Presoen esku-lan merkea, enpresa handien negozioa
Birgizarteratze programen atzean ezkutatuta, enpresa asko aberasten ari dira Espainiako Estatuko espetxeetako presoen esku-lan merkeari esker. Soldata ezdeusak kobratuta eta lan-eskubiderik gabe, 12.000 preso inguruk egiten dute lan Santander bankua bezalako enpresa handientzat.
Kartzelan dagoen jendeak oso gaizki ordaindutako lanak egiten dituela kontu ezaguna da, baina orain lan horren kontura etekina ateratzen dutenen izan-abizenak plazaratu dira, Atlántica XXII webgunean irakur daitekeenez.
Pujol Ferrusola familia, Telefonica, El Corte Ingles, Santander, ACS… enpresa horiek zerrendatu ditu Amadeu Casellas preso ohiak, Un reflejo de la sociedad. Crónica de una experiencia en las cárceles de la democracia liburuan (euskaraz, Gizartearen isla. Demokraziaren kartzeletako esperientziaren kronika) liburuan. Kosturik gabe, milioika euroko irabaziak lortzen dituzte enpresek espetxeratuen lanarekin, Casellasen arabera.
Lan-ordua 50 zentimo ordaintzen diete presoei batez beste, eta hilabetean ez dago 200 eurotik gorako soldatarik. Horrela salatu du Andaluziako Giza Eskubideen aldeko erakundeak. Automobil enpresak, bodegak edo garbiketa enpresak dira, besteak beste, esku-lan merkeaz baliatzen direnak.
El Corte Ingles, gainera, bi norabidetan aberasten da. Presoak baldintza prekarioetan lanean edukitzeaz gain, eurek dira gero produktuak erosten dituztenak. Izarak, oheak, mantak, mahaiak… enpresak denetik bidaltzen du kartzeletara.
100 enpresa eta 500 partikular inguruk kontratatzen dituzte presoak, nahiz eta zifra errealak jakitea zaila den, ez baitira publiko egiten. Espetxe-instituzioen baitako lan-erakundeek bideratzen dituzte kontratazio horiek.
EAEko kartzeletan dauden presoek Eroski eta Citroënentzat egiten du lan.
Kartzeletako jendea, babesik gabe
Lan horiek egiten dituzten presoen kopurua hirukoiztu egin da azken hamarkadan, baina esplotazioa salatzen duten ahotsak ere ugaritu egin dira.
Soldata urriak izateaz gain, langileek ez dute ez aparteko ordainsaririk ez oporrik izateko eskubiderik. Sindikaturik ere ez dutenez, salaketak egitea ere ezinezkoa da.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
Ostiralean aurkitu zuten hilotz, “gaindosi” zantzuekin, Naiz-ek argitaratu duenez. Jaurlaritzak ez du heriotza baieztatu asteartera arte, eta autopsiaren emaitzen zain dagoela adierazi du. EAEko espetxeen eskumena hartu zuenetik espetxean hiltzen den seigarren presoa... [+]
Espetxeetako osasun zerbitzuaren gabeziez mintzatu da Libertad Francés Lecumberri, Salhaketa Nafarroa elkarteko koordinatzailea: “Osasun arloko langileak espetxeko logikekin eta irizpideekin kutsatzen direnean, zenbait eskubideren bermatzaile izan beharrean,... [+]
Kartzeletako funtzionarioen protestak aitzakiatzat hartuta, milaka preso erabat giltzapetuta eduki dituzte Kataluniako sei espetxetan.
Iragan astean Oroitz Herrero 26 urteko irundarra hilik aurkitu zuten Arabako Zaballa espetxeko bere ziegan. Eusko Jaurlaritzaren arabera “heriotza naturala” izan zen. Gaztearen senideek ARGIAri adierazi diote, ordea, Herrerori ez diotela arreta mediku egokirik eman... [+]
Eusko Jaurlaritzak espetxeen transferentzia bere gain hartu zuenetik, duela bi urte eskas, laugarren heriotza izan da euskal kartzeletan, hirugarrena Zaballako espetxean.
Salatu du larunbatean bere burua urkatu zuen presoari ez zitzaiola suizidioen aurkako protokoloa ezarri eta ziegan bakarrik zegoela, aurreko egunetan “ondo ez zegoela” adierazi bazuen ere. Azpimarratu du Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik bere buruaz... [+]
Salhaketa Arabak eman du heriotzaren berri. Elkartearen arabera, 47 urteko jatorri hegoamerikarreko gizonezkoa da hildakoa, eta bere burua urkatu du. Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik Arabako espetxean hiltzen den bigarren presoa da.
Maiatzean ekin zioten gose grebari 17 preso politikok. Haien eskubide kultural eta territorialak errespetatzea, lege antiterrorista bertan behera uztea, Lanaren Nazioarteko Erakundearen 169 hitzarmena onartzea eta preso politiko maputxeen askatasuna exijitu dituzte.
Pasa den larunbatean (hilak 22) hasi ziren presoen arteko borrokak Ekuadorko Guayaquil hiriko Litoral espetxean. Iturri ofizialek jakinarazi dute 31 preso hil direla, eta hamahiru zauritu –baita polizia bat ere–. Poliziak eta Armadak "kontrola" berreskuratu... [+]
Presoen arteko liskar batek eragin ditu hilketak, polizia iturrien arabera. Azken urteetan Honduraseko espetxe batean gertatu den ezbehar handienetarikoa da.
Preso dauden pertsonen artean portaera suizida areagotu egiten da, faktore psikologiko eta soziodemografikoengatik. Hego Euskal Herrian, 2023an, bi presok egin zuten beren buruaz beste astebetean. Orain gutxi, Eusko Jaurlaritzak “laguntzarako presoen” irudia... [+]
Iragan urteko Frantziako Estatuko presondegien bilanak egoera gordina utzi du agerian. Dominique Simonnot txostenaren arduradunak azpimarratu du kartzelak jendez gainezka direla, beren edukieraren %200eraino batzuetan. Gain populakuntza horri lotzen dizkiete baldintza oker... [+]
Garikoitz Etxeberria Goikoetxea preso lizartzarrak gose greba hasi zuen Zaballako espetxean apirilaren 19an, zelda partekatzera behatu eta uko egin zionean zigor bezala isolamenduan jarri zutela salatzeko. Orain, beste zazpi preso batu dira gose grebara elkartasunez.