Prest gaude “El Niño”ren etorrerarako?
Elikadurarako Nazio Batuen Agentzia (FAO) "El Niño"ren etorrera eragingo duen elikadura-larrialdiari aldez aurretik erantzun bat prestatzen ari da, MMEren arabera uda amaierarako aurreikusita dagoena.
"El Niño" bezala ezagutzen den fenomeno klimatikoa ekuatore ekialdeko Ozeano Bareko uren berotzearen gorakadarekin lotuta egongo litzateke, eta arazoak ekar litzake Afrikako, Erdialdeko Amerikako eta Asiako Ekialde Urruneko lekuentzat, FAOren arabera.
Horrela, 2015etik 2017ra bitartean "El Niño" agertu izanak eragin suntsitzaileak izan zituen mundu osoko 23 herrialdetan 100 milioi pertsona ingururen elikadura-segurtasunean, bizi-baliabideetan, nutrizioan eta osasunean.
Gertakari horren ezaugarri nagusiak honako hauek izan ziren: lehorte basatiak Erdialdeko Amerikan, Kolonbian, Venezuelan, Kalifornian, Vietnamen, Etiopian, Ekialdeko Timorren eta Afrika Australean; ezohiko uholdeak Somalian, Tanzanian, AEBetako hegoaldeko estatuetan, Ekuadorren, Perun, Brasilen, Argentinan, Paraguain eta Uruguain; sute izugarriak Kalifornian, Australian, Zeelanda Berrian, Txilen, Venezuelan eta Indonesian; hondamendi horiek hurrengo hirurtekoan errepika litezke, eta elikadura-krisi handia eragin lezakete eremu geografiko horietan.
Horrela, garapen bidean dauden herrialdeetan nekazaritzarako erabiltzen den azaleraren murrizketa bortitzak zerealen eskaintzaren defizit kezkagarria eragingo luke, urtean mila milioi tonatan estimatzen baita eta horren isla izango litzateke zerealen prezioaren %56ko igoera 2022an, FAOren arabera.
Halaber, Txinatik artoa, soja, garagarra eta garia inportatzen dituzten biztanleen kontsumo intentsiboaren erritmoak direla eta, Estatu Batuetako Nekazaritza Sailaren (USDA) datuen arabera, 2022an koloso txinatarrak munduko zerealen ekoizpenaren %50 baino gehiago bereganatu zuen.
Horri gehitzen badiogu India bezalako herrialdeetako nekazaritza-commoditie-en esportazioari mugak ezarri behar zaizkiola bere autohornikuntza ziurtatzeko eta nekazaritza-commoditie-en etorkizuneko merkatuan broker espekulatiboek esku hartu behar dutela ziurtatzeko, emaitza zera izango litzateke: munduko merkatuetako horniketa-gabezia mailakatua eta Lehen Munduko ekonomiek beren gain hartu ezin dituzten lehengaien prezio-igoeren espirala, munduko gosea murrizteko Hirugarren Milurtekoko Helburuen kitapena irudikatuko duena.
Germán Gorraiz López, analista.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]