Euskara justizian, aurrerapauso nabarmenik ez 35 urtean
35 urteko koofizialtasunaren ostean, euskararen egoera ez da normalizatu arlo judizialean. Soilik hogei bat epaile eta magistratu, eta beste hainbeste fiskal eta idazkari judizial dira elebidunak. Gutxiegi EAEko 150 bat epaitegietara hurbiltzen diren herritar euskaldunei erantzuteko.
Justiziaren arloan euskararen erabilera sustatzeko sortu zen abenduan Auzia euskaraz programa. Leihatilatik sententziaren publikaziora arte, urrats guztiak euskaraz egin ahal izatea da helburua. Nik ere euskaraz dioen kartel berdea aurkituko du EAEko epaitegietara hurbiltzen denak, funtzionario elebidunaren mahaian. Euskararen ezagutza funtzionario publikoen artean hazi den arren, igoera ez da nabaritu arlo judizialean.
Bake-epaitegietan eta bereziki euskara hiztun gehien dauden inguruetan, euskaraz hitz eta lan egiten da sarri, baina gainontzeko arlo judizialetan erabat urria da erabilera. Paperezko izapideetan, herritarrak bi hizkuntza ofizialetako bat erabili dezake. Euskaraz egiten diren deklarazioetan itzultzailea eskatzeko aukera dago, baina horrek asko luzatu ohi du prozesua.
Iñigo Santxo abokaturen esanetan, lanean hasi zenetik ez du inoiz ikusi gaztelaniaz defenditutako kasuren bat preskribatua izan denik. Euskaraz ordea, hiru aldiz gertatu zaio eta laugarren bat esku artean duela azaldu du. “Zailtasunik gabeko kasua da, 2008an ekin genion prozesu judizialari eta ahozko epaiketa irekitzeko zain gaude oraindik. Gaztelaniaz tramitatua izan balitz, aspaldi egongo zen kasua bukatuta”, kontatu du Santxok.
Prozesu judizialaren katebegiak
Profesionalek kate batekin konparatzen dute prozesu judiziala. Justizia Ministerioa, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia eta Eusko Jaurlaritza dira katebegietako batzuk, bakoitza bere arautegi linguistikoarekin. Botere Judizialarentzat gaztelania da hizkuntza ofiziala, eta gainontzeko hizkuntza ofizialak “bi aldeak ados badaude” erabiliko direla ezartzen du legeak. Adituen ustez, goi-karguetan euskaraz lan egiten ez den artean, ez da izango benetako aurrerapenik.
EHEk deituta, Baionan manifestazioa egin dute apirilaren 6an. Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia eskatu dute, eta Euskararen Errepublika aldarrikatu. Hilaren 11n EHEko bi kide epaituko dituzte Baionako auzitegian desobedientzia ekintza bat egin izanagatik.
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Euskal Herrian Euskarazek manifestazioa deitu du apirilaren 6rako, 11n EHEko bi kide epaituko dituztelako. Hiriburuetatik autobusak antolatzen ari dira. Bi helburu bete nahi dituzte, batetik, epaituak izango diren bi kideei babesa erakustea, eta bestetik, euskararentzat justizia... [+]
ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.
Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]
"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.
.jpg)
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]
Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]
Manifestazioa goizeko 11:30ean izango da, Justizia Jauregian. Mugimenduak euskaldunon eskubideen alde eta auziperatuekiko elkartasunean luzatu du deialdia. Auziperatuek iazko Euskararen Egunean Baionako Justizia Auzitegian "Justizia Euskararentzat" pintaketa egin zuten... [+]
Eskola segregatua izan da Gasteizko Judimendi ikastetxe publikoa, hiri guztiko ikasleak hartu ditu, jatorri atzerritarreko familien seme-alabak. Baina A hizkuntza eredutik D eredura igarotzeaz gain, auzoak eskola bere sentitzeko eta auzoko familiak erakartzeko egindako... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Irungo euskaldunen pazientziak gainezka egin du; haserre daude eta oraingoan ez dira "isilik geratuko". Gabonetako argiak pizteko ekitaldia erdara hutsean egin izanak hiriko 35 elkarte eraman ditu udalaren hizkuntza politika salatzera –aurrekari gutxi izango ditu... [+]
