Hil omen da. Stakeknife deituari buruzko guztia omenka denez, hala esan beharko dugu haren obituarioan ere. Freddie Scappaticci a.k.a. "Stakeknife", IRAk bere historia luzean nozitu duen satorrik kaltegarriena, pasa den Aste Santuan zendu omen zen nonbait, 78 urterekin, handik egun batzuetara jakin ahal izan denez. Zeharbidez, hari buruzko ia beste guztia bezala.
Eta munduan inor gutxi geratuko bada ere Scappaticci eta "Stakeknife" gizaki berbera zirela zalantza egiten duenik, ingelesezko Wikipediak, bere arauak dezente bihurrituz, sarrera berezitua eskaintzen die oraindik batari eta besteari. Alde guztietako argibideek eta era guztietako frogek hala dioten arren, Scappaticcik beti ukatu zuelako bera zenik satorra? Litekeena da.
Zalantzarik gabekoa da, ordea, halakoak beti amestu beharko lukeen habia lortu zuela IRAren barnean "Stakeknife" satorrak: bera izatea sator-harrapatzaile gorena. Barne Segurtasuneko Unitatearen burua. Luzaro, gainera, datak zehaztea ere zaila den arren. Eta hori izango litzatekeela irlandar erakunde insurgenteak etsai ingelesen aurka jasandako porrot eta jipoi askoren zergatia.
Gaiari ikuspegi erromantikoarekin heltzen dionak, ordea, berehala topo egingo du nobela beltzik beltzenarekin. "Stakeknife" satorrari buruz omenka dakigun horretan kosta egiten baita bereiztea zer litzatekeen infiltrazioaren "berezko" xederako egina, eta zer satorra babesteko egina. Eta zein liratekeen hark berez egindakoak eta zein haren kontrolatzaile/kudeatzaileek agindutakoak. Izugarrikeriak, betiere.
Ostiral Santuko hitzarmenaren ondoren eta infiltrazioa argitara eman eta gero, urteak eman zituen John Stevens polizia-komisionatuak krimenak argitu nahian; baina haren txostenak ileak tentetzen dituen arren, atarian geratu behar izan zuen. Geroztiko Kenova operazioak ez du atarramendu hobea izan. Orain, Scappaticci hilda, argibide-eske jarraitzeko asmoa geratzen zaie haren kaltetuei –eta ez dira gutxi–; baina itxaropen apurrarekin. Gaia behin betiko ahaztu nahiko duten IRAko boluntario ohiek baino askoz erresistentzia ahaltsuagoa egiten jarraituko dutelako RUC eta FRUko arduradun militar eta polizialek.
Aurrekari historikoetan kidetasunak aurkitzea gustuko duenari, beharbada, Roman Malinovski "boltxebikearen" kasua bururatuko zaio; baina desberdintasunak nabarmenegiak dira. Ingurumari eta garai bertsuan, Yevno Azev eseristaren aurrekaria iradokitzaileagoa izan daiteke.
Maiatzaren 28an hartuko dute neurria ofizialki. 1967 aurretiko mugak aitortu dizkiote Palestinari, eta bi estatuen konponbidearen alde lerratu dira. Israelek esan du erabakiak terrorismoa saritzen duela.
Herri bateko familia eta eskola guztiek adosten badute haurrei ez dietela smartphonerik erosiko, akabo seme-alabei mugikorra emateko presioa, akabo mugikorrik ez duen haur bakan horien bazterketa. Bada, Irlandako Greystones hiriko zortzi ikastetxeek eta horietako guraso... [+]
Europar Batasunean inoiz enpresa bati ezarri dion isunik handiena jarri dio Facebook, Instagram eta WhatsApp-en jabe den enpresari, Meta-ri, herritarren datuen babeserako arauak urratzeagatik. Edonola ere, 1.200 milioiko zigor hori 2022an Metak izandako irabazien %5 inguru... [+]
Sinn Feinek lehen aldiz irabazi ditu Ipar Irlandako udal hauteskundeak, eta 462 zinegotzietatik 144 eskuratu ditu, duela lau urte baino 39 gehiago. Alderdi errepublikarraren ustez, horrek balio beharko luke unionismoak blokeatzen duen Stormonteko Legebiltzarra berriz... [+]
Mende laurdena bete du Ipar Irlandako Ostiral Santuko Hitzarmenak, gatazka armatuen konponbiderako erreferenteetako bat bilakatu dena munduan. 1998ko akordioaren helburu nagusia biolentziari amaiera jartzea zen. Indarkeria izugarri apaldu da, baina ez da desagertu. Berbarako,... [+]
Ipar Irlandako Parlamentua blokeatuta dago maiatzetik, DUP unionisten alderdiaren protestagatik, ez baitago ados Brexitaren ostean Ipar Irlandan Europako Batasunak jarri dituen merkataritza kontrolekin, besteak beste. Erresuma Batuaren eta Europako Batasunaren hitzarmen berriak... [+]
2022ko abenduaren 6an Ipar Irlandako mugimendu errepublikanoaren aldarrikapen historikoetako bat gauzatu zen: data horretatik aurrera, Irlandako berezko hizkuntza ofiziala da, lehenbizikoz, Ipar Irlandako sei konderrietan.
Sinn Feinek lehenbiziz irabazi zituen Stormonteko Legebiltzarrerako hauteskundeak iragan maiatzean eta horrek ematen dio gobernu autonomoa gidatzeko aukera, baina DUP alderdi unionistak uko egin dio gobernuko bere kideak izendatzeari.
Irlandaren etorkizuna hamarkada honetan erabakiko dela eta auzia benetan konponduko dela uste du Sinn Feineko presidente Mary Lou McDonald-ek. Hala adierazi du El País egunkarian.
Irlandarrek bere hizkuntza galdu dute eta ingelesa irabazi. Zer gehiago irabazi dute? Zer gehiago galdu? Astebete egin dut Dublinen, James Joyce-ren Ulysses nobela mardulean oinarri hartzen duen Bloomsday jaialdia bizitzen eta aztertzen.
Lehenago ere ibili izan naiz Irlandan,... [+]
Sei konderrietako estatua orain 101 urte sortu zen Irlandako iparraldean. Gehiengo unionista iraunkortzeko zegoen diseinatua. Sistema mota bat, non sortua izan zenean, hauteskunde barrutiak halako gisan banatu zituen ezen unionistek beti abertzale irlandesek baino bozka gehiago... [+]
Maryse Condé, Kate Chopin eta Edna O’Brien. Izen horiek batu zaizkio euskaraz irakur daitezkeen mundu osoko literatura lan esanguratsuen zerrendari. Erein eta Igela argitaletxeek asteazkenean aurkeztu zituzten Literatura Unibertsala bilduma osatzera datozen hiru... [+]