Salbuespena, lege bihurtzen denean
Garai hauetan agintari publikoek eta gobernuek salbuespen egoera sanitarioan garela aitzinatu dute. Frantziako Estatuko lehendakariak, berriz, “gerla” batean garela azaldu du. Ezohiko egoera horrek neurri zorrotzak hartzeko baimena eman dio gobernuari. Egunez egun askatasun publikoak murrizteko dekretu asko aplikatzen dira. Hala nola, eskola, unibertsitate eta haurtzaindegien hestea, jende joan-etorrien mugatzea eta abar. Hori dena herritarren askatasunak murriztuz.
Nahiz eta baitezpadakoak ikusten diren neurriak plantan ezarri diren, ez diegu oinarrizko eskubideen urraketarik baimendu behar.
Azken urte hauetan, Frantziako Estatuan 1955eko legeak “urgentziako egoera” arautzen zuen. Lege hori, krisia egoeran baizik ez zen aplikatzen ahal. V. Errepublikan, lau aldiz bozkatu zen, eta 2017n terrorismoari buruzko legea bozkarazi zen, hain zuzen ere, 1955eko legeak aurreikusten zuena salbuespenik gabeko egoeratan ere baliatzeko. Hori guztia, jakinez lehen “urgentzia egoera”-ren legeak askatasun publikoak mu rrizteko aukera ematen ziola Polizia eta prefetari eskubide gehiago emanez.
Horregatik, ezohiko egoerek kezkak sortzen dituzte. Alde batetik, krisiek ez dituztelako oinarrizko eskubideak zalantzan jarri behar, eta bestetik, geroari begira sortuko liratekeen aurrekariengatik.
Oinarrizko eskubideei dagokienez, egoera horiek erakusten digute kontra botereen garrantzia. Kasu horretan, kezka izan daiteke Konstituzio auziaren bazterketa. Alabaina, “urgentziazko egoera sanitarioa”-ren legeak ez du Kontseilu horren onarpena aurreikusten. Hau adibide bat baizik ez da. Frantziako Konstituzioak bi artikulu ditu horrelako egoereei aurre egiteko, batak lehendakariari ezohiko botereak ematen dizkio (16. artikulua), besteak Gobernuari (36. artikulua) eta biek Parlamentuaren kontrola behar dute. Lege berri horretan, salbuespen neurriak bi hilabetez iraunarazten ahal dira Parlamentuaren kontrolik gabe.
Aurrekari juridikoek ondorio larriak ekar ditzakete. Oraindanik, etxegabekoeei isunak jartzen dizkiete poliziek kanpoan egoteagatik –aterpeak hesteko agindua martxan delarik–, edo langileak lanera bidaltzen, langabezia teknikoan ezartzen edo oporrak hartzera bortxatzen dituzte. Dekretuen aplikazioak, beraz, prekarioen zapalkuntzarako erabiltzen dira, zentzugabekeria handiz. Geroari begira, urgentziazko egoeraren legean izkiriatuak direnak zuzenbide arruntean sar ditzakete; krisitik kanpoko denboretan ere baliatzeko aukera emanez terrorismoaren aurka egin duten ber maneran.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]
Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]
“Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.
Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]