Soumaïla Cissé oposizioko hautagaia bahitu dute Malin
Legebiltzarreko hauteskundeetarako kanpaina egiten ari zela bahitu dute Soumaïla Cissé hautagaia martxoaren 25ean. Igandean egitekoak dituzte bozketak. 2012az geroztik gerra giroan sarturik da Afrika mendebaldeko herri hau, jihadistak erasoak errepikatzen dabiltzalarik.
Martxoaren 25az geroztik desagertuta dago Soumaïla Cissé oposizioko politikaria, Malin. Legebiltzarreko hauteskundeen kari Niafunke hirian kanpaina egiten ari zela bahitu dute ezezagun batzuek. Martxoaren 29an egin beharreko bozketen harira bahitu dute, URD Errepublika eta Demokraziarentzako Batasuneko kidea.
Bahiketa baieztatu dute hurbileko bi pertsonak, baita Maliko Gobernuak berak ere. Berriz ere atzemateko neurri guztiak martxan dituela baieztaturik du gobernuak.
Presidentetzarako behin baino gehiagotan hautagai izandakoa da Cissé eta aldi honetan legebiltzarrerako aulkia lortzeko asmoz dago aurkezturik. Ez da lehen bahiketa ordea. Jada, martxoaren 17an desagertu zen Mohameb Ag Ahmed RPM Malirentzako Batasuna alderdiko hautagaia eta biharamunean aske utzi zuten bahitzaileek.
Gerra, 2012az geroztik
Azken hamarkada honetan gerra giroa da nagusi Malin, 2012an MNLA talde independentista tuaregak eta Ansar Dine tuareg islamista taldeak abiaturiko matxinadaz geroztik. Urte bat lehenago gertatu Muammar Gaddafiren hilketa eta Libiako erregimenaren bukaeraren eraginez, Gaddafiren alde aritutako tuaregak Malira itzuli ziren, arma asko esku artean. Matxinadaren lehen lerroan egondakoak gehienak. MUJAO Afrika Mendebaldearen Batasunaren eta Jihadaren Mugimendua eta AQMI Magreb Islamiarreko Al-Qaeda talde islamiar muturrekoa ere lotu ziren matxinadari. Maliko armada zutela jo mugan, zaplasteko handia bildurik botere politikoaren kontra itzuli zen armada, estatu kolpea burutuz 2012ko martxoaren 22an. Botere politikora helduriko armadak ez zuen ordea lortu matxinatuen aurkako borroka eta Maliren Iparraldea independente izendatu zuen MNLAk urte horretako apirilaren 6an.
Laster talde ezberdin horien arteko desadostasunak emendatuz joan ziren eta boterearen kontra aritzeaz gain, bata bestearen kontra ere daude orduz geroztik borrokan. 2012az geroztik, nazioarteko hainbat estatuk daukate eskua sarturik Maliko gerran, besteak beste Frantziak –kolonialismoaz geroztik dauzkan interes ekonomiko eta militarrei segi–, Tchadek, baita NBEak, Afrikar Batasunaren Erakundeak eta Afrikar Mendebaldeko Estatuen indar armatuek ere. Egoera okertu egin da 2013ko urtarrilaz geroztik, gobernuaren aurkakoek erasoak iparraldetik hegoaldera hedaturik.
Hainbat saiakeren ondotik, 2015ean izenpetu zuten Algerreko akordioa, Maliko Gobernuaren eta CMA Azawadeko Mugimenduen Koordinazioaren artean –akordioan hutsuneak kausitzen zituen CMAk, besteak beste ez zegoelako ageri Maliko Iparraldearen autonomiaren ala federalismoaren bermerik, baina nazioartearen presio pean izenpetu behar izan zuen–. Hala eta guztiz ere, jihadistak erasoak errepikatzen dabiltza, bake prozesua zapuztuz. Bamakok ez du hauekin negoziatu nahi bermerik gabe. Nahiz eta hainbat talde su-etenean izan –osoki errespetatua ez dena–, ez da oraingoz negoziaketarik posible.
Milaka hildako eta errefuxiatu eragin ditu 2012az geroztik dagoen Maliko gerrak.
Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]
Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]
Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.
Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]
Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]
Mexikoko bi emakume hauen bizitzak indarkeriak eta desplazamenduak zeharkatzen ditu. Haien familiako edo komunitateko kideak hiltzen ikusi dituzte, eta krimen antolatuak zabaltzen duen terrorea azalean sentitu dute; mehatxuak, jazarpena... ohiko dituzte. Baina horrek guztiak... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
Gaur egun, Gazan su-etena dago, eta ez dakigu noiz arte iraungo duen; bitartean, sarraskiak, anexioek, kolonizazioak eta era guztietako giza eskubideen urraketek bere horretan diraute gainerako lurralde okupatuetan. Jarraian irakurriko dituzunak ez dira kasu isolatuak,... [+]
Saskibaloi talde israeldarraren eta Baskoniaren arteko lehia bertan behera uztea exijitzeko manifestua aurkeztu du Palestinaren aldeko mugimenduak. Euskal Herriko 40 saskibaloi klub, talde zein Baskoniako zaletuen taldek, kirol munduko 91 pertsona ezagunek eta Gasteizko 65... [+]
ChatGPT ez da dagoeneko "hainbesterako". Lehiakide biziago, eskuragarriago eta merkeago bat jarri zaio parean AEBetako eta mundu mailako liderrari: enpresa txinatar baten eskutik ikusi du argia DeepSeekek. Dantzan jarri da mundua, eta ez espresuki onerako. Mikrotxipen... [+]
Bretainian, bretoiera oso ondo edo nahiko ondo hitz egiten duten herritarrak %2,7 dira, 2018an baino hiru puntu gutxiago. 107.000 dira gaur egun. Hiztunak gazteagoak dira. Galo hiztunen kopuruak ere behera egin du, baina ez bretoierak bezainbesteko abiadan.
Su-etenaren akordioarekin barnean, Israelgo armadak Netzarim korridorea ireki du. Ia urtebeteko erbestealdiaren ondoren, milaka palestinar euren etxeetara abiatu dira bidaia emozional sakonean. Trumpek gazatarrak Egiptora eta Jordaniara desplazatzea proposatu du, eremua erabat... [+]