Sarraskiaren uhinak

Argazkia: pxhere.com

2023ko abenduaren 19an - 10:15

Uhin hedakorrak barreiatzen jarraitzen du Gazako sarraskiak; eta, egia esan, hasiera batean nekez aurreikus zitekeen joairan doaz batzuk. Hilketa amai dadin edo krisia beste alde batzuetara ere eramateko balioko ote duen zabalkundeak da kontua. 

Itsaso Gorriaren hegoaldeko atakara zeharraldatu da une honetan mundu mailan asaldura gehien sortzen duen uhina. Edukiontzien itsas-garraioan munduko bost konpainia handienetatik lauk –MSC, Maersk, CMA-CGM eta Hapag-Lloydek– iragarri dute ez direla Itsaso Gorritik barrena ibiliko eskifaien bizia eta segurtasuna bermatu ahal izateko. Jakina, horrek esan nahi du haien ontzi erraldoiak Afrikako hego-muturretik barrena ibili beharko dutela egoera sosegatu arte, eta ondorioz garraioa dezente garestitu eta berandutuko dela, noranzko batean zein bestean. 

Boskoteko laugarrena den Cosco txinatarrak, agidanez, oraingoz, ohiko ibilbideari eutsiko dio, bere bandera gorriak eta, ahal den guztietan, alboan izango duen Djibutiko baseko gerraontziak, segurtasun nahikoa emango diotelakoan. Jeddako portuarekin duen loturak hartara behartzen du Cosco, edonola ere. 

Munduko itsas garraiorako Bab al-Mandebeko itsasartea Suezko Kanala bera bezain erabakigarria dela jabetzeko nahikoa da mapari begiratzea. Baina bat ordainpekoa eta bestea “doakoa” izateaz haragokoak dira bien arteko ezberdintasunak. Suezko Kanalaren kontrola eta araubidea izan zen, Sinairen desmilitarizazioarekin batera, Kissingerrek Sadatekin eta Beginekin hitzartutako bake-itunaren giltzarria. Bab al-Mandeben inoiz ez da halakorik adostu nahitaez itunkide izan beharko luketen Yemen, Eritrea eta Djibutiren artean, eta Somaliako gerrak sututako pirateria larria izan da une batzuetan. 

Horrez gain, Yemengo gerra zibilak, irabazle huthien eskuetan ipini du, hein handi batean, itsasartearen giltza. Lehorretik erasoz kolpatu dezaketelako edozein merkataritzako ontzi; gerraontziak ere ez leudeke guztiz salbu. Eta huthiak eskuera duten ahalmen hori erabiltzen hasi dira Mendebaldetik barrena, Israeli presio egiteko. “Israelekiko zerikusia” gero eta modu hedakorragoan ulertuz, gainera. Ez gara Ever Given kasuaren errepikapenaren aurrean egongo, baina luzatzen bada, okerragoa izan daiteke oraingo hau. 

Itsaso Gorriko kinkak, gainera, Panamako Kanalaren estualdi larriarekin bat egiten du. Lehorteak, minimoetaraino eraman du Gatungo laku artifiziala; eta haren urak dira kanalaren uhateak hornitzen dituztenak. Pasabidearen errazionamendua ekarri du horrek, garestitze eta atzerapen ikusgarriekin batera. Itsas garraioa gorriak ikusten ari da. 

Zorionez, euria hasi omen du Panaman...


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Larunbatean hiru bahitu askatuko dituela baieztatu du azkenean Hamasek

Su-etena hausteko arriskua erreala izan bada ere aste guztian zehar, adostasun batera iristeko bidean dira bi aldeak: bahitu gehiago askatuko lituzke Hamasek, laguntza Gazara sarrarazteko bidea ez oztopatzeko "promesa" egin duelako Israelek. Arabiar Ligako herriek... [+]


AEBek eta Errusiak diote Ukrainako gerra amaitzeko negoziazioei heltzeko prest direla

Trumpek eta Putinek ordu eta erdiz hitz egin dute telefonoz. Biek hala biek baieztatu dute ados direla Ukrainako gerra amaitu dadin "elkarrekin lan egiteko", baina argi utzita Ukraina 2014ko mugetara itzultzea ez dela "errealista". Zelenskyrekin ere hitz egin... [+]


2025-02-13 | Axier Lopez
Balea eta izurde sarraskiaren aurkako boikota

Faroe uharteetan, Ipar Atlantikoko artxipelago bat, Danimarkaren kontrolpean, urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte –normalean milatik gora–. Batzuek "tradizioa" deitzen diote, hainbat mendetako antzinatasuna duelako. Baina odolez gorritutako hondartzan... [+]


2025-02-13 | Gedar
Errusiako gasa Europara itzuli da, TurkStream bidetik

Ukrainako fluxua eten ostean, Errusiako gasa jasotzen jarraituko duela iragarri du Eslovakiak, eta Transnistriak uko egin dio Europaren "laguntzari".


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Jesús Rodríguez
Etxegabetzeen aurrean, irabazteko antolatu

Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]


Roberto Valencia, kazetaria El Salvadorren:
“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Euskal Herrian jaiotako kazetari salvadortar gisa aurkezten du bere burua Roberto Valenciak (Gasteiz, 1976). Salvadortarra da, bizitza erdia daramalako han eta hango ajeak eta hizkera hartuta dituelako: gaztelerazko elkarrizketan El Salvadorko hitzak sartzen ditu barra-barra... [+]


Ustezko ezkerra migratzaileen sarekadak egiten (eta harro) Erresuma Batuan: 4.000 atxilotu sei hilabetetan

Agintean dagoen Alderdi Laboristak atxiloketen eta deportazioen irudiak erakutsi ditu, eta urtarril honetan "errekorra" egin duela esan du, harro-harro.


Hamasek bertan behera utzi du larunbat honetako preso trukea, Israeli su-etena urratzea leporatuta

Erakunde islamistak Israelek urratu dituen neurrien artean aipatu ditu Gaza bonbardatzen jarraitzea eta aske utzitako preso palestinarren egoera. Trumpek mehatxatu du, preso trukea egin ezean, Gaza "infernu" bihurtuko duela.


2025-02-11 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Muga-zergak: gerra ekonomikoan ere, eszenografiak ezin du estrategia ordeztu

Air Force One hegazkinean Super Bowl-erako bidaia aprobetxatu du Donald Trumpek, ezartzear dituen muga-zergen berri emateko. Eszenografiaren aldetik, bikain. Etxerako mezua da “lasai baino lasaiago nago ni; begira nora goazen... Estatubatuarrak ere lasai egon daitezke... [+]


Bigarren itzulian erabakiko da nor izango den Ekuadorko presidentea

Inkesta gehienen faboritoa Daniel Noboa egungo presidente eskuindarra izan arren, aurreikusitakoa baino tarte txikiagoa atera dio Luisa Gonzalez hautagai correistari. Apirilaren 13an egingo da bigarren itzulia.


Eguneraketa berriak daude