Pirinioetako abeltzainek hiltegi proiektua jarri dute abian, zirkuitua bertan ixteko
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio argia atera dute: hiltegi propio baten beharra dutela.
“Pirinio inguru honetan lehen sektoreaz ari garenean, abeltzaintzaz ari gara batez ere, eta ohartu gara hemen ez dugula hiltegirik, eta haragitarako ekoizpenek zikloa bertan ixtea ezinezkoa dutela”, nabarmendu du Iñaki Zoko Larretik proiektuko kideak. Hiltegi proiektua martxan jartzeko asmo nagusiarekin sortu dute aurten Larretik elkartea, baina baita lehen sektoreari begirako bestelako beharrei erantzuteko ere.
Garraldako hiltegi zaharra biziberritzea
Pirinioetan lehen sektorean diharduten ekoizleekin bilera irekia egin zuten lehenik, eta handik talde motorra sortu zen, hiltegi proiektua martxan jartzeko pausoak emateko. “Orduan konturatu ginen hiltegi gehienak itxita zeudela, eta eraikuntzak beste zerbaiterako erabili direla, alegia, ez zegoela azpiegiturarik”. Baina salbuespen bat bazen, Garraldan: “Oraindik azpiegitura osoa mantentzen zuen hango hiltegiak, eta aukera oso ona zen gure proiekturako”.
Garraldako hiltegi zaharra gaur egungo araudira egokitzeko lanak egitea ezinbestekoa zen, baina hiltegia hutsetik abiatzea baino errazagoa izanen zen. “Gainera, hiltegi proiektuarekin buru-belarri jarri ginen urtean, Nafarroako Gobernuak osasun eta higiene araudiak malgutzea erabaki zuen”, dio Zokok. Aldaketa horrek hiltegia berrirekitzeko aukera asko errazten zuen. Momentuz, Garraldako Udalak lizitazioa atera du proiektua idazteko, eta azaro alderako bukatuta izatea espero dute kideek. “Hurrengo urtean proiektua egina egotea espero dugu, eta orduan egokituko zaigu egokitzapen lanen lizitazioa egitea, kudeaketa modua zehaztea… horretarako sortu genuen talde motorra”.
Bertan ekoitzitakoa bertan kontsumitu
Azken urteotan Pirinioetan proiektu berriak eta berritzaileak sortu diren arren, tradizionalki, haragitarako abeltzaintzak izan du indar handiena, Larretikeko kideak azaltzen duenez: “Egia da azken urteotan ekoizpen berriak ere sortu direla, gauzak beste modu batera egiteko gogoz. Esaterako, esne behiekin eta txerriekin lan egiten dutenak, baina eraldaketa ere haien gain hartuz”, dio. Baina eskualdean hiltegirik egon ezean, ekoizpena kanpora bideratzen da batik bat. “Abeltzaintza estentsiboa nagusi den arren, ustiapen handi batzuk ere badaude, hemen animaliak gizendu besterik egiten ez dituztenak. Kanpoko hiltegira bidali eta ez dute haragia berreskuratzen, ez eraldatzen, ez saltzen”, dio Zokok.
Horri buelta eman nahi diote Larretik proiektuarekin, hiltegiak bertan ekoitzitako haragia bertan eraldatzeko eta saltzeko aukera ere emanen dielako. “Proiektu honen asmoa zirkuitua ixtea da, eta horretan ezin gara lehen sektoreko kideak bakarrik inplikatu: garrantzitsua da komertzioak, jatetxeak eta orokorrean herritarrak ere inplikatzea”, gogorarazi du.
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]