Suizidioa bigarren heriotza kausa da 10 eta 24 urteko adin-tartean
Munduan 40 segunduero pertsona batek bere buruaz beste egiten du, eta suizidio bakoitzeko beste 20 saiakera daude, OMEren arabera. Arrisku faktoretzat dute umetan indarkeria edota sexu erasoak jasan izana, besteak beste. Prebentzio-planak egitea da gakoa, osasun publikoko arazoa baita.
Mundu osoari eragiten dio suizidioak, baina heriotzen %77 baliabide ekonomiko ertain edo baxuko herrialdeetan izan ziren 2019an, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera. Kalkulatu dute urtean ia milioi bat pertsona hiltzen direla suizidatuta: 40 segunduero pertsona bat.
Elizabeth Suarez psikologoak eta jokamolde suiziden ikerlariak azken artikuluan azaltzen duenez, gazteen suizidioa gizarte- eta osasun-arazo larritzat hartu dute nazioartean, datuak kezkagarriak baitira. Bigarren heriotza kausa da 10 eta 24 urteko adin-tartean, eta laugarrena tartea 15-29 urtera igotzen bada. Gainera, gogorarazi du suizidio bakoitzaren atzean batez beste 20 saiakera daudela, eta ospitaleetara soilik “izozmendiaren punta” iristen dela.
Suarezek zenbait azterlan aipatzen du artikuluan, jokamolde suizidaren arrazoi batzuk zehazteko. Esaterako, haur edo nerabe direla indarkeria jasan dutenek arrisku bikoitza dute suizidatzen saiatzeko gazte edo heldu-gazte direnean. Indarkeria sexu-erasoei lotutakoa izan bada, arrisku hori ia lau aldiz handitzen da. Bestalde, eskola jazarpenak ere eragina du gazteen suizidioan. Halere, psikologoak azpimarratu du horrek ez duela esan nahi pairatu duten guztiek jokamolde bera dutenik: jendartearen babesak zein senide eta gertukoen laguntzak egoerari aurre egiteko balio dio askori.
Suizidioa mahai gainean
Urtetan zabaldutako ustea da suizidioari buruz hitz egiteak kasuak areagotzeko arriskua dakarrela, baina azken urteetan hori ezeztatu dute hainbat adituk. Horixe azpimarratu dio Tolosaldeako atariari Itsaslore Yarzak, Aidatu Euskal Suizidiologia elkartearekin abenduan emandako hitzaldi baten harira egindako elkarrizketa argigarrian. "Suizidioa zerbait oso intimoa bezala ikusten dugu, baina Durkheim soziologoak aspaldi ikertu zuen dimentsio sozial bat ere badagoela, hau da, gizarte babesak lagundu dezakeela prebentzioa egiten. Gizartean hitz egitea eta gizartearen babesa izatea prebentzio neurri bat izan daiteke". Taburik gabe hitz egiteko eta ikastetxeetan kasuak gertutik jarraitzeko beharra azpimarratu du, eta ohartarazi du "alarma seinaleei" jaramon egin behar zaiela.
Haurdunaldiaren zazpigarren hilabetean hil zen Aduna, Amets Etxeberriaren alaba. Halakoetan, erru sentimendua da bizkar gainean emakume askok hartzen duen zama, dolua ere oztopatzen duena. Profesionalengandik jasotzen duzun tratua funtsezkoa dela dio Etxeberriak, horri aurre... [+]
Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]
Galdera potolo horren bueltako gogoeta parte-hartzailea egin dute Antzuolan (Gipuzkoa), eta oraintsu aurkeztu dituzte saio irekietan parte hartu duten herritarren ekarpenak. Helburuak izan dira, batetik, heriotzaren inguruko beldurrak eta ezezagutza gainditu eta gaiaz ahalik eta... [+]
204 lagunek beren buruaz beste egin zuten iaz Hego Euskal Herrian, datu ofizialen arabera. Suizidatzeko arriskua izan dezakeen jendearen jarraipenean jartzen dute indarra administrazioen protokoloek. Suizidioaz egoki informatzearen garrantzia ere azpimarratu dute, Suizidioa... [+]
Jipoia uztailaren 11ko gauean izan zen Euskaldunen plazan, eta biktima gauean bertan ospitaleratu zuten Euskal Kostaldeko Ospitalean, Baionako prokuradore Jerome Bourrierrek informatu duenez. Atxilotutako gizona behin-behineko espetxealdian dago, Baionako fiskaltzak eskatuta,... [+]
Paris, 1845. Frédéric Bastiat (1801-1850) ekonomialari eta politikari lapurtarrak Pétition des fabricants de chandelles (Kandelagileen eskaera) satira idatzi zuen. Protekzionismoaren aurkari sutsua, kandelagileek "bere argia salneurri baxuegitan... [+]
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
(Azken aldi luzean ezin naiz gauez atera, eta arratsaldez ere larri, eta asteburuetan ere ez, eta (jarri zaizue jada ihes egiteko gogoa), marianitoak eta bazkari azkar samarrak izaten dira nire enkontruneak. Konpainiak ondoegi aukeratu behar ditut. Ezin ditut poteoak... [+]
Iaz, irailaren 9an, jaio eta egun gutxira zendu zen Irati Unamunzagaren eta Jon Arriagaren umea, Nare. Haurdunalditik beretik, bidearen gazi-gozoak konpartitu dituzte ingurukoekin, naturaltasunez, eta dolu perinatalaren prozesuarekin beste pauso bat egitea erabaki dute:... [+]
Liberation eta La Croix egunkariei emandako elkarrizketan, eutanasiari bide emango dion lege proiektu bat bozkatzeko asmoa dutela iragarri du Frantziako presidenteak.