Enpresak etxola prefabrikatu txiki bat jarri du sarreran. Bertatik sartu behar dute langileek. Etxola barruan enpresaren polizia pribatuak gailu batekin hartzen die tenperatura; okerrik ezean, lanera. Bi langile batera heldu dira, eta etxolan bat egin dute, segurtasun neurriak hautsiz. Segurtasun poliziak eskularruak, ahorako maskara eta aurpegi osoa estaltzen dion plastikozko maskara ditu soinean. Baina tenperatura hartzeko gailua eskumuturrean edo bekokian jartzen dio langile bakoitzari, segurtasun distantzia errespetatu gabe. Barrurago enpresako beste hiru polizia pribatu daude. Prebentzio pertsonalerako ekipo berdina daramate baina bik plastikozko maskara jarri gabe dute eta haien artean hizketan ari dira, tarteka elkarrengandik metro bat baino gutxiagora.

“Kazetaria zara?”, galdetu dit kanpoan zain dagoen emakume batek. Michelingo enpresa batzordeko kidea da CCOOren ordezkari bezala, berarekin eta bere sindikatukide batekin hitz egin dugu. Sindikatu nagusiek enpresarekin adostu dituzten segurtasun neurriak betetzen diren ikuskatzera etorri dira (enpresa batzordean CCOOk eta UGTk dute gehiengoa. CISekin batera Michelin zabaltzearen aldeko botoa eman duten bakarrak dira). Aste santuko zubian enpresan egon direla azaldu dute, neurri horiek espazio bakoitzerako zehazten. Lanera bueltatzea zentzuzko ikusten duten galdetuta, konforme agertu dira. Adostutako neurriak defenditu dituzte: “%100ean ezin da segurtatu. Baina neurriak jarri dira, asko, orain ikusi behar da ea uste dugun bezain eraginkorrak diren”. Langile bakoitzaren ardurak eta erantzukizunak duten garrantzia azpimarratu dute.

Sarrera nagusian irudia errepikatu egiten da: langileak heltzen dira, etengabe baina sakabanatuta; etxolan sartu, poliziak tenperatura hartu eta lantegira. Enpresa batzordeko LABeko ordezkari bat dago hemen ikuskatze lanetan. Galdera berbera harentzako ere: “Zentzuzkoa ikusten duzu lanera bueltatzea?”. Irribarre ironikoa marraztu zaio aurpegian: “Prebentzio ezaren prebentzioa da hau”. Erabakiak, oro har, ez daukala zentzurik uste du: “Egun osoa eman behar dugu etxean konfinatuta kutsadura arrisku oro ekiditeko, baina lantegietara joan behar dugu gure artean eta ondoren gure familiak kutsatzeko arriskua hartuz”.

Michelini dagokionez, uste du jabeek krisiaren hasieran azkar erreakzionatu zutela, enpresa itxiz, baina orain azkarregi berrabiarazi dela produkzioa. Enpresak segurtasun neurriak landu eta zorroztu dituela dio. Material idatzia prestatu du enpresaren eta langileen betebeharrak zehaztuz, espazioak birmoldatu dira eta postu bakoitzaren lan modua egokitu da segurtasun neurrien arabera. Horrez gain, langile bakoitzari segurtasunerako ekipoa eman dio: gel hidroalkoholiko eta desinfektatzaile pote bana eta enpresak berak makineria propioa egokituz ekoiztu dituen plastikozko maskara, aurpegi osoa estaltzekoa (erreportajea laguntzen duten argazkietan ikusten dena). Baina ez du konfiantza gehiegirik horren guztiaren eraginkortasunean. “Agian hasieran bai, baina egunak pasa ahala dena erlaxatzen joango da”. Segurtasun irizpideek lana luzatzea eta moteltzea dakarte, eta LABeko sindikalistaren izenean, denborarekin, “hiru pausotan egin beharko zenukeena bi pausotan egitea baduzu, bitan egingo duzu”.

Enpresa arduratsua; langileen ardura

CCOOko ordezkariak langileen arduran jarri badu azpimarra, LABeko ordezkariak enpresa kritikatu du ardura langileen bizkar uzteagatik. Enpresako zuzendariak mezua bidali zien astelehenean langileei. “Perfekzioa lortu nahi izan gabe, protokoloa errespetatzeko inplikazio aktiboa eskatzen dizuegu; guztiok gara funtsezko eragileak. Orain inoiz baino gehiago lehentasuna PREBENTZIOA da, eta ez fabrikazioa”, dio zuzendariak. Langileen soldataren zati bat bakoitzak ekoizten duen pneumatiko kopuruaren araberakoa da, eta segurtasun neurriek produkzioa mantsotzea dakarte. Horregatik, langileek eskatu dute soldatak produktibitatetik deslotzea eta aurreko bi hilabeteen soldata erabiltzea erreferentzia gisa. Enpresak ez du onartu.

Produkziora bueltatzea erantzukizun sozialaren ondorio dela azaldu die zuzendariak langileei: “Enpresak bere erantzukizuna erakutsi du jarduera ixtearekin, pertsonen segurtasuna lehenetsiz. Orain itzultzea tokatzen da, gure bezeroen beharrak asetzeko, gure pneumatikoak behar baitituzte jendarte osorako funtsezkoak diren jarduerei eusteko”. Ez dago oso ados LABeko ordezkaria: “Esaten digute pneumatikoak ezinbestekoak direla adibidez janaria banatzen ari diren kamioientzako. Baina daudenekin behar hori asetzeko gurpilak soberan ditugu biltegian”.

LABeko ordezkaria lantegi barrura doa egoera ikuskatzera. Berarekin hurbildu gara etxolara, eta segurtasun poliziari galdetu diogu ea argazkia ateratzerik ba ote dugun tenperatura hartu bitartean. “Itxaron pixka bat, horrela ezin nauzue atera”, dio, eta erantsita zuen aurpegiko plastikozko maskara jarri du. “Zauria egiten ari dit bekokian, min egiten dit”, azaldu digu argazkia atera ondoren. Maskara berriz ere erantsi eta bekoki gorritua erakutsi digu, eta konturatzerako metro bat baino gutxiagora hurbildu gara hirurok, maskarak utzi dion arrastoa ikus dezagun.

Etxera bueltatu naiz autoan. Poliziarik ez, ez joanean ez etorrian, trafikoa dezentekoa izangatik ere. Deigarria, konfinamendua eta segurtasun neurriak betetzea zein garrantzitsua den etengabe errepikatzen diguten honetan, hori bermatzearren polizia herritarrak kalean hain estu hartzen ari den honetan. Industria poligonoetan poliziarik ez, eta lantegi barruetan instituzioen (Osalanen) osasun ikuskaritza etenda. To.