Munduko batez bestekoa baino bi aldiz azkarrago berotu da Europa 2024an
Copernikusek eta Munduko Meteorologia Erakundeak urte hasierako ikerketak berretsi dituzte: Europak bero errekorra hautsi du. Gutxienez 413.000 kaltetu eta 335 hildako izan ziren iaz ekaitz eta uholdeengatik, Europan.
Corpenicusek eta Munduko Meteorologia Erakundeak (MME) urtero publikatzen duten Nola dagoen klima Europan txostenean adierazi bezala, 2024a inoizko urterik beroena izan zen; urte hasierako lehenengo txostenetan jasotakoa berretsita. Aldaketa klimatikoaren ondorioak argiak direla diote: "1980az geroztik, Europa munduko batez bestekoa baino bi aldiz azkarrago berotu da, eta berotze azkarreko kontinentea bihurtu da", berotzea Artikoaren ondorioz dela diote, berotze azkarreko eskualdetzat jotzen baitute.
Muturreko fenomenoen ugaritasunaz ohartarazi dute: euriteek uholde "katastrofikoak" eragin dituzte, eta gutxienez 413.000 kaltetu eta 335 hildako izan dira horren ondorioz. Bero boladak gero eta sarriagoak eta gogorragoak dira, eta gutxienez 42.000 pertsona kaltetu zituzten suteek. Horrek guztiak energia kontsumoa igotzea ere eragin dute.
Alde nabarmena ekialde eta mendebaldearen artean
Ekialdeko eremuak, oro har, eguzkitsuak eta beroak izan ziren, eta mendebaldeko eremuak, berriz, lainotsuagoak eta hezeagoak.
Ikerketak erakutsi du Europa osoan tenperaturak gora egin baduela ere, Europa Ekialdeko baldintzek bultzatu dutela joera hori. Eremu horretan, bero tenperatura errekorrak eta Europako bataz bestekoa baino tenperatura altuagoak erregistratu baitziren.
Mendebaldean izandako urtea aldiz, 1950tik hamar urte hezeenetako bat da. Eragina nabaria izan zen ibaietan, udaberrian zein udazkenean ur emari handienak neurtu baitziren. Ekialdeak ostera, ibai emari txikiagoak erregistratu zituen.
Uholdeak eta bero boladak
Uholde arriskuak gehien handitu diren eskualdeen arten ageri da Europa. Ibaien %30ak uholde-atalase "altua" gainditu zuten eta %12ak uholde-atalase "larria". Uholdeak izan zituzten ibaiak, kopuru aldetik, 2013tik handienak izan ziren, eta 32 urtetan bosgarren handienak.
Beroari dagokionez, "bero handiko estres" egunen eta gau tropikalen kopuruak hazi egin ziren iaz. Ekainaren 1etik Irailaren 5eraino dauden 95 egunetatik, 43tan bero boladan izan ziren Europan. Halaber, azken hamabi urteetako udarik lehorrena erregistratu zen "lehorte-indizearen" arabera.
Klima-adierazleen joerak
Itsasoko azaleko tenperaturak 80ko hamarkadaz geroztik hazkundea izan zuen: mundu osoko urak +0,6 ° C; Europako urak +1.0 °C eta Mediterraneoko itsasoak +1,3 ºC. Tenperaturari dagokionez, industria aurrearekin alderatuz izandako hazkundea ondokoa da: mundu mailan, 1,3 ºC Europan 2,4 ºC eta Artikoan 3,3 ºC.
Itsas mailak 1999 urteaz geroztik, hurrengoko hazkundea izan du: mundu mailan +3,7 mm eta Europan +2-4 mm. Glaziar kopurua 1976tik jaitsiera nabarmena izan du: mundu mailan -9200 km³ eta Europan -915 km³. Azkenik, 1970tik izotz azaleraren galera beste hau izan da: Groenlandian -6776 km3 eta Antartikan-5253 km3.
Egungo Venezia 118 uhartez osaturiko artxipelago baten gainean eraikita dago. Uharte horiek 455 zubik elkar lotzen dituzte. Lura baino lokatza du oinarri hiriak. Inguruetako milioika zuhaitz mozteari ekin zioten IX. mendetik aurrera, piloteak eraiki eta hiria zimendatzeko... [+]
Munduan gutien aipaturiko krisi humanitarioa da Angola hego-mendebaldean 2019az geroztik irauten duena. Klima aldaketak indarturiko lehorte luze baten ondorioz milioika pertsona janari eskasean edo desegokitasunean bizi dira eta ura bilatzeko ahalegin handiak egin beharrean... [+]
Lurrak guri zuhaitzak eman, eta guk lurrari egurra. Egungo bizimoldea bideraezina dela ikusita, Suitzako Alderdi Berdearen gazte adarrak galdeketara deitu ditu herritarrak, “garapen” ekonomikoa planetaren mugen gainetik jarri ala ez erabakitzeko. Izan ere, mundu... [+]
Eskola inguruko natur guneak aztertu dituzte Hernaniko Lehen Hezkuntzako bost ikastetxeetako ikasleek. Helburua, bikoitza: klima larrialdiari aurre egiteko eremu horiek identifikatu eta kontserbatzea batetik, eta hezkuntzarako erabiltzea, bestetik. Eskola bakoitzak natur eremu... [+]
Agintari gutxik aitortzen dute publikoki, disimulurik eta konplexurik gabe, multinazional kutsatzaileen alde daudela. Nahiago izaten dute enpresa horien aurpegi berdea babestu, “planetaren alde” lan egiten ari direla harro azpimarratu, eta kutsadura eta marroiz... [+]
Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]
Nola azaldu 10-12 urteko ikasleei bioaniztasunaren galerak eta klima aldaketaren ondorioek duten larritasuna, “ez dago ezer egiterik” ideia alboratu eta planetaren alde elkarrekin zer egin dezakegun gogoetatzeko? Fernando Valladares biologoak hainbat gako eman dizkie... [+]
Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]
_Glaciar.png)
Desagertzeko arriskuan dauden izotz-masak dokumentatzen dituen nazioarteko erregistro batek Pirinioetako Monte Perdido sartu du zerrendan.
Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen.
Nature Medicine aldizkarian publikatutako artikuluaren arabera, berotegi efektuaren ondorioz handiagoa izango da beroak eragindako heriotzen igoera hotzak eragiten duen heriotza jaitsiera baino. Gainera, beroarekiko egokitze onenak ere ez luke arazoa guztiz konponduko.
Igande arratsaldean Greenpeace-ko 30 kide inguruk Urdaibaiko proiektuaren kontrako ekintza burutu dute Bilboko Guggenheim museoan. Hamar landare eta animalia-espezie errepresentatu dituzte.
Munduko landa eremu periferikoetan 4 milioi kilometro koadro laborantza lur abandonatu dira azken 75 urteotan. Orain arte arrazoi ekonomikoengatik uzten baldin baziren nagusiki, gerora, klima aldaketak ere horretara bideratuko ditu geroz eta gehiago. Bioaniztasuna babesteko xede... [+]