Salvador Puig Antich anarkistaren heriotza: bertsio ofiziala gezurtatu dute
Erregimen frankistak hildako azken presoetako bat izan zen Salvador Puig Antich anarkista kataluniarra eta oraindik argitu gabe daude haren exekuzioaren inguruko hari-mutur asko. Jordi Panyella kazetariak Salvador Puig Antich, cas obert liburua plazaratu berri du, bertsio ofiziala ezeztatuz.
Francisco Anguas Barragán subinspektorea hiltzeagatik epaitu eta heriotza zigorrera kondenatu zuen Tribunal militar batek Puig Antich 1974an. Garrote vil izeneko teknika erabiltzen akabatu zuten, alegia, aulki batean eseri, burdinez egindako lepokoa jarri eta asfixiatu.
Panyellak orduko gertakariak lehen pertsonan bizi izan zituztenengana jo du liburua dokumentatzeko. Besteak beste, artatu zuten erizainak elkarrizketatu ditu, Puig Antichen militantzia kide Xavier Garriga eta kasuaren inguruko frogak ezkutatu zituen instrukzio epaile Enric Palau.
Auziaren gakoa Palauk ematen du: “Poliziek hil zuten Barragán subinspektorea, ez Antichek”. “Praxi txarreko akats poliziala” izan zen hilketa, eta gero Puig Antichi leporatu zioten. Huraxe garatutako teoria.
Gero ezkutatu nahi izan zutela salatu du: “Poliziak esaten zuen zer sartu behar nuen sumarioan, zein dokumentu hartu eta zeintzuk gorde epaitegiko armairuan”.
Ahoa josita, 20 orriko deklarazioa
Indar polizialekin izandako liskarraren ondorioz, tiro batez masailezurrean zauritua izan zen ekintzailea, eta Bartzelonako Hospital Clinic-era eraman zuten, 1973ko irailaren 28tik urriaren 2ra. Ahora josi zioten, zauria itxi zedin. Eta horrela egon zen ohean lau egunez.
Erizainek kontatu dute orain poliziak aldez aurretik egindako 20 orriko txostenarekin azaldu zirela. “Ezinezkoa” iruditzen zaie zegoen egoeran egonda Puig Antichek deklarazio horiek egin izana.
Orain, Carlos Slepoy familiaren abokatuak liburuan argitaratutako informazio aintzat hartu, eta Argentinako justiziaren aurrean aurkeztutako kereilan gaineratuko du.
“Mendeku nahia”
Herri mugimenduko taldeek aktibistaren erailketa kritikatu izan dute, eta Frankismoak Carrero Blancoren heriotzaren ostean zeukan “mendeku nahiari” atxiki diote gertatutakoa.
Puig Antich, oroimenean
2007an Koldo Izagirrek poema batzuk eskaini zizkion eta Erramun Landaren grabatu batzuekin batera erakusketan jarri. Bideoa hemen ikus daiteke.
Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]
Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.