Sakanako Mankomunitateak 113 tona konpost banatu ditu
Azaroa bitarte 757 etxeetatik joan dira Arbizuko hondakindegira konpost bila. Nafarroako Unibertsitate Publikoak egindako ikerketak Sakanako konpostaren kalitatea berretsi du.
Sakanako Mankomunitateak Arbizun duen hondakindegitik pasatzen denak konposta etxera eramateko aukera du. Astegunetan 08:00etatik 15:00etara joan behar da horretarako, bulegotik pasa eta jakinarazpena egin ondoren 250 kilo arte eramateko aukera dago. Baratzeko lurrarekin nahastu eta haren kalitatea hobetzeko edo ongarri bezala erabil daiteke konposta. Aurten dagoeneko 757 etxeek erabili dute aukera hori eta Mank-ek, guztira, 113.340 kilo konpost banatu ditu azaroa bitartean.
Mank-ek sortzen duen konpostari kalitate kontrolak pasarazten dizkio urtero, eta hala, haren kalitate ona ziurtatzen dute. Horiei aurten Nafarroa Unibertsitate Publikoak (NUP) egindako azterketa gehitu zaie. Eta emaitza berretsi egin du Ignacio Irigoien Iriarte agronomia, bioteknologia eta elikadura arloko landare-ekoizpeneko irakasle-ikertzaileak. Zehazki, Mank-en konpostaren kalitate eta ezaugarriak aztertu eta baloratu ditu.
NUPeko ikerkuntza negutegietan egin zituzten entseguak letxuga eta brokoliekin. Emaitza: “frogatu dugu bi labore horietan gero eta konpost gehiago gehituta, landareak orduan eta hobe hazten direla. Loreontziak bakar-bakarrik konpostez beteta zirenean emaitzarik hoberenak lortu dira”. Irigoienek zehaztu duenez, “egindako ikerketaren emaitzen arabera, dudarik gabe esan dezakegu Sakanako konposta guztiz ona dela eta arazorik gabe erabili daitekeela nekazaritzan. Horregatik, erabiltzera animatu nahi zaituztegu. Hala ere, hazitegietan lurrarekin nahastea gomendatzen dugu, ongarri hau gogorregia baita jaioberriak diren landaretxoendako”.
Sakana eredu
Irigoienek gogorarazi du lurreko baliabideak mugatuak direla eta, horregatik, Europako Batasunak zirkulu-ekonomia bulkatzeko zuzentaraua onartu duela. “Alde batetik gailuak eta haien osagaiak inorganikoen bizitza luzatu behar da, erabilera konpartitua eginez, apurtzen direnean berrerabiltzeko konponduz eta, azkenik, konponezina direnean bere materialak birziklatzeko bereiziz. Gai organikoari dagokionez, behin elikagai eta beste gai organikoak kontsumitu ondoren, lurrera bueltatu behar dugu ongarri bezala ahalik eta modu txukunenean”.
NUPeko irakaslearen iritziz, “Mank Nafarroan aitzindaria izan da zirkulu-ekonomiaren garapenean. Azken urte hauetan egin duen lan itzelari esker gaur egun, hondakinen kudeaketari dagokionez Nafarroako emaitzarik onenak lortzen ditu. Sakanan sortzen diren etxeko hondakinen % 54 berreskuratzen dira gainontzeko % 46a zabortegian bukatzen du”. Ibarrak gaur egun Europak 2025erako eskatzen duen materialen berreskurapen maila lortu duela gaineratu du Irigoienek. “Arrakasta horren gako nagusia Sakanako sukalde eta lorategi gehienetan egiten den elikagaien eta landare hondakinen bereizketa da. Bio-hondakina, bereiz kudeatzen denean, ongarrian erraz bilakatzen da konposta izeneko prozesuaren bidez”. Gaur egun Sakanan konposta egiteko hiru modu daude: etxean egiten dena, auzo-konpostagailuen bidez egiten dena edo Altsasuko 5. edukiontzitik jasotakoarekin hondakindegian egiten dena.
Albiste hau Guaixek argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.
Lehengai anitzekin papera egitea dute urteroko erronka Tolosako Lanbide Heziketako Institutuko kimika industrialeko ikasleek: platano azalekin, orburuekin, lastoarekin, iratzearekin nahiz bakero zaharrekin egin dituzte probak azken urteotan. Aurtengoan, pilota eskoletan kiloka... [+]
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Bi langileak oroitzeaz gain erantzukizunak eskatu dituzte, Zaldibar Argituk igandean Eitzagan eginiko ekitaldian. Justiziaren mantsotasuna salatu dute, sumarioa oraindik instrukzio fasean dagoelako.
Bost urte bete dira Zaldibarren 800.000 tona zabor maldan behera amildu eta Joaquín Beltrán eta Alberto Sololuze langileak aurretik eraman zituenetik. Ikerketa judiziala amaitu gabe dago oraindik, Verter Recycling enpresak ez du ezer ordaindu zigilatze lanengatik,... [+]
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
Legearen arabera, erabiltzen ez diren zabortegi guztiek itxita eta zigilatuta egon beharko lukete 2008tik. Ekologistak Martxan taldea Eusko Legebiltzarrean izan da legea bete dadila eskatzeko: azaroaren 12an Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasunaren batzordean... [+]
Atez atekoa oinarri, Arabako Errioxako Kuadrillan Kripan eta Eltziego herriek Araba osoko daturik onenak dituzte hondakinen gaikako bilketan eta horien birziklapenean, eta Europak ezarritako gutxienekoetara heltzen diren bakarrak dira. Laster, kuadrillako herri gehiagotara... [+]
Adimen artifizialak bost milioi tona hondakin elektroniko sortu ditzake 2030a baino lehen, Nature Computational Science aldizkariak argitaratu duen txosten baten arabera. Ikertzaileek ekonomia zirkularreko estrategia bat ezartzearen beharra nabarmendu dute.
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
Donostiako Udalak iragan osteguneko udalbatzarrean iragarri zuen moduan, zaborren tasa % 26,5 igoko du, 2025eko urtarriletik aurrera, Hondakinen 7/2022 Legeak horretara behartzen duela argudiatuta. Eguzkik, ordea, salatu du legea kostuei begira aplikatzen duela soilik, eta... [+]
Mikel Jauregi sailburuaren esanetan Eusko Jaurlaritzak ez du "inolako arau hausterik atzeman" Ekondakinek Zubietako erraustegitik Artaxoako zabortegira bidalitako lixibiatuetan. Hala, ez du sozietate publikoa zigortuko, Nafarroako Gobernuak eskatu bezala.
Zubietako erraustegitik Artaxoara eramaten zituzten lixibiatuengatik, Ekondakini zigor espedientea irekitzeko eskatu zion ekainean Nafarroako Gobernuak Eusko Jaurlaritzari.