Sexualitatez diharduen bi orri aurkitu dituzte Anne Franken egunerokoan
Teknologiari berriei esker, Anne Franken eguneroko bi orriren artean itsatsita zeuden mezuak deszifratzea lortu dute. Hilekoaz, prostituzioak eta txiste lizunez dihardu oro har, eta ziurrenik ezkutatuta egin zen denboran idatzitakoak direla adierazi du Ronald Leopold Amsterdamgo Anne Frank Etxeko zuzendariak. Lau txiste eta sexualitateari buruzko 33 lerro dira aurkikuntzaren emaitza.
Naziengatik ihesean, hilabete luzez egon zen Anne Frank judua Amsterdamgo etxe batean ezkutatuta. Bertan idatzitakoa da gaur egun hain ezaguna den eguneroko pertsonala. Aurkitu berri dituzten orriek Franken alde “humanoena” azaleratzen dutela nabarmendu du Leopoldek, jasanezina zen tentsio egoera hartan “umoretik idazteko” ausardia izateagatik.
Anne Franken egunerokoaren datozen edizioetan orriok agertuko diren ala ez zehaztu ez badute ere, obrari “izaera” ematen diola adierazi dute. Laguna zuen Peter van Pelsenekin –19 urterekin Mauthausenen hil zen– elkarbanatutako gogoetak dira gehienak, gotorlekuan igarotako ordu luze haietan. Besteak beste, bere gorputzarekiko kezka azaltzen du, 14 urteko neska bati hilekoa jaisten zaion lehen unea deskribatuz. Jada harreman sexualak izateko aukera zabaldu zaiola dio, “hilekoak horretarako bidea ematen baitu”. Hori bai, aurretik “ezkonduta” egotea beharrezkoa dela gogorarazten dio bere buruari.
Prostituzioaz horrela dio: “gizonezko guztiak, normalak badira, emakumezkoekin doaz; kalean gerturatzen zaizkien emakumeekin, eskutik heldu eta elkarrekin beste leku batera joateko. Parisen horretarako etxe handiak daude. Aita birritan izan da”. Frankek idatzitakoak “zentzua” duela diote adituek, Otto Frank –Anne Franken aita– aise joaten baitzen Frantziako hiriburura.
Ospitalepea, 1944ko ekainaren 27a. Soldadu alemaniarrek sarekada egin zuten Zuberoako 80 biztanle inguruko herri txikian. Zortzi lagun hil zituzten zigor-ekintzan eta hemeretzi atxilotu, guztiak zibilak; horietatik bederatzi deportatuko zituzten eta kontzentrazio esparruetatik... [+]
Genozidioa zoritxarrez modan dagoen hitza da. Rafael Lemkinek 1946an egin zuen definizioaren arabera, “talde nazional, etniko, arrazazko edo erlijioso bat erabat edo partzialki suntsitzeko asmoz egindako ekintzak” dira genozidioa. Ekintza horiek “taldeko kideak... [+]
Otsailaren 21ean Missak Manouchian eta Melinée Assadourian senar-emazte armeniarren gorpuzkiak Pariseko Panteoian sartuko dituzte ohore guztiekin. Poeta eta partisano komunista, Manouchianek ekintza ikusgarriak gidatu zituen Bigarren Mundu Gerran okupaturiko Frantzian,... [+]
Palestinarrek pilotu israeldar bat bahitu, epaitu eta urkatuko balute, ez litzateke gauza bera?”. Halako eta bestelako galderei erantzun nahian, Hannah Arendten Eichmann Jerusalemen liburua abiapuntu izanda, mahaiaren bueltan elkartu ditugu bi filosofo eta politologo bat,... [+]
Karl Adolf Eichmann (Solingen, Alemaniako Inperioa, 1906 - Ramleh, Israel, 1962) Alemania naziko SSetako goi-mailako ofiziala izan zen, bereziki ezaguna Azken Konponbidea edo Azken Soluzioa deitu zitzaioneko “arduradun logistiko” gisa izendatu izan delako... [+]
Aurten 60 urte bete dira Hannah Arendtek Eichmann Jerusalemen liburua kaleratu zuenetik. Urte bat gehiago pasatu da Adolf Eichmann funtzionario nazia, Holokaustoaren "arduradun logistikoa", Israelen urkatu zutenetik. Eichmannen epaiketaren jarraipen... [+]
Madril, 1939. Hiria frankisten esku erori baino lehen, munduko faxismoaren aurkako hiriburutzat jotzen zen, gobernu errepublikarraren propaganda eta gerra garaian handik pasatako intelektual antifaxista ezagunak medio. Garaileek hiriburua Sevillara, Salamancara edo Burgosera... [+]
Gernikako bonbardaketatik harago, Alemanian apenas daukate Kondor Legioak 1936ko Gerran herritarrak sarraskitzen izandako parte hartzearen berri. Carmela Negrete kazetariak kontatu du oroimen falta hori Contexto aldizkarian. Halako zorrak kitatu gabe, nola saihestuko dugu gaur... [+]
Asteburuan Athleticeko zaletu batzuek salatu zuten Donetskeko errepublikako bandera kendu ziela Ertzaintzak. Albiste horren harira adierazpen ugari egin dituzte eragileek, eta tartean Bilboko alkate Juan Mari Aburtok adierazi du "une honetan Errusiaren aldeko bandera bat... [+]
Horietatik zazpi haurrak ziren. Hiltzailea bi pistolarekin sartu da Izhevsk herriko eskola batean, eta sarraskiaren ostean bere burua hil du.
1937ko uztailaren 26a, El Escorial (Madril, Espainia). Goizaldea da, eta bezperan larri zaurituta eramandako emakume gazteak azken hatsa eman du El Goloso ospitale ingelesean. Historiara Espainiako 1936ko gerrako enfrentamendurik odoltsuenetakoa bezala pasako zen Bruneteko... [+]
Euskal dantzariak nazien omenez dantzan, Donostiako La Perlan: Honi buruz idazteko gogoa interneten igerian nenbilela Alberto Santana historialariak sare sozial batean argitaratu zuen sarrera batengatik piztu zitzaidan. Testu labur batekin batera, zenbait argazki partekatu... [+]
Ukraina ez da estatu nazi bat, baina talde neonaziei edo joera naziko taldeei emandako babesak ezohiko kasu bihurtzen du herrialdea Europan. Ultrek han bakarrik dituzte beren tankeak eta artilleria-unitateak.
Bigarren Mundu Gerra ostean ihes egindako buruzagi naziek gurean ere babesa aurkitu zutela dioten gero eta datu gehiago dugu. Otto Skorzeny SS-etako komandante ezagunak Markina-Xemeinen Wilhelm Mallet tratulariarekin izandako negozioen berri eman genuen pasa den abenduan. Baina... [+]
Uztailaren 10ean Hanburgon hil da Esther Bejarano, 96 urteko rap abeslari antifaxista. Auschwitz-etik bizirik irtetea lortutako judutarrak, bizitza eman zuen arrazakeriaren, eskuin muturraren eta antisemitismoaren aurkako lanean eta Palestinako herriaren eskubideak ere defendatu... [+]