‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz
Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.
Guardia Zibilaren EAEko burua José Antonio Mingorance Sánchez jeneral andaluziarra da. 2023ko urtarrilean kargua hartzeko ekitaldian gogorarazi zuen Guardia Zibila "nafar batek, bizkaitar batek eta gipuzkoar batek" asmatu, bultzatu eta antolatu zutela. Eta, neurri handi batean, ez zitzaion arrazoirik falta.
1820an, Ahumadako lehen duke Pedro Agustín Girón militar donostiarrak, gerra ministro zela, proposatu zuen egitura militarreko Polizia bat sortzea baina "botere zibilaren zerbitzura" egongo zena. Proiektuak ez zuen aurrera egin, harik eta hamalau urte geroago bere semeak borobildu zuen arte. 1843an Isabel II.a Borboikoaren erregealdia hasi zen, 13 urte zituela. Espainiako Erresumako agintaldirik ustelenetakoa izango zen, eta hori ez da marka makala. Kargua hartu eta lau hilabetera, 1844ko martxoaren 28an, Milizia Nazionala desegin berritan, errege-dekretua sinatu zuen Guardia Zibilaren erakunde militarra sortzeko. Manuel Mazarredo Mazarredo Bilboko militar eta politikari liberalaren eskutik etorri zen proposamena.
Bi aste geroago, Francisco Javier Girón Ezpeleta, Ahumadako bigarren duke, aristokrata eta militar iruindarra izendatu zuten Guardia Zibilaren lehen zuzendari. Erroak espainiar kolonialismoan ondo sartuta zituen, aitaren aldetik Moctezuma II .a enperadore aztekaren ondorengoa zen eta Kubako kolono-buru bizkaitar baten iloba, besteak beste. Guardia Zibilaren antolaketaren ardura Gerra Ministerioak hartu zuen, eta ez alferrik.
Errazkinek dioen bezala, Guardia Zibila "erratz-auto moduko bat” bihurtu zen, han-hemenka sakabanatuta zeuden talde errepresiboetatik elikatu zen. Horien artean zeuden Arabako Miñoiak eta Nafarroako jendarmeen eskuadrak (gehienak txapelgorriz edo peseteroz osatuak, Lehen Karlistaldian aritutako tropa liberalak). 1845erako 7.140 guardia zibil ziren.
Euskararik gabe ezin guardia zibila izan
1844ko abenduan, sortu eta bederatzi hilabetera, Luis María Serranok, "Baskongadetako Guardia Zibilaren 12. tertzioko lehen koronel gefe-a [sic]" zenak, iragarki bat argitaratu zuen agenteak kontratatzeko asmoz. Ondoko hiru baldintzak idatzi zituen: “1) Irakurtzen eta idazten jakitea. 2) Gutxienez bost oin eta bi hazbete izatea infanteriakoentzat, 30 urte baino gehiago izatea eta jaiotzez bertakoa izatea eta haien hizkuntza jakitea. 3) Lizentzia absolutuetan nota txarrik ez izatea”. Hau da, Iñaki Errazkinek Guardia Incivil liburuan azpimarratu duenez, guardia zibila izateko bertako euskaldunak bilatzen zituzten, gutxienez 1,58 metroko altuerakoak eta seko ezdeusak ez zirenak. 2024ko maiatzean erabilera anitzeko espazio bat inauguratu zuten Gasteizko Komandantzian. Areto horri Luis María Serrano izena jarri diote. "Dokumentuen arabera, Euskadin zerbitzua eman zuen lehen Guardia Zibila" delako, haien esanetan.
Oraingoz Nafarroan, 53 izango dira estatuaren biktima aitortuak eta horietatik 27 torturaren biktimak. Floren Beraza, Txaro Buñuel, Cecilio Ruiz, Patricia Perales eta Izaskun Juarez dira aitortutako torturatu berriak.
Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
Indar armatuek zibersegurtasunari buruzko lehiaketa bat antolatu eta ekimena Nafarroako DBH ikastetxe guztietara heldu da; amaierako fasea Aranjuezeko Guardia Zibilaren akademian ospatuko dute. LAB sindikatuak gogora ekarri ditu duela hainbat urte irakasleen ideologiaren arabera... [+]
“Gaur eguerdiko albistegian, zuen hiriburuko alkatea ikusiko duzue, torturatu gintuen gorputz militarrari hiriko plaza nagusia eskaintzen. Gaur eguerdiko albistegian, gure lagun eta senideak hil zituen egitura ikusiko duzue gure kaleetan desfilatzen. Eta guk, beste egun... [+]
Orain 180 urte sortu zenetik lehen aldiz, kuarteletik kanpo eta Gasteizko erdigunean ospatu du Guardia Zibilak bere patroiaren eta hispanitatearen eguna. Bertan izan dira Gasteizko alkate Maider Etxebarria, Espainiako Gobernuko ordezkari Marisol Garmendia, Gasteizko gotzaina eta... [+]
Gutxienez hamabi poliziak inguratu zuten gaztea. Erail zuen agenteak esan du gainera joan zitzaiola agerraldia izan zuen gaztea, baina bertsio hori gezurtatu du lekuko batek. 2020an izan zen hilketa, eta orain ari dira epaiketa egiten.
Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]
Xabier Kalparsoro eta Gurutze Iantzi Espainiako polizien eta guardia zibilen eskuetan hil zituztela 31 urte igaro direnean, Egiari Zor fundazioak ekitaldia egin du Urnietan. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio berriz ere ireki dezala epe bat estatuaren biktimak aitortzeko eskaerak... [+]
Guardia Zibilak 18.000 euro baino gehiago bideratu ditu aurten kautxuzko bolak erostera, "istiluen kontrako" materialaren barruan. Itsas Armadak, berriz, gomazko 1.500 pilota erosiko ditu. Poliziak erabiltzen dituen bitartekoak erregulatzen dituen araudia ez da... [+]
1984ko urriaren 23an ETAren garaian Espainiako Barne Ministerioak onartutako aginduan, “arriskugarritasun eta nekagarritasun” kontzeptuengatik “ordainsari” bat zehaztu zuten Espainiako Polizia Nazional eta Guardia Zibilarentzat, “eremu... [+]
Azken hamarkadetan, bi estatuetako indar armatuen jardun nagusiak errepresioa eta zapalkuntza izan direla salatu dute eta azpimarratu dute haien presentzia ez dela beharrezkoa. Ekainaren 22an izango da Fan Hemendik Eguna Oñatin.
Astelehenean Donostiako Instrukzio Epaitegian deklaratu beharko dute taldeko kideek. "Adierazpen askatasunaren eta askatasun kulturalaren aurkako erasoa" dela salatu dute.