Pirinioetako “Andereñoen gerla”, laborarien disidentzia XIX. mendean
Izenburu horrekin ez naiz Seaskako irakaslegoaren protesta mugimendu batetaz mintzo baizik eta Ariège [Frantziako Estatuaren hegoaldean, Foix dauka hiri ezaguna] partean XIX. mendean izan zen laborarien oldartzeaz.
“La guerre des Demoiselles” bezala ezagutua den gertakizun hortaz antropologo amerikar batek atera zuen liburu interesgarri bat 1996an (Peter Sahlins, Forest rites. The War of the Demoiselles in nineteenth century France, Harvard University Press). Ariègeko laborarien ihardokitzearen intxendia izan zen Estadoak 1827an indarrean ezarri zuen oihanen kodigo berria, zoinek ordu arte herritarrek zauzkaten hainbat eskubide mendratzen zituen. 1829 eta 1870 artean noiz-behinka tokiko laborariak oldartu zitzaizkieten oihan-zainer, jandarmer eta ikazkiner, guerilla moduko ekintzen bidez.
Oldartzearen berezitasunetarik bat zen erasoaren menturan gizonak aurpegia maskaturik, emaztez bezti eta beren gisako harmak eskuan ateratzen zirela. Gisa bereko oldartzeak izan ziren Ipar Euskal herrian XIX. mende hastapenean, oihanen legearen gainetik bainan baita ere tabako-landen zerga berrien aurka. Usaian entzuten diren irakurketa politiko (oldartzea Estado modernizatzailearen hedatzearen aurkako ihardokitze bezala) edo materialistaz gain (oldartzea tokiko jauntxo eta jabeen kontra laborari xumeek ereman mugimendua), Sahlinsek azpimarratzen du lehia sinboliko bat ere bazela jokoan Andereñoen gerla hortan.
Denik ere, lehendabizik ihauteri eta toberetako “hizkuntza sinbolikoak” zuten laborariek desbideratzen beren ekintzen bidez: hierarkiak itzulipurdikatuz, auzi satirikoa zinezko auzi herrikoi bihurtuz, maskak erabiliz. Bainan Sahlins urrunago badoa erranez maiatzeko erritoak –1829ko maiatzean hasi zen gataska– berrirakurketa batean oinarritzen zela. Oihanaren gainean zaukaten dretxoen sinbolo bat zen urtero maiatzaren lehenean mozten eta landatzen ziren “mais” zuhaitzak, izan ziten ezkontzekoak ziren nesken etx’aintzinean, emankortasunaren menturan, edo ohoratu nahi zen norbeiti, edo, alderantziz, desohoratu nahi zen norbeiti. Maiatza hautatuz, izadiaren indarraren arraberritzearen sinboloak berriz erabili zituzten aldarrikatzen politiko garaikide baten kondu. 1829an sinbolo horien erranahia bizi-bizirik zelakotz.
Gisa hartako oldartze ainitz izan zen Pirineo guzietan, bai oihanen legea, zerga berriak edo armada legeak zirela estakuru. Ikus [Agosti] Chaho nola sartu zen oihanen auzian Atharratzeko kontseilu orokor zelarik. Jean-François Soulet historialariak dio jarrera horiek disidentziak zirela, eta ez baitezpada estadoaren kontrako erresistentzia ideki, antolatu eta ideologikoki oinarrituak. Huna beraz gaizki ezaguna den Pirineotako historiaren xokoño bat, anakronismorik egin gabe berrirakurri behar litaikena.
Via Campesinako ordezkaritza bat Palestinan izan da abenduaren 8tik 18ra, bere kide den Palestinako Lan Komiteen Batasuna-k (UAWC) gonbidatuta. Bidaia horrekin herri palestinarrari elkartasuna adierazi nahi izan diote, "Gazan egiten ari diren genozidioaren erdian eta... [+]
Euskal Sagardoa Jatorri Deiturak erronka ezarria dio bere buruari: Euskal Herri osoko sagar eta sagardogileak biltzea. “Sagardoaren kultura lurralde osoan dago, eta lurralde osoan mantendu dira sagardotarako sagarrak”, esan digu Unai Agirrek, sor-markaren... [+]
“Aterako dut sagar zuku bat?”. Galdera horrekin hasi da Barrundiako Ekonomatoko kide Koldo Lopez Borobia, Susana Lopez de Ullibarri eta Santi Txintxurretarekin izandako elkarrizketa. Sagar zukuaren bueltan eta sagarrondoz inguratutako lorategian elkartu gara. Hau ez... [+]
ELB sindikatuak ardien mihi urdinaren eritasuna pairatu dutenendako elkartasunera deitzen du. Abendu hastapenean,departamenduko 650 ardi etxalde hunkiak izan dira. Kasu zenbaitetan, hamarka ardi galdu dituzte hazleek, bereziki marroak. Etxalde batzuek erraterako marroen %80... [+]
Bide honetatik jarraituta, mende amaierarako, 5.000 milioi pertsona baino gehiago biziko dira lur idorretan. Arazo humanitario, ekonomiko eta sozial ugari eragingo lituzke horrek.
Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Kanboko bi hautetsi nagusiak (auzapeza eta lehen axuanta) errabiatuak dira. Hiru herritarren kontra plainta ekarri dute, Marieneako pentzearen alde protestatzeagatik. Bigarren aldia da enetzat, goizeko 06:00etan, ohetik ateratzen gaituztela (bizilagunarekin), hamar bat... [+]
Emakume bat ikusi zuen Xabier Arriagak Gernikako kafetegi batean kafesnea esne gaingabetuarekin eta gurinezko opil batekin hartzen. Orduan konturatu zen nolako kontraesanetara ohitu nahi gaituen sistema kapitalistak.
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Apirilean Kanboko Herriko Etxean sartu eta han egindako protestekin lotuta hiru lapurtar atxilotu ditu asteazkenean Frantziako Poliziak. Aske geratu badira ere, otsailean epaituko dituzte. Herriko Etxearen babesarekin, Bouygues enpresak duen etxebizitza eraikuntza... [+]
Filipe Laskarai eta Benjamin Charron atxilotu dituzte jendarmeek asteazken goizean, apirilean Kanboko Herriko Etxean sartu eta han egindako protestekin lotuta. Marieniako lurrekin ez espekulatzea eskatu zuten laborari eta ekintzaileek ekintza hartan.
Ekolurrak irailaren 23a, Europar Batasuneko Nekazaritza Ekologikoaren Eguna, aprobetxatu du tresna berria aurkezteko. Elikagai ekologikoak kontsumitzeko erraztasunak eman nahi dizkie herritarrei, Sareko bilatzailearekin: Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako ekoizle ekologikoen 269... [+]
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.