Smartphonea: gure fetitxe erregea
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena. Baina azkenerako agindu bete ezina bihurtzen delarik, zorion ezaren porrota biderkatuz doa.
Hain zuzen, guk gailu horiek erabiltzen ditugun arren, ordain berean haiek gu erabiltzen gaituzte, eta funtsean, teknologia horiek dira gure barrena moldekatzen eta eraldatzen ari direnak. Izan ere, kapitalismo teknologikoak, ez produktua bakarrik, horren beharra izango duen kontsumorako subjektua ere, sortu egin behar du. Eta horrela inposatzen digu modernitatearen jainko berria: merkatua.
Dagoeneko Silicon Valleyren iraultzak lortua du gu guztiok lilura-egoeran jartzea, fetitxe teknologikoen mendean baikaude erabat. Iraultza horren ondorioz, mundu osoa bihurtu da herrixka globala. Ordutik, eta etenik gabe, ordena digital berri bat zabaltzen joan da. Zenbat eta gailu txiki banan-banakoak erabili are eta eraginkorragoak bilakatu dira, hara: smartphonea da, egungo fetitxe erregea.
Denok erabiltzaile eta kontsumitzaile iraunkor gisa definitzen gaituen aro garaikideak, bere eredua inposatzen digu, eta horren araberan bizi gara. Subjektibotasun horrek indar handiz markatzen ditu gizartean eta familiaren barruan bizitzeko moduak, etxe bakoitzean pixkanaka pribatizazio uharteak ezartzen ari direla. Gordin esateko: bakarrik edo smartphone-ari begira jaten da, hainbat pantaila bakardadean ikusten dira, Whatsapparen bidez komunikatzen da nahiz eta etxe barruan egon… etxekotzen ari diren sintoma sozialak dira. Gizakiaren presentzia smartphone batek edo tableta batek ordezkatzea naturala bihurtu dugu. Une oro konektatuta egotea eskatzen duen prozesu indibidualista gailendu zaigu.
Smartphonea, kapitalismo teknologikoaren eskakizunetara ezin hobeto moldatzen den gure gorputzaren luzakina izaki, giza baldintzaren 'mutazio kulturala' aitzinarazteko fetitxe maiteminena da
Bizimodu postmoderno hegemonikoaren ondorenak dira, zoritxarrez, areagotzen joango direnak. Dramatikoki inposatzen ari zaigun aro postmodernoaren subjektibotasunari atxiki zaion nortasun hibridoaren adierazle. Bizikidetzaren forma berri gisa har liteke, baina agerian dago aurrez aurreko komunikazioaren galera bidea. Egun, smartphone-ak gure eskuen benetako protesi gisa funtzionatzen du, norbanakoaren luzakina bailitzan.
Gailuen bidez gero eta kontrol handiagoa ahalbidetzen da. Gure desirak, asmoak, kontsumoak, ez dira arrotzak hodeietako jauntxoentzat (Echeverria, 2020). Algoritmoek erabiltzaileari buruz norberak baino gehiago dakite. Algoritmoen bidez hodei jabeek duten ezagutza, tentuz erabiltzen dute kontsumismoarekiko lilura areagotzeko, egungo munduak eskatzen duen eran, eta mugarik gabe. Bidaia ezazu! Eros ezazu! Zoriontsu izan zaitez! garai postmodernoaren agindu zorrotzak dira. Alajaina, nagusiaren menekoa izango den subjektibotasun digitalizatuaren aginduak, kultura sozial hegemonikoan gogobetez onartzen dira. Izan ere, nagusiaren egia zalantzan jartzea oso gaizki ikusia dago.
Pantailen aurrean orduak eta orduak metatzearen ondorioz, smartphonea fetitxe erregea bihurtu dugu. Kapitalismo teknologikoaren eskakizunetara ezin hobeto moldatzen den gure gorputzaren luzakina izaki, giza baldintzaren mutazio kulturala aitzinarazteko fetitxe maiteminena da, subjektibitate hibridoaren bitartekaritza egiten aproposa. Giza barrena eskaneatzeko tresna. Gure fetitxe orojakilea.
Kontsumismoa smartphone-arekin bateratuz gero, gure aroko fetitxe erregea integratuta geratzen da kapitalismo globalaren ardatzean. Subjektibotasunaz jabetzeko modu horrek kontrol soziala areagotu baino ez die egingo belaunaldi digital berriei. Baina traumatikoena, subjektibotasun lapurreta hori prozesatzeko ezintasunetik sortzen da.
Jexux Larrañaga Arriola
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]