Sudanen estatu kolpea jo eta trantsizio gobernua desegin dute militarrek
Armadak atxilotu egin ditu Abdalla Hamdok estatuburua eta beste hainbat ministro. Demokraziarako trantsizioan, lider zibilak eta militarrak boterea partekatzen aritu dira, baina euren arteko tentsioa lehertu egin da orain. Larrialdi egoera honetan, Trantsizio gobernuak adierazi du autoritate legitimoa berea dela oraindik.
Azken hilabeteetan saiakera bat baino gehiago egin ostean, azkenean astelehenean lortu zuten militarrek Sudan kontrolpean hartzea. Armadak estatu kolpea eman du, Abdel Fatah al-Burhan buru duela; horrek jakinarazi du trantsizio gobernua eta kontseilu subiranoa desegin dituztela. Abdalla Hamdok lehen ministroa eta beste hainbat ministro etxeko atxiloaldian ezarri zituzten hasieran, baina beranduago lekualdatu egin zituzten, nora zehaztu gabe.
Estatu kolpearen osteko egun bateko isiltasuna apurtuz, ordea, komunikatua atera du Trantsiziorako Kontseilu Subiranoak, adieraziz autoritate legitimoa berak duela oraindik ere eta militarrek harturiko "alde bakarreko neurriek eta erabakiek" ez dutela oinarri konstituzionalik, hainbatek legea urratzen duela.
Larrialdi egoera jarri dute Sudanen, eta bertako komunikabideek zabaldu dutenez, Khartum hiriburuko sarrera-irteerak zein aireportua itxi dituzte. Telebistaren, irratiaren, Internetaren eta telefono linearen kontrola ere hartu dute. Al-Burhan buruzagi militarrak adierazi du estatu kolpea “beharrezkoa” zela eta herrialdeko “bakea eta segurtasuna” bermatzeko ordura arteko trantsizio gobernua bertan behera utzi behar zela. Horren ordez, “gobernu teknokrata bat” ezarriko dutela iragarri du. Bi urte barru hauteskundeak antolatzeko asmoa azaldu du, boterea “gobernu zibil baten” esku uzteko.
Armadak boteretik kendu duen Hamdokek bultzatuta, Khartumgo kaleak hartu dituzte herritarrek, zibilak agintera itzultzeko eskatzeko. BBCren iturrien arabera, soldatuak jendearen aurka tiro egiten ari dira eta gutxienez hamar lagun hil dituzte. Etxez etxe protesten antolatzaileen bila ari dira militarrak, eta haiek atxilo hartzen. Mobilizazio jendetsuak herrialde osora zabaltzen ari dira eta hainbat sindikatuk greba mugagabera deitu dute.
Demokraziarako trantsizioa kolokan
Nazioarteko ordezkariek, hala nola AEBetakoek, Nazio Batuen Erakundekoek eta Afrikako Batasunekoek egoeraren aurrean kezka azaldu dute. Atxilotu dituzten agintariak askatzeko eta elkarrizketak abiatzeko galdegin dute.
Orain arte Sudanen demokraziarako trantsizio gobernu bat zegoen, zibilen eta militarren ordezkariek osatutakoa. Hasieratik tentsioak izan dituzte bi aldeen artean, baina azken hilabeteetan handitu egin dira; elkarri botatzen diote herrialdeko krisiaren errua.
2019ko apirilaren 11n boteretik kendu zuten Omar al-Baxir 30 urte agintean zeramatzan presidentea. Herrialdeko egoera ekonomikoa larria zen eta lehengaien eskasia zegoen; herritarrek protestak egin zituzten eta, azkenean, armadak al-Baxir agintetik bota zuen. Urte hartan zibilen eta militarren arteko Kontseilu Subiranoa osatu zuten, demokraziara trantsizioa egiteko eta ekonomia berpizteko asmoz. 2022an hauteskundeak egitea adostu zuten. Azken estatu kolpe honekin, ordea, kolokan jarri dira orain arte egindako akordioak.
Hego Koreako presidente Yoon Suk Yeol-ek abenduaren 3ko arratsean gerra-legea ezarriz sutu zuen krisi politikoa itzaltzetik oso urruti dago oraindik. Nahiko argi badago ere kolpea sustatu zutenak ez direla irabazten ari. Oraingoz.
Espainiako armadak antolatu zuen 1981eko otsailaren 23ko estatu kolpea, baina helburua omen zen Alfonso Armada jeneralak gidatuko zuen zibilez osatutako kontzentrazio gobernu bat eratzea, eta Juan Carlos I.ak baimendu egin zuen gobernu hori. Hori dio Carlos Fonseca kazetariak... [+]
Sahelen inguruan azken urte gutxian egon diren estatu kolpeen kopurua deigarria da, eta hori ulertzeko LARRUN honetan aipatu ditugun sakoneko arrazoiei erreparatu diete hainbat adituk. Herrialde bakoitzaren egoera desberdina izan arren, eta azaldutako auziez gain beste hamaika... [+]
Hain zabala baina europar zurientzako hain ezezaguna den Afrikak lerroburuak hartu ditu azken bolada honetan. Liskarrak, hildakoak, Polizia, agintariak, herritarrak, gazteak... egun gutxi batzuetan fokua hara bideratzen da, baina notiziak iritsi bezala badoaz, eta ahazten dira... [+]
Omar Bongo presidente ohia 2009an hil ondoren bere seme Ali Bongo bilakatu zen presidente. Bongo familia 1967 urtetik dago boterean. Azken hauteskundeak larunbatean egin ziren eta Bongok berriro irabazi zuen iruzur salaketen artean.
1973ko estatu kolpea gertatu baino lehen Nixon garaiko AEBtako presidenteak jasotako dokumentuak argitaratu ditu Washingtonek ostiralean, Alexandria Ocasio-Cortez AEBtako Ordezkarien Etxeko kideak Txileri egindako bisita ondoren. Ocasio-Cortezek gardentasuna eskatu du,... [+]
Segurtasun Ministerioaren esanetan, Mohamed Bazoum presidentea kargutik bota zutenetik, “segurtasuna erabat okertu” da. Operazioa errepikatzeko gomendatu die gainontzeko Europako herrialdeei. Espainiako Gobernua 70 lagun ebakuatzeko lanetan hasi da.
Niamey-en eman zuten estatu kolpea, aurreko asteazkenean. Abdourrahmane Tchiani jenerala da kolpea jo duen militar taldearen burua, eta Afrika Mendebaldeko Estatuen Ekonomia Erkidegoak (CEDEAO) aste bat eman diete presidente ohia berriro ezartzeko, eta bestela... [+]
Kolpea sustatu duten eskuin muturreko jarraitzaileak atxilotzen ari da Polizia, eta Auzitegi Gorenak exijitu die Bolsonaro zaleen kanpamentuak desegiteko 24 orduan. Gutxienez 1.200 lagun atxilotu dituzte. Bolsonaroren jarraitzaileak armadaren kuartel aurrean daude kanpatuta... [+]
Nazioarteko agintari gehienek gaitzespen mezuak zabaldu dituzte sare sozialetan, eta babesa adierazi diote Lula da Silva presidenteari. Jair Bolsonaro defendatu duten eskuineko kargudun batzuek ere salatu dute kolpea.
Kongresua, presidentearen egoitza eta Auzitegi Gorena okupatu eta kalte handiak eragin dituzte milaka manifestarik Brasilia hiriburuan. Gobernuak lau bat ordu behar izan ditu erakundeen kontrola berrartzeko. Partehartzaileak zein sustatzaileak “identifikatuak eta... [+]
Akordioa gaitzetsi dute Abdalla Hamdok estatuburuaren koalizio kideek, eta herritarrek ere protestan jarraitzen dute. Orokorrean nazioarteak txalotu egin du militarren eta zibilen arteko “krisi politikoa konpontzeko” adostasuna.
Igandean Kabul hiriburua konkistatu zuten matxinoek. Datozen egunetan iragarriko dute Afganistango Emirerri Islamikoa. Ihes egin nahi duten herritarrak aireportuetan pilatu dira baina momentuz ez dute inor ebakuatu. Kabulgo aireportuan bost hildako egon dira.
Armadak larrialdi egoera ezarri du urtebeterako eta herrialdearen kontrola hartu du. Win Myin presidentea, eta Aung San Suu Kyi estatu kontseilaria eta Bakearen Nobel sariduna atxilotu dituzte.