Sosik ez gerrarako
Erdi Arotik armagintzak garrantzi handia izan du Euskal Herrian. Antzinetik burdina ekoizteko teknika ezagutu izanak armen ekoizpen industrializatua egin ahal izatea bideratu zuen.
Dirutza sortu zuen burdinola sareak bestelako aldaketa sozial, ekologiko, juridiko eta kulturalak ere ekarri zituen, ordea. Armagintza ardatz zuen ekoizpenak baso komunal asko pribatizatu zituen. Lantegi horien buruak jauntxo bilakatu ziren eta aldaketa estrukturalak egin ziren jauntxo horien mesederako, neurri handi batean gaur arte iraun duen sistema bat egonkortzen.
Jauntxoen aurrean ere beste eragile sozial bat jaio zen: matxinoak, Euskal Herriko lehenengo langile-klasean koka daitekeen taldea. Leku guztietan bezala, herri xumeak hornitu du klase gorenen aberastasuna eta geurea ez da salbuespena izan. Hurrengo urteetan sarritan matxino horiek izan ziren herri xumearen interesen alde altxatu zirenak, aintzindari interesgarria.
Bestalde, monarkien babespean aberatsen gerrak elikatzeko produkzioak sortzen zuen aberastasuna poltsikoratzen zuten bitartean, herri xumea gerren ondorioak pairatzen hasi zen.
Jatorrizko euskal sistema juridikoak babes mekanismoak bazituen herritarrak gerretatik babesteko eta hor dugu , esaterako, “Zuhaitz Malatoa”ren tradizioa edota Estatu-Nazio eredua ezarri arte soldaduskatik aske geratzeko zegoen legealdia. Hortaz, herri xumearen eta jauntxoen arteko auzian baldintza ekonomikoez gain, gerrekiko jarreran isla bazuen.
Euskal erakunde publikoek ezin dute-eta, ez zuzenean, ezta zeharka ere, armagintza hornitu. Gerren aurkako jarrera aktiboa ezinbestekoa da
Beraz, “xede antibelizista” ere egon, badago geurean betidanik. Estatu frantsesean zein Estatu espainiarrean derrigorrezko soldaduska ezartzean, euskal gazteek desertzioaz erantzun zuten eta XX. mendearen bukaeran: intsumisioaz. Hego Euskal Herrian egin zen erreferendumean ere NATOri ezetz esan genion.
Ardurak
Hego Euskal Herriko lau Aldundiak zerga nagusien arduradunak dira. Bilakaera historikoak eta mendetako borrokak bermatu du zerga horien kontrola, baina trukean estatuari “kupoa” delakoa ordaindu behar zaio. Kupoaren gastuak zuzenean “defentsa”, Polizia eta mugen kontrolerako gastuetara bideratzen dira. Ildo horretan ezin ahaztu une honetan “Frontex” delako erakunde paramilitarraren jardun lotsagarria. Aldundien dirua, gure dirua, “defentsa” ulertzeko modu jakin bat ordaintzeko erabiltzen da.
Hala ere, gure zergen militarizazioa ez da kupora mugatzen, zergen politikaren bidez eta Eusko Jaurlaritzari ematen zaion diru kopuruaren bidez, Euskal Herriko armagintza sektoreak hainbat laguntza du. Laguntza zergetan, ikerketan, esleipenetan... gure erakundeak ez dira neutralak. “Gerra hemen hasten da” salatzen dugunean, batik bat horregatik salatzen dugu, gure erakunde publikoetatik armagintzari laguntzen zaiolako.
Bada garaia “zoru etiko” esaten den aldarrikapena gure erakundeetara ere eramateko. Euskal erakunde publikoek ezin dute-eta, ez zuzenean, ezta zeharka ere, armagintza hornitu. Gerren aurkako jarrera aktiboa ezinbestekoa da.
Aldundiak eskuratzen duen diruaren %82 inguru langileen errentatik eta eguneroko kontsumotik lortzen du, hau da, klase-langileak eta sektore herritarrek ordaintzen dute nagusiki. Lehen bezala, Erdi Aroko jauntxoekin gertatzen zen lez, orain ere ez ditugu beraien gerrak ordaindu nahi.
Sosik ez gerrarako!
Ana Gorostidi, Andoni Rodriguez eta Patxi Azparren, Gerrarik Ez Gipuzkoa Ekimeneko kideak
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]