Epika, konpromiso, drama, itxaropen eta tragediaz betetako garai haietan zenbait artistak sortuak zituzten kantata formatuko obrak, burura datozkit Quilapayunen “Santa Maria de Iquique”, Pablo Nerudaren hitzekin Cachalquisen "Muerte y Fulgor de Joaquin Murieta” eta Mikis Teodorakisen “Canto General”, edo neurri laburragoan Lluis Llachen “Campanades a morts”. Kantata bat duzu “Sasitik Sasira”, bi zatitan 42 minutu orotara, Interneten (Sasitik Sasira 1 eta Sasitik Sasira 2) entzungai libre daudenak , Eltzegor beti izan da creative commons. 40 urte beranduago egunotan berriro entzunda, sartu zait Irulegiko ardo on baten moduan, gozo, puntu bat garratz eta borobil. Zuk ere jarri dezakezu tartetxo batean, Baigorrin Urmuga ekitaldian Et Incarnatus orkestrak eta Donostiako Orfeoiak eskainitako bertsio sinfonikoa aditu ez baduzu; Baigorrin izan bazinen, are motibo handiagoz. Horra hiru lapurtar eta bi gipuzkoar eskenatokian. Juantxo-Bixente Garziak eman dio arrankea ahots sakon horrekin: “Gure barne zutabea / bizirikan ote dea / batzen gaituen arrazoi / muga gabea?...”. Erantzuna Fernando Unsain musikaren egileak: “Mendi ibai itsasoa / Larrun eta Bidasoa / iragan behar dut orain / muga pausoa / Irabazleen laztana / jasan ezinezko zama (…) Kantatzen dugu oihuka / bizi bait gara guduka / hil ala bizikoa da / gure burruka”. Juantxori gehiturik Joxemari-Xalbardin Ostolaza, hitzen egilea: “Datoz badatoz / anaiak arrebak / mugatik iheska / sasitik sasira”. Marko Jossierekin, lau: “Datoz badatoz / oraingo beldurrak / gogoaz irentsiz / geroan sinetsiz…”. Eta sartu da Pantxoa Albiztur tenore fina ere: “Datoz badatoz / kanpainak udatiar / erdaldun jaietxe / bihurtu baitira…”. Bostak orain batean: “Datoz badatoz / lur-laboraria / lorezain bilaka / erazi baitute…”. Sasian ibiltzea, sasitar… euskaldunon historia ulertzeko gakoetakoa den ezkutuko lana adierazten duen hitzak oraindik ez du Bidasoa zeharkatu. Muga madarikatu gure burmuinetan iltzatua. “Espainolak ez dira / amatxi, esan nizun atzo / eta Hegoaldean / nauzu frantses eta gabatxo” zioten Eltzegorrekoek zortzikoz 1988an eta 2023an berdin segitzen dugu, ezin urratu harresia. Hiru ordu laurdenetan zehar bost ahots-kolorez gorpuztuz doa euskal gizartearen gatazken fresko handi bat: turismoari makurrarazita bizi beharra, eskola zapaltzailea, bortxazko erdalduntzea, fabrikara doan langilearen morrontza, gure lurraldeen arteko etena, amesgaitzaren pean kartzelan dauden poetak, miru nagusiak ortze-zeruan itzulika kolpea noiz nola emango, usoek elkar hartuta haien noizbait menderatzeko ametsa… Azken errematean, “Enpeinatzea ez bada libre”, gaur tarteka kalean edo mahaiaren bueltan kantatzen dena. Eltzegorrek bere hitz propioz bi bertsolari handirenak lotuz, Txirritarekin dio “Enpeinatzea ez bada libre / alferrik dugu indarra / Hau da txoriak gari tartean / goseak egon beharra” Otañorekin amaitzeko: “Zazpi ahizparen gai den oihala / ebakirikan erditik / alde batera hiru soineko / utzirikan lau bestetik / guraiziakin berezi arren / bakoitza bere aldetik / ezagutzen da jantzi direla / zazpiak oihal batetik”. Niri iruditu zait ondo ari dela zahartzen kantata hau.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Bagira prozesuaren emaitza, Herri bidea bide-orria izan zen. Bide-orri honetan, abertzaleen helburua herriari boterea itzultzea dela aipatzen da, eta boterea itzultzeko, herriari burujabetza maila maximoa emanen dioten instituzioak herriari eskaintzea adierazten da. Zehazten da... [+]
Hizpidea jarri zuen Pello Salaburuk sare sozialetan, aipatuta hemendik hamabost urtera etorkinen pisua Bizkaian biderkatu egingo zela, biztanle guztien %22 izateraino, eta hori badela “zinez euskararen mehatxua”. Jakina, horrela botata, beste zehaztasunik gabe, azkar... [+]
Laugarrenez altxatu da eguzkia Baionako besten eremu setiatuan eta uste dut, septentrioko Euskal Herri honetan, hatsa hobekiago hartzen dugula, batez ere gure hiru diputatuak Fronte Herritar Berrikoak direlako eta olde beltz-kakia hirugarren postura zokoratu dugulako. Bi gauza,... [+]
Joseba Diez Antxustegi EAJk Eusko Legebiltzarrean duen bozeramaile berriaren iritziz, Imanol Pradales lehendakariak "esperientzia handiko emakumez eta gizonez osatutako gobernua osatu du, sektore profesionaletan errespetatuak eta Euskadirekin konpromisoa hartu... [+]
Pedrosa andere agurgarria:
Zorionak, Hezkuntza sailburu izendatu zaituztelako. Ez da ardura berria zure gainean izango duzuna aurrerantzean. Ederto ezagutu behar duzu Hezkuntza Saila, lau urte sailburuorde eman ostean. Ikasturtea bukatuta, kontu batzuk gogoratu nahi nizkizuke... [+]
Joe Bidenen narriadura kognitiboaren eztabaidak bi urte inguru ditu. Batzuetan portaera bitxia zuen, beste batzuetan ez zitzaion ondo ulertzen edo egiak ez ziren gauzak esaten zituen, semea Iraken hil zitzaiola, adibidez. Halere, establishment liberalak bere egoera kognitiboari... [+]
Ilarei buruzko artikulu bat irakurri nuen duela bizpahiru egun, Guillem Martinezena, eta ez dakit ondo ulertu nuen. Kontatzen zuen etxe azpian ezer berezirik ez zuen izozki denda bat daukala, eta azken aldian ireki orduko izaten duela jendea, bata bestearen atzean ordenatuta,... [+]
Ez dut oso argi gure bizitzak gidatzeko, banaka, botere nahikoa dugun, baina saiatzen jarraitu behar dugula bai. Taldean gauza asko egin badaitezke ere, egunero gure buruarekin borroka bakartia dugu aurrera egiteko. Gizaki gehienok, bizitzea den norabide bakarreko ur... [+]