Zutabe hau esku askoren arteko ereitea da. Idatzi agroekologiko bat, ekofeminismoa sentipentsamendu feminista elikatzeko beste aukera bat bezala proposatzen duena. Uhin horrek lurren desjabetzea, naturaren suntsipena eta sexuen arteko harreman desberdintzailea lotu nahi ditu, beti existitu ez den mundu-sistema baten oinarri gisa. Gaur haziari begiratzera gonbidatzen zaituztet.
(Ilustrazioa: Camila Schindler)
Eredu zapaltzailearen sustraira itzultzen garenean, ezin da ontzat eman lurrak arpilatzea, pertsonak esklabo bihurtzea eta kolonizatutako lurraldeetan jatorrizko herriak akabatzea izan zirela mundu modernoa sortzeko baldintzak. Gutxitan nabarmentzen dugu fenomeno horiek posible izan zirela, neurri handi batean, ehiza-mota jakin batek aldez aurretik metatu zuen ezagutzaren ondorioz: Ilustrazioan gertatutako "sorginen ehiza", Europa osoan landa-eremuko gertakari nagusia eta jauzi kapitalistarako aurrebaldintza izan zena.
Nekazarien artean lurra eta ohiturazko eskubideak eskuratzeko aukerarik ez zuten emakumeek. Silvia Federicik irakasten digun moduan, sorginen figuraren bidez, agintariek jabetza pribatua, gizartearen mendekotasunik eza, sinesmen paganoen hedapena eta arau sexualaren desbideratzea zigortzen zituzten. Aldi berean, feminitatea, erregimen heterosexuala eta familia nuklearra ezartzen zituzten lan-indarraren kantitatea, kalitatea eta kontrolaren berme gisa.
Kapitalismoa sendotzen duten bi estrategia dira lurra merkantilizatzea eta andreek gizonekiko duten mendekotasun behartua. Eta, gaur arte, lurrerako duten eskubidea baldintzatzen dute.Alde batetik, kapitalismoak emakumeen askatasun sozioekonomikoa zikiratzen du. Bestetik, lurra eskuratzeko modu bakarra ezkontza heterosexualak direla dio berak legitimatzen duen iruditeriak.
Errealitate hau are konplexuagoa izan da Euskal Herrian; lortutako eskubide horren transmisioa bera ere, herentziaren bidez, ez zen emakumeengana iristen, lurra sarritan uzten baitzitzaien anaia nagusiei.
Emakumeon lurren espoliazioa nekazaritzatik harago doa. Arbasoen jakinduria, emakumeon arteko desioa, gorputz intsumisoak eta naturaren parte izatearen sentimenduaren ukazioa da. Askatasunaren eta komunitatearen dimentsioa kentzea. Metaketa kapitalistaren hedapen maskulinoa eragiten ez duen guztiaren jazarpena.
Ekofeminismoa, beraz, historikotasuna ereitea da, oroimena ureztatzea, eta bai emakume baserritarren, bai inoiz lurrik zapaldu ezin izan duten emakumeon genealogia biltzea. Ekofeminismoa sutan erre zituzten, eta egun agronegozio transnazionalak erailtzen dituen andreen borroken ahizpatasuna lantzea da. Ekofeminismoa lurralde-askapenaren kontakizunean beti aintzat hartu ez direnen hazi kreolea bizirik mantentzea da, lurrik gabe ez dagoela burujabetzarik ahaztu gabe.
Martxoaren 6an 11:00etan Bilbon eta Iruñean mobilizazioak egingo dituzte sindikatuek, patronalak eta Eusko Jaurlaritza zein Nafarroako Gobernua interpelatzeko, zaintza eskubide kolektiboari dagokionez.
Luxorren, Erregeen Haranetik gertu, hilobi garrantzitsu baten sarrera eta pasabide nagusia aurkitu zituzten 2022an. Orain, alabastrozko objektu batean Tutmosis II.aren kartutxoa topatu dute (irudian). Horrek esan nahi du hilobi hori XVIII. dinastiako faraoiarena... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]
Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak aurkeztu dituzte datu "kezkagarriak". Euskaraz eskaini diren estreinaldi kopurua ez dela %1,6ra iritsi ondorioztatu dute. Erakunde publikoei eskatu diete "herritar guztien hizkuntza eskubideak" zinemetan ere... [+]
Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
1936ko Gerran milaka haurrek Euskal Herria utzi behar izan zuten faxisten bonbetatik ihes egiteko. Frantzia, Katalunia, Belgika, Erresuma Batua, Sobietar Batasuna eta Amerikako herrialdeetara joandako horien historia jasotzeko zeregin erraldoiari ekin dio Intxorta 1937... [+]