“Supermerkaturik gabeko otsaila”, hurbileko jatetxe, komertzio eta baserriei kontsumitzeko
Zazpigarren urtez segidan, Suitzako En Vert et Contre Tout elkarteak antolatu du Février sans Supermarché ekimena, helburutzat daukana herritarrak animatzea hilabetez beren erosketak ez egitera banaketa konpainia handien super edo hiperretan, baina hurbileko ekoizle eta saltzaile txikien artean. Kanpainak jada badauzka jarraitzaileak Suitzaz gain Belgikan, Suedian, Frantzian eta beste zenbait herrialdetan.
Surper eta hipermerkatu handiei boikot egitea ez da gaur goizean asmatua, kontsumismoaren kontrako borroka aspaldikoa den bezala, nahiz eta minoritarioa. Gauza da 2017an Suitzako Neuchâtel hirian En Vert et Contre Tout talde ekologista berriak erabaki zuela Supermerkaturik gabeko Otsaila antolatzea, Facebook bidez kontaktatutako herritar boluntarioak mobilizatuz. 800 herritarrek hartu zuten parte duela sei urteko ekintza hartan. Hurrengo urtean, 2018an, 20.000 pertsona zeuden hitz emanak Suitzaz gain Frantzian ere zabaldua zen kanpainan parte hartzeko.
Zazpi urte beranduago, 2023an, helburu bera dauka Février sans Supermarché ekimenak, antolatzaileek azaltzen dutenez: “Komertzio independenteak sustatu nahi ditugu, hurbileko epizeriak berriro ezagutarazi, ekoizle txikiak sustatu, handizka edo graneleko erosketak bultzatu, jendea denda txiki eta azoketara eraman berriro, beharrezkoa ez duguna ez erosten ikasi… Helburua da otsailean saiatzea kontsumitzeko ohiturak aldatzen eta horiek urte osora zabaltzea. (…) Erronka hau baliatu nahi dugu, era berean, saltoki handiei jakinarazteko ez gaudela ados beren produktuen gehiegizko enpaketatzearekin, elikagaiek daramatzaten alimalezko kilometroekin, pertsonen zukutzearekin eta beren prezioekin ekoizle txikiak bezala hurbileko merkataritza zanpatzearekin”.
Aurreko edizioetan, Covidaren garaiekoetan, oso kontutan eduki duten bezala pandemiaren kontrako politika publikoek lehenaz gain gehiago indartu dituztela saltzaile erraldoiak eta are gehiago estutu ekoizle eta saltzaile txikiak, aurtengo edizioan Supermerkaturik gabeko Otsailaren antolatzaileek aipamen berezia egin diote energiaren garestitzeak eragin baserritarrei, azokei eta komertzio txiki independenteei eragin dien kolpe zakarrari. Azken hilabeteotan are nabarmenago geratu baitira agerian agro-industriaren kontraesanak eta populazioaren zati handi baten pobretze azkarra, gero eta ugariagoak baitira elikagaiak eskuratzeko laguntzetara jo behar dutenak.
“Antolatzaileak –diote Vert et Contre Tout taldedik– zalantzan egon dira ekimena aldatu ala ez eta azkenean erabaki dute aurrera jarraitzea. Erronka ez baita soilik ‘hobeto kontsumitzeko’ konpromiso indubiduala, aitzitik, jendeei aukera ematen die elkartu, elkarri lagundu eta elkarrekin antolatzeko beren balioei hobeto lotzen zaien elikatze sistema bat. Zeren eta herritar indibidualak ez baitira txirotze izugarriaren kalteak nozitzen dituzten bakarrak: komertzio txikiek ere kalte gogorrak sufritzen dituzte, eta horietako batzuek itxi behar izan dute. Granelean saltzen duten epizerietako dendariek laguntza eskari larria zabaldu dute Covidagatik ezarritako konfinamenduek beren bezeroak desagerrarazi dituztelako, eta okin askok beren okindegiak zerratu behar izan dituzte energiaren garestitzeak itota. (…) Horregatik sinesten dugu are garrantzia handiagoa daukala Supermerkaturik gabeko Otsailak: gure laguntza inoiz baino beharrezkoagoa dute komertzio independenteek, ostatuek eta etxalde txikiek”.
Kanpainaren antolatzaile suitzarrek deklaratzen dute ez dutela inolako diru-laguntzarik jasotzen eta taldea boluntarioz baizik ez dela osatzen. Bestalde, ohartzen dira hilabete oso bat supermerkatuetara jo gabe bizitzea ez dela pario erraza, batik bat jada lekuko ekoizle eta komertzio guztia desagertua den eremuetan, baina distopiarako bidean hain urrutira iritsitako lekuetan ere beti dado ahalegintzea hipermerkatuen eta agroindustriaren atzaparretatik ihes egiteko urrats txikietan, izan inguruan barazki edo okelaz osatutako saskiak eskaintzen dituen baserritarrarekin harremanetan sartzea edo lantokiko kafe makinari muzin eginda auzoko edo poligonoko ostatura joatea aspaldiko partez.
Lotura honetatik aurki daitezke Supermerkaturik gabeko Otsailean parte hartzen duten talde guztiak.
Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]
Baso naturaletan estratu eta funtzio ezberdinak betetzen dituzten espezieak aurkitzen ditugu. Batzuek gaina hartuko dute, eta mende ugari bertan igaroko dituzte. Beste batzuek lehen urratsak emango dituzte, baso-kideengatik sakrifikatuko dira eta beraien gorpu ustelak sistemari... [+]
Bergaran Elikadura Mahaia martxan dute eta bertatik hainbat ekintza ari dira aurrera eramaten herriko azoka indartzeko eta baserritarren erreleboa lantzeko. Elikadura Mahaiko kide dira Jon Ruiz de Egino baratzezaina, Eskubaratz proiektuko kidea. Eta Aitziber Plazaola dendaria,... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Zestoako Amilibia baserria eta bere lurrak eskuratzea eta bertan elikadura burujabetzari loturiko laborantza proiektu agroekologikoak martxan jartzea; horixe du helburu Biolur elkarteak. Horretarako, besteak beste, abenduan ekin zion interneteko diru bilketa kanpainari eta... [+]
Edanari emateko prest? Uda atari hau aproposa da gero berokoak etortzean ez lehortzeko edariak destilatzeko. Hezetasunari eustea garrantzitsua da gorputzari bere onenean atxikitzeko, eta etxean sortutako mamarekin bada zer esanik ez.
Laborantza lur emankorrak ondasun kolektibo bilakatu nahi ditu Amillubi proiektuak. Horretarako herritarren eta hainbat kolektibo eta erakunderen ekarpenak biltzen ari da eta maiatzaren 11rako egun osoko festa antolatu du Amillubin bertan, egitasmoari bultzada emateko.
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Bidaia hau hasi nuenean, ikuspuntu erromantikoz imajinatzen nituen baso jangarriak: zuhaitz artean ibili, fruitu goxoak dastatu, loreak usaindu... baina baso jangarriek badituzte arantza ugari ere, porrotak, erratak... Gaur, ikasketa politak eskaini dizkidaten porrot horietako... [+]
Gasteizko Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeetako baratzeak ikertu ditu Iratz Pou EHUko ikasleak. Zenbat eskolek dute ortua? Nolako erabilera ematen diote, zein helburu eta asmorekin? Probetxu pedagogiko eta didaktikoa ateratzen al diote baratzeari? Pourekin eta Igone Palacios... [+]
Elikagaien prezioak zergatik igo dira hainbeste? Nola ezartzen dira prezioak? Juanma Intxaurrandieta Nafarroako Unibertsitateko ekonomia irakaslea eta INTIAko kudeatzaile ohia da, egun erretiratua. Eli Pagolak Egonarria saioan egin dion elkarrizketan, hizkuntza arruntean eta... [+]