Pippi Kaltzaluzek 80 urte bete ditu, beti bezain iraultzaile
Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta alaia, neskatoak gaurkotasun itzela duela erakutsi du “Izan zaitez Pippi-ago” mahai-inguruak.
Autoritarismoak eta faxismoaren gorakadak bizi gaituen garaiotan, denaren gainetik askea den, autoritateari aurre egiten dion eta ahulenak laguntzen dituen 9 urteko Pippi-k ez du gaurkotasunik galdu. Beharbada horregatik, haren liburuak asko saltzen dira oraindik ere eta 2020an errekorra gainditu zuen liburu salmentetan (sorreratik 170 milioi liburu saldu ditu, 85 hizkuntzatan).
Bai, 1941ean Astrid Lindgren idazle suediarrak sortutako pertsonaia apurtzailea da, gaur egun ere. Ez du (gurasoen) araurik, ez lezio moralik jasotzen, hierarkiak puskatzen ditu, aldarrikatzailea da eta ez da ezeren beldur. ARGIAn aipatu genuen moduan, neska txintxoa izan beharraz eta genero rolez trufatzen da, nahi duen bezala janzten da, eta askori kaotikoa irudituko zaion etxetzarrean bakarrik bizi da (amarik eta aitarik gabe), kasik okupa gisa. Oso makarra da Pippi. Motosdun neskatoak hegan egin dezake, super-indarra du, animaliak maite ditu (zaldia eta tximinoa alboan ditu beti), atzeraka ibiltzen da, eta hankak burkoan egiten du lo.
Mezu onbera, prefabrikatu eta hipermastekatuen haur literatura ugaritu den honetan, Pippi askatasunerako leihoa dela dio liburuzain askok
Hamarkada hauetan, 200.000 eskutitzetik gora bidali dizkiote irakurleek egileari (haren ondarearen arduradunei), hain da handia neskatoak utzi duen arrastoa. Telesailak eta marrazki bizidunek hauspotuta, fenomeno literarioa inspirazio iturri (izan) da haur askorentzat, baina baita heldu eta iraultza batzuentzat ere. Suedia izan zen haurren aurkako zigor fisikoa zigortzen zuen munduko lehen herrialdea, 1979an, eta erabaki horretan Pippi Kaltzaluzeren eragina izugarria izan omen zen.
Eredu desegokia?
Helduen mundu zurrunarentzat, eredu deserosoa da ilegorria, hain justu ez duelako helduen beharrik (pentsa, eskolara ere ez da joaten). Hastapenetan, pertsonaiak haurrengan eta haien jarreran oso eragin kaltegarria zuela idatzi zuten Suediako egunkari salduenean. Are, badira gurasoak ere ez dutenak uste Pippi umeentzat egokia denik. Baina mezu onbera, prefabrikatu eta hipermastekatuen haur literatura ugaritu den honetan, batzuetan gainbabestutako seme-alabak hazten ditugun honetan, Pippi askatasunerako leihoa dela dio liburuzain askok, haurtzaroko motxila emozionalaren baitan eraman beharko genukeen literatura.
Orain, Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan (sektoreko prestigiotsuenetakoa), 200 bat ilustratzaile, kontalari eta jarraitzaile elkartu dira, Pippi Kaltzaluzeren zortzi hamarkadak ospatu eta omentzeko.
2 urtera arteko haurrek galarazita dute Debako haur liburutegian egotea, eta 2-6 urtekoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute egon. Hogei urtez horrela funtzionatu duen ageriko diskriminazioa buka dadila eskatzeko ama talde bat elkartu denean, ezetz erantzun die udal gobernuak... [+]
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]
Esloveniako eskoletan izan duen arrakastari tiraka, Alberdania argitaletxeak Euskal Herriko ikastetxeetara ekarri du Joko Ona Denontzat irakurketa-lehiaketa: DBHko ikasleek “kalitate handiko liburuak” irakurriko dituzte taldeka, eta avatarra aukeratuta, horiei... [+]
Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira haurrentzako liburua modu berezian aurkeztu du ARGIAk, Donostian. Haur eta guraso ugari bildu ziren Gorka Bereziartua eta Adur Larrearen ipuinaren bueltan, eta festarako, dantzarako, ipuinak kontatzeko eta maskarak marrazteko tartea... [+]
Donostiako Gros auzoko erraldoi eta buruhandien konpartsak giroturiko kalejira eta dantza izango ditu lagun, ostiral honetan ARGIAk antolatu duen liburu aurkezpenak: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira aurkeztuko dute Gorka Bereziartua eta Adur Larrea egileek.
"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]
Saran egingo da urriaren 11 eta 12an, eta aurtengoa laugarren edizioa izango da.
"Arrats arrunt bat zen. Zapoarentzat”. Arrats hori da Maite Mutuberriak album honetan kontatzen diguna. Oso testu gutxi du liburuak, eta irudiek ederki kontatzen digute istorioaren nondik norakoa.
Hasieratik ikus dezakegu ilustrazioetan zapo handi eta lasaia,... [+]
Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]
Irakurtzen al dute –eta irakurritakoa ongi ulertzen al dute– haur eta gazteek? Eta helduok? Eskolan zein tarte eskaintzen zaio irakurketari eta literaturari? Nola prestatzen da ikasleei eskaintzen zaien liburu zerrenda eta nolako liburutegiak dituzte ikastetxeek,... [+]
Gizakiak istorio kontatzaileak gara, hainbeste, ezen esan ere egin daitekeen narrazio gaitasuna dela gizaki egiten gaituen ezaugarrietako bat. Kontakizunak behar beharrezkoak zaizkigu geure burua eta errealitatea eraikitzeko, eta bereziki aipatzekoa da ipuin klasikoek horretan... [+]
Igande goiza Tolstoiren ipuin bat irakurtzen pasa genuen, irakurtzen, euskaraz: “Zenbat lur behar du gizon batek?”. Eta Elena Odriozolaren marrazkiak ezagutu ditu Gulliverren abenturetan ikusi zituelako, Ipuinen harian gozatu. Diskotekero jartzen da gero, maiz, eta... [+]