan filmatzen. Elkarrekin komunikatzeko alfabetoko hizki guztiak dituen plantila du Jordik, eta hantxe markatzen dizkio Maiderri esan nahi dizkionak. Hizki hauek bihurtzen dira bien arteko zubi, eta Maider bilakatzen da ikuslegoarentzako itzultzaile. Filmak baldintza horietan bizi den norbaiten erritmoa hartzen du, eta haren mundua eta daukan autonomia erakusten ditu duintasunez. Maiderrek Jordirekin duen hitz egiten duen moduak ez du kutsu infantilik, eta kameraren altuerak ere ez du goitik begiratzeko asmorik. Gailua kontuz eraikia izan da. Jordi eta Maiderren arteko harremana proiektutik haratago hazten dela ohartzen garen heinean datoz galderak: noiz arte elkartuko dira? Lanak dokumentalaren etikaren inguruko hausnarketak egitera inspira gaitzake, aretoan sortu diren konexioek argi uzten baitute filmaren zilegitasuna. Zuzendari euskaldunaren opera prima denak norbait berria ezagutu izanaren sentsazioarekin uzten gaitu, bere begien bitartez aurkitutako lagun berria, Jordi. Eta bere modura, testigantza.
Keinuen segida bat da zinema, keinuen sekuentzia bat. Zinemagileak etengabe keinu egiten dio kamerari, haren aurreko paisaiari, pertsonaiari, objektuari. Keinua galtzen bada, galdu egiten da zinema, galdu gizatasuna. Zinema, keinua eta gizatasuna zaintzen dituen espeziekoa da... [+]
Satorrak bogan daude zineman. Izibene Oñederraren satorrek, euren sinbologia nahiz konnotazio propioak dituzte ordea, eta deitu ere, bere molde propio zein ederrez deitzen ditu. Animazio irudietan islatu ditu eta mikroipuinen gisara plazaratu du Lursaguak. Zinemaldian... [+]
Salda edo zopa bero batekin alderatzen du bere zinema; soila eta konplexua aldi berean. Ez hain estimatua azukrez eta kimikaz jositako garai posmodernootan, baina aterpe bital bat eskaintzen duena. Cannesko jaialdian gozo hartu zuen kritikak zein publikoak O que arde filma... [+]
Ez da izan inondik inora Zinemaldian gehien aipatu den pelikuletako bat, ukitzen dituen gaiak eta filma egina dagoen modua bera ere halakoak direlako, baina Jean-Gabriel Périot zuzendariaren Nos défaites-ek ikustaldi bat merezi du, artefaktu bitxia baita, ezohiko... [+]
Takashi Miike Audition filmari esker ezagutu genuen, 1999. urtean. Plural horrek badu maiestatikotik –nik bederen orduan izan nuen Miikeren berri estreinako aldiz–, baina plural normala ere izan daiteke, susmoa baitut ez direla guti Miike beldurrezko filmen bidez... [+]
Sail Ofizialetik kanpoko filmetan sua izan da errepikatu den elementuetako bat, piromaniarekin lotuta O que arde lanean, eta istripu gisa planteatuta Ema film txiletarrean. Oliver Laxeren pelikularen kasuan sua koadro barnean sartzen da; Pablo Larrainenean, aitzitik, koadroz... [+]
Bi irabazle garbi eta zenbait tendentzia utzi ditu Donostiako Zinemaldiaren 67. edizioko palmares ofizialak.
Zinemaldiaren sari-banaketak bi pelikula nabarmendu ditu besteen gainetik: Paxton Winters zuzendari brasildarraren Pacificado-k irabazi du pelikula onenaren Urrezko Maskorra eta beste bi sari ere lortu ditu: Bukassa Kabengelek jaso duen gizonezko aktore onenarena eta argazki... [+]
Jada hiriarekin sinbiosi bat gertatzeko bidea har zezakeenean amaituko da astebete luze iraun duen zinemaldia. Akaso suitzar aktore batek Bagerak banatutako kanpotarrentzako euskara hiztegian ikasitako hitzak buruz esateko gai izan da gaur, edo abortuaren aldeko argentinar... [+]
Zinemaldia bere helmugara iristen. Ia film guztiek izan dute beren lehen emanaldia, eta haietako gehienek, medioetan kritika. Ikuslegoak, beraz, ez du ausaz jokatzen jada. Behin baino gehiagotan entzun ditut ondokoak esaten: "Hau ondo jartzen dute, ondo egongo da" edo... [+]
“Batzuetan gertatzen da, film bat amaitzen den lekuan segitzen duela hurrengoak, programatzaileek edo zoriak Zinemaldiko film guztiak josita metafilm erraldoi bakar bat egin nahi izan balute bezala”. Harkaitz Canok atzoko zutabean idatzitako esaldi horri bueltaka... [+]
Zinemaldiaren seigarren eguna eta azken txanparen hasiera da. Asteazken honetan gauza harrigarri bat gertatu da: badakizue nola filmen aurretik jazz musika dirudienaren nota batzuk entzuten diren, zinemaldiko leit motiv antzera? Eta jendeak txalo egiten duen, erritmoa... [+]
Eguneko eta segur aski Zinemaldi osoko “baina zer ostia?” momentua bizi ahal izan dugu La hija de un ladrón filmaren prentsaurrekoan.
Beti deitu izan didate arreta Zinemaldia jarraitzen duten atzerriko korrespontsal eta kritikari batzuek. Konkretuki, adinean aurrera samar joanak dauden horiek. Beraien ile zuriak, ibiltzeko modu zahartritikoak, bazkalosteko paseetan egiten dituzten zurrungatxoak. Siesta horien... [+]
Iritsi da zinemaldia bere meridianora. Hiritarra ohitu da zinemazaleen itxurara, eta ikuslegoa aretora. Bat baino gehiago lo aurkitu dut emanaldietan, inguruarekin konfiantza hartuta edo. Zuzendariei galderak egitea ere ohiko bihurtzen ari da. Beste egun bat, saioetan.