Donostiako Decathlonek dio errotulazioa euskaraz ere jarri beharra “inposizioa” dela
Donostiako Decathlon saltoki handiak errotulazioak euskaraz ez dauzkalako kexa jarri du kontsumitzaile batek Behatokian. Saltokiaren erantzuna (gaztelaniaz) esanguratsua da: Erkidegoko legeak ez du jasotzen inongo inposiziorik karteldegia euskaraz jartzeari buruz. Alegia, lege betebeharrari inposizioa deitzen dio. Agurne Gaubeka Behatokiko zuzendaria elkarrizketatu dugu kontsumitzaileen legeaz argibideak eman diezazkigun.
Donostiako Decathlon saltoki handiak emandako erantzuna salatu du Behatokiak. Euskaraz errotulatzeko duen lege-betebeharra inposiziotzat jo duela azaldu duzue.
Larria iruditzen zaigu bezeroei egiten diguten gutxiespena, esatea inposaketa dela zure bezeroari helarazten diozun informazioa euskaraz zabaltzea. Horregatik zabaldu dugu gai hau.
Herrialde katalanetan lege babes handiagoa dute eta presio soziala ere bai. Gu ere, hori egiten saiatzen gara, baina lege babes handiagoa behar dugu.
Ez da Decathlonen kontua bakarrik, gero eta multinazional handiagoak ditugu gure herri eta hirietan, eta horiekiko neurri batzuk hartu behar dira. Hizkuntzen erabateko liberalizazioaz ari gara eta hor ere badugu neurriak eskatzea.
Zein ondorio izan ditzake saltoki batek legeak jasotako hizkuntza betebeharrak ez baditu errespetatzen?
2023koa da kontsumitzaileen eta erabiltzaileen lege berria, aurrekoa 2003koa da. Guk, lege berria onartu zenean, salatu genuen ez zekarrela inolako urrats berritzailerik, herritar euskaldunen eskubideak bermatzeari dagokionean. Are, 2003ko jatorrizko legearekin alderatuz gero, atzerapausoak ditu. 2023ko legea kontuan hartuta, nolabaiteko lege betebeharrak badaude EAEn, azalera handiko merkataritza zentroen errotulazioari dagokionean behintzat, baina hauek ere ez dira behar bezala betetzen. Decathlonekoa da adibide bat. Sarri ez dira betetzen, eta betetzen ez direnean ez dago ondoriorik. Hau da, 2023ko legeak hasieratik uko egin zion legearen izaera arautzailea behar bezala baliatu eta derrigortasunak ezartzeari. Ondorioz, herritarren eskubideak bermatzeko sustapena da ardatza, eta ez, ordea, legezko betebeharra. Legeari berari balio arautzailea kentzen zaio eta hori kontraesan bat da. Enpresek, bestelako gaietan, legea betetzen ez badute badituzte ondorioak, baina hizkuntza eskubideak urratzen badituzte ez. Adibidez, ez dute isunik. Horregatik, eskatzen dugu lege babes handiagoa.
Euskaraldiarekin bat egiten dute saltoki handi batzuek. Nola liteke gero halako hizkuntza eskubide urraketak egitea?
Oraintxe aipatu ditut 2023ko legearen ezaugarriak. Legearen oinarriak borondatea eta euskararen sustapena dira, ez derrigortzea. Bi oinarri horiek pintzekin hartzen ditugu enpresa handiez ari garela. Euskaraldia izan daiteke bultzada nolabaiteko neurriak hartzeko, baina enpresa handi hauekiko uste dugu lege babesa eraginkorragoa izan daitekeela. Babesa indartu eta betebehar zehatzak ezarri, zeren enpresa horietako abokatuek askotan erantzun izan digute ez dutela lege betebeharrik (Nafarroan adibidez) eta EAEn mekanismo gutxi daude betearazteko.
Bezeroek zein indar dute urraketen aurrean?
Egia da Decathlonekoa moduko erantzunak jasotzen ditugula, eta batzuetan ez digutela erantzun ere egiten. Hala ere, bezeroek badute boterea. Irungo Decathlonen autokobraketarako makinak zeuden eta euskara hautatzeko aukera zuten, baina kendu egin zituzten. Protesta egin zen eta euskararen haututa errekuperatu zen. Alcampo saltoki berri bat jarri zuten eta kanpoko errotulazio guztia gaztelaniaz zegoen. Kexak jarri zituzten bezeroek eta eragina izan zuen. Herritarrek eta kontsumitzaileek sare sozialetan esandakoek eragiten die.
Makroenpresa horiek herri txikiekin eta hizkuntzarekin duten jarrera argia izaten da, mespretxuzkoa. Jarrerok aldatzeko behetik gorako lana egin behar dugu, eta kontsumitzaileok kontzientziatu: non kontsumitzen dugun, nola, gure eskubideen nolako aitortza egiten duten kontuan hartu...
Esan duzu kontsumitzaile katalanek lege babes handiagoa dutela.
Marka handien webguneak dira adibide bat. Katalana hautatzeko aukera ematen dute, baina euskarazkorik ez daukate, eta saltokiak Herrialde Katalanetan bezala, Euskal Herrian ere badituzte. Lege babes handiagoa dute eta betebehar zorrotzagoak; eta presio sozialagatik ere izan daiteke.
Euskal Herri barruan ere diskriminazio hori ematen da, enpresa hain handiak izan gabe ere. Hizkuntza politika desberdinak dituzte EAEn, Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian, erantzuten dute: “Nafarroako legeak ez nau behartzen”. Oso “legalistak” dira.
Euskararen kontrako epaien oldarrialdien, azkenengoetako bat izan da Gipuzkoako entitate publiko bat, Kabia, kinkan jarri duena, ezarritako hizkuntza eskakizunen kontrako epai batekin. Bertako langileak egonkortzeko prozesuan ezarritako euskara eskakizunak, euskararen... [+]
ELA, LAB eta Kontseiluak elkarretaratzea egin dute, Administrazioarekiko Auzietarako epaitegi batek Kabia organismoari emandako ebazpenaren aurka protestatzeko. Euskara maila bermatzeko ahalegina “hutsaren hurrengoa” bilakatzeko arriskua dagoela salatu dute.
Kabia organismoaren zaharren egoitzetan 54 plaza egonkortzeko 2022an onartutako lan-eskaintza bertan behera utzi du Donostiako epaile Gonzalo Pérez Sanzek. Gipuzkoako Aldundiaren erakundeak jarritako hizkuntza eskakizuna gehiegizkoa eta baztertzailea dela dio epaileak.
Donostiako auzitegiak Gipuzkoako Foru Aldundiko aterpetxeetako garbitzaileen lanpostuen prozesuaren harira sententzia eman du: lanpostu guztietarako hizkuntza eskakizuna ezartzea “proportzioz kanpokoa eta diskriminatzailea” dela dio. CCOO sindikatuak eman du... [+]
Euskal Herriko lurralde batzuetan euskara ofiziala da, besteetan meridianoaren arabera ofiziala ala ukatua eta, aitzitik, ipar aldera bagoaz, toleratua (ez ofiziala).
Azken boladan, epaitegi batzuk ebatzi dute funtzionario publikoek ez dutela euskara ezagutzarik izan behar eta,... [+]
Realeko futbol taldeko entrenatzaile Imanol Alguacilek, Nizan, Europako Ligako partiduaren aurretik eskainitako prentsaurrekoan euskarazko hedabideei euskaraz erantzuten ari zela, hainbat kazetariren kexa entzun behar izan du. Duela astebete antzeko egoera gertatu zen... [+]
Amurrioko Udalak alde bakarrez dirulaguntza kendu zion eskualdeko euskarazko komunikabide bakarrari, eta ehunka herritarrek eta entitatek eskatu zioten dirulaguntza berrezartzeko. Aiaraldea Komunikabidea saiatu da udalarekin biltzen, baina udalak elkartzeari uko egin dionez,... [+]
Filosofiako laugarren mailan, EHUn, nahitaez ikasgairen bat gaztelaniaz hautatu behar dute ikasleek, ez baitago nahikoa ikasgai euskaraz. Gaztelaniazko ikasleek ez dute arazo hori, eta bitxia da, euskarazko ikasle gehiago dagoelako gaztelaniazkoak baino. Beste karrera batzuetan... [+]
Irailaren 18koa da azken sententzia: Donostiako udaltzaingorako lanpostu deialdiaren euskara eskakizuna atzera bota du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Euskalgintzaren Kontseiluak eta Donostiako Bagera Euskaltzaleen elkarteak elkarretaratzea deitu dute Donostian, Alderdi... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiak atzera bota du Donostiako bi udaltzain postutarako euskarazko B2 profila eskatzen zuen lan deialdia. "Euskaldunen eskubideak urratzen dituen" epai berri honen aurrean, hainbat eragilek salatu du "euskaldunen aurkako oldarraldiak"... [+]
Euskaraz deklaratzea ukatu dio epaileak, eta erabaki du ez parte hartzea bere aurkako epaiketan. Auzitegi kanpoan babesa ematera joandako hamarnaka euskaltzaleren aurrean desobedientziarako deia egin du Torrek. Guztira 3.268 euro ordaintzera zigortu dute.
2021ean EAEko udaltzain laguntzaileentzako lan-poltsa bateratua osatu zuten. EAEko Auzitegi Nagusiak atzera bota du orduan ezarritako hizkuntza eskakizuna, B2 maila, alegia. Hizkuntza eskakizuna “neurrigabea” dela argudiatu du. Kontseiluak adierazi du EAEko udaltzain... [+]
Irakasleek baxoko ahozkoa euskaraz egiten laguntzeko ekintza egingo dute. Soinean ahobizi eta belarriprest txapak eramango dituzte, ikasleei adierazteko “babes osoa” dutela euskaraz mintzatzeko azterketan.