Su artifizialak
Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso baten makineria hori horrela izan dadin lanean ari delako, ezker-eskuin.
Su artifizialen politika Euskal Herrian hain zabalduta dagoen handinahi senarekin guztiz lotuta dagoela esango nuke –testosteronarekin ere bai, akaso–. Handikeriaren autobide zabal horretatik urrun leudekeenak ere batzen dira segizioari barru-barruan sentitzen dutelako pirotekniarik gabe ez dutela zer ekarri, norengana heldu, eta bakarrik daudela.
Arrakasta sarreren on line salmentan neurtzen da: zenbat sarrera hainbeste minututan. Aretoaren edukierak handia behar du; edo askoz hobeto: handiena. Haiek bete egiten badute, guk ere bai, ez baikara gutxiago, ez horixe! Ikusle eta entzuleek eszenatoki futuristan daudenen aurpegiak pantaila erraldoietan bakarrik ikusten dituztenean esan dezakegu: bai, badugu balioa. Pantaila erraldoirik gabeko eszenatoki garaikideetan aritzen direnak abstraktu bezain zabala den panorama artistikoa osatzen omen dute.
Itzala menuaren prezioan eta itxaron zerrendan ez ezik, platerean exotikoak bezain cool diren jakien presentzian datza, bertakotasunaren esentzia labeldunaren ukituarekin, ezinbestean. Koktel horrek kokatzen baikaitu mapan. Gastronomiaren abiadura handiko tren horretara igo nahi ez dutenak aldirietako trenetako anonimotasunera kondenatuta omen daude.
Hologramen lilurapean ematen dugun denbora horretan, hemen eta hor, lurrean, alegia, bizitzak bere martxan eta desmartxan jarraitzen du.
Euripean igarotako egunek eta asteek ondu gabeko belazeak utzi dituzte, tomate eta piper urriko uda, zalantzazko fruta-arboletako uzta, eta salda bordelesaren salmentaren gorakada. Atzo entzundakoa jasota gelditu dadila: bazterretan eguraldiaren nahasmenduak sortutako janariaren eskasiak, orain dela 100 urte, gosete ikaragarria zekarkeen.
Axaleko ondorioa izan daiteke: "Eskerrak mundu globalizatuan bizi garen eta jatekoa kanpotik ekar dezakegun!". Sakonekoak lioke: "Ze desastre egin dugun 100 urteren buruan herri eta komunitate askotan elikadura burujabetza ezinezkoa izateko!".
Jakin nahiko nuke nola bukatu su artifizialen lilurarekin. Nola helarazi su txikien bueltan itzultzeak egiten duela bizitza erreala posible; su txiki bat oparia izan daitekeela, eta badela.
Amata dezala euri langarraren jarraitzeak artifizioaren su itsugarria. Jan ditzala herdoilak kapitalaren makineriak. Estal dezala goroldioak garapenak utzitako zaborra.
Bil gaitzala euriaren temak ukuilu txiki batean, ahots eta esku batzuen doinu eta erritmoan, bizitzaren ernamuina ernal dadin gure baitan, su txiki baten epelean. Bil gaitzala, berriz ere, beste ukuilu batean, orduan, ahotsek dakarzkiguten mezuak entzutera, adi, horiexek hitz egingo baitigute lurraz, bizitzaz eta bizi ezinaz, elikatzen gaituzten horien ahotan.
Bil gaitezen, gorputz txiki eta hilkorrok, sua piztera, neurriko piromania bizigarrian.
Oporlekuekin soilik lotuko dituzte askok Balear Uharteak, baina agroekologiaren eta kontsumoaren bueltan mugimendu bizia dute Mallorca irlan: Associació de Varietats Locals de Mallorca (tokiko hazi barietateen elkartea) da horren adibide. Abenduaren hasieran, elkarte... [+]
Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.
Via Campesinako ordezkaritza bat Palestinan izan da abenduaren 8tik 18ra, bere kide den Palestinako Lan Komiteen Batasuna-k (UAWC) gonbidatuta. Bidaia horrekin herri palestinarrari elkartasuna adierazi nahi izan diote, "Gazan egiten ari diren genozidioaren erdian eta... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.
Bi ordu edo bi ordu eta erdiz haur eta gazte andana hartzen ditu jantokiaren tarteak eskoletan. Jateko, jolasteko eta elkarbizitzeko espazio horretan jantokiko arduradunak esku hartzeko dituen mugez, jarraitzen diren irizpideez, begiraleen rolaz eta duten formazioaz arituko... [+]
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Hego Euskal Herrian energia berriztagarrien makroproiektuen zaparradari zenbakiak jarri dizkiogu erreportaje honetan. Datuek marrazten duten mapan, Nafarroak gori-gori jarraituko du eta Araban daude kontzentratuta EAEn enpresek egin nahi dituzten energia zentralen %75,4. Hori... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Zer da zuretzat sukaldea? Niretzat, suaren tokia, sua dagoen aldea. Etxearen bihotza da, lapikokoa mimoz eta maitasunez prestatzeko lekua. Gero, mahai inguruan jateko, dastatzeko, partekatzeko eta disfrutatzeko tokia. Sasoikoa jateko sukaldera sartuko gara.
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]