Sei Egunetako Gerra: ezpata esku batean, gezurra bestean

  • Gerra eta gezurra bat doaz eta oso gaitza da jakitea gerra batean nor zertan dabilen kazetariak edo bestelako iturriak tartean ez badira. Israelek historikoki erakutsi du ezpata dantzatzeko indarra eta gezurra maneatzeko abilezia. Orain Gaza bonbardatzen ari denean, ospitaleei egindako erasoak daude gezurra eta egiaren artean.


2023ko azaroaren 17an - 12:18
Azken eguneraketa: 2023-11-20 12:07

Asko dira adibideak, baina bi aipagarrienetakoak: urriaren 17an al-Ahli Arab ospitalak izan zuen erasoan ehunka hildako izan ziren eta Israelek palestinarrei leporatu zien erasoa; egunotako al Xhifa ospitalearen aurkakoan haren azpian Hamas dagoela argudiatu du Israelek. Juduen armadari sinistuta, beraz, ez dagoenez argi egia non dagoen, nahi duenak badu aitzakiarik ezikusiarena egiteko.

1966ko Sei Egunetako Gerraren hasieran gezurrari emandako erabilerak berriz ere lortu zuen munduan zalantza barreiatzea. Josep Fontana historialariak Por el bien del imperio (Inperioaren onerako) liburuan kontatzen duenez, Israel eta inguruko estatu arabiarren arteko tentsioa etengabekoa zen bi hamarkada lehenago juduen estatua sortu zenetik. Egipto eta Siria eskutik hari ziren Israelengandik defenditzeko edo hari erasotzeko, eta gerrillari palestinarrak Jordaniatik sartzen ziren sarri Israeli eraso egiteko.

Israelek erantzun gogorra eman zion Jordaniari eta hango Jamu herriari eraso egin zion 400 soldadurekin eta, besteak beste, 125 etxe lehertu  zituen. NBEk erasoa gaitzetsi zuen. Une haietan zeinek noiz hasi erasoari, halaxe zeunden Gamal Abdel Nasserren Egipto eta Israelgo armada, eta azkenean Israel izan zen lehena, hori bai haien artean asko eztabaida ondoren. Israelgo Levi Eshkol lehen ministroa uzkurra zen erasoarekiko; nahiz eta jakin samur irabaziko zutela, ondoren ere arabiarrek hor jarraituko zuten: “Orduan, ezpatarekin eskuan bizi beharko dugu beti?”.

Israelgo militarrek beren nagusitasuna baliatu nahi zuten eta Levi Eshkolek amore eman zuen haien aurrean: Defentsa ministroa ere bazen eta kargu hori utzi egin zuen, eta Moshe Dayan eta Menachem Begin ministro izendatu zituen. Juduen armadak bidea libre zuen.

1967ko ekainaren 5ean, gerra aldarrikatu gabe, Israelgo Armadaren 183 hegazkinek Mediterraneora jo eta mendebaldetik eraso zioten Egiptori, ezustean harrapatuta. Bederatzi hegazkin baseren aurka jo zuten eta egun bakarrean Egiptoko aire armada ia guztia suntsitu zuten, hegazkinak aireratzeko denborarik ere eman gabe.

Oldarrari ekin eta aldi berean, NBEri jakinarazi zion Egipto Israel erasotzen ari zela. Gainera, lur armadaren erasoaldia abiarazi zuten Egiptok Sinai basamortuan eraikitako defentsa lerroaren aurka eta hiru egunetan Suez-eko Ubideraino iritsi ziren. Eta egun hartan bertan, Israelek Jordania inbaditu zuen, haren aire armada suntsitu eta Jerusalem eta Jordan ibaiko mendebaldeko lurrak okupatu.

Hain izan zen handia shocka Egipton, Nasserrek berehalakoan dimititu zuela. Ostera ere, Israelek argi erakutsi zuen indarra eta gezurra bateratzeko duen abilezia. Informazioak badu zerikusirik egi eta gezur kontuetan, baina aktoreen ohiko jardunak ere bai. Alde horretatik, herritar bakoitzak pentsa dezake hilabete pasatxoan 11.000 pertsonatik gora -ia erdiak umeak– hiltzeko ausardia eta inpunitatea erakusten duen armadaren sinesgarritasuna non geratzen den.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historia
Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Maritxu eta Katalina: Artxiboetan galdutako sexu eta genero disidenteen istorioak Historiaren parte direlako

XV. mende bukaeran edo XVI. mende hastapenean Belauntzako Katalina atxilotu, preso sartu, torturatu, guziaz desjabetu eta erbesteratu egin zuten, Oiartzungo Maritxurekin “haragizko harremanak” ukateagatik. 500 urtez isilean eta artxiboetan galdurik egondako... [+]


Jaja Wachukuk ez zuen lo hartu

New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]


1974ko Supergreba

Gaurko egunez, duela 50 urte, Euskal Herriko langile mugimenduak bere historiako kapitulu garrantzitsua idatzi zuen. Hegoaldean 200.000 langilek greba orokorra egin zuten erregimen frankistaren aurka. Mobilizazio hark argi utzi zuen Euskal Herriko mugimendu antifrankista... [+]


Idazketa alfabetiko zaharrena?

Egungo Siriako Tell Umm-el Marra aztarnategian idazkunak dituzten hainbat zilindro aurkitu dituzte Johns Hopkins Unibertsitateko ikerlariek. Adituen ustez buztinezko pieza hauetan idatzitako zeinuak alfabetikoak izan litezke.

K.a. 2400 urtean datatu dituzte zilindroak eta... [+]


Iruñeko atxilotze-aldi luzea

Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]


Urduñako espetxe frankistako biktima gehiago deshobiratzeko lanak abiatu dituzte berriro

Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Nikolai Txernyxevski
‘Zer egin?’: galdera handiak eta ametsak

Literaturako klasikoei buruz pentsatzeak ezinbestean gaur egundik pentsatzea esan nahi du. Hain justu, klasiko izendapenak horixe du baldintza: gaurdaino iritsi diren obrak dira eta, beraz, haiei buruz pentsatzea obra horiek guganaino nola eta zergatik iritsi diren pentsatzea... [+]


Kolono europarrek Afrikan lapurturiko 500.000 artelanak itzultzeko ariketa nekeza

Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako... [+]


2024-11-27 | Cira Crespo
Sorginen lurra

Esaten da Simone de Beauvoir-ek idatzi zuela zapaltzailea ez litzatekeela hain indartsua izango zapalduaren lerroetan konplizerik ez balu. Niri oso normala iruditzen zait... zer nahi duzue, ba? Zapalduta zaudenean, ulergarria ere bada zure kondizio hori hobetu nahi izatea, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude