Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko eta animaliak. Debeku, muga eta neurriak, udalerri bakoitzak bereak.
Udalerri bakoitzeko ordenantzaren arabera, ezberdina da piroteknia modu pribatuan erabiltzeko muga. Adibidez, Gasteizen abenduaren 31tik urtarrilaren 1erako gauean, 00:00etatik 00:15 arte (hamabost minutuz) baimendu da horien erabilera, urte berria ospatzeko; Donostian eta Iruñean, debekatuta daude espazio publikoan; eta Bilbon, pirotekniarik ez erabiltzeko gomendioa egin du Udalak, baina ez dago debekatuta. Norbere herrian, ziur batek baino gehiagok ez dakiela muga eta debekua zenbaterainokoa den, baina gauza bat ziurra da: gauean mota guztietako etxafuego eta eztandak entzun eta ikusiko ditugu nonahi, aurreko urteetako joerari jarraiki.
Pediatrek behin baino gehiagotan adierazi dute: petardoak eta gisakoak erabiltzen dituzten asko haurrak dira, sarri ez dituzte ongi erabiltzen, edo akastun petardoak dira, eta erredurekin bukatzen du batek baino gehiagok, eskuetan, buruan, lepoan edota begietan. Lata eta botiletan petardoa sartu eta eztandarazteak –hortik sorturiko metrailak– eragindako albo-ondorioez ohartarazi izan dute, baita “Petardoa Eskuan” deituriko lesioaren inguruan ere: alegia, petardoa eskuan lehertzen denean, ez delako garaiz askatu.
Bilboko suhiltzaileek gogoratu dute urtez urte esku-hartze ugari egin behar izaten dituztela Urtezahar gauean, eta zentzuz jokatzeko eskatu dute –jende asko dagoen tokietan pirotekniarik ez erabiltzeko, pertsona eta animalietatik gertu halakorik ez botatzeko, leku itxietan eta berdeguneetan ez erabiltzeko…–, baina gomendio horietako batzuk ez direla betetzen ziurtatu dezake edonork. Are, Donostiako suhiltzaile zerbitzuaren ofizialak dio pirotekniarik ez erabiltzeko, baina erabiltzekotan, aholku bitxia eman du: "Sua itzaltzeko elementuak gainean eramatea, esaterako su-itzalgailu bat".
Iaz, Errenterian, suziri batek sutea eragin zuen etxe batean.
Pediatrek behin baino gehiagotan adierazi dute: sarri haurrek ez dituzte petardoak ongi erabiltzen, edo akastun petardoak dira, eta erredurekin bukatzen du batek baino gehiagok
Zarataren biktimak
Haur oso txikiek, adinekoek edota hotsekiko sentsibilitate handia duten pertsonek, hala nola espektro autistaren nahasmendua dutenetako batzuek, asko sufritu dezakete gau horretan sortzen den harrabotsa, antsietatea edota beldurra tarteko. Txakurren (eta beste animalia batzuen) jabeei ere maiz entzun diegu, zenbat sufritzen duten euren maskotek halako gauetan. Albaitarien esanetan, txakurrek duten entzumen-sistema gizakiena baino askoz ere zorrotzagoa da, hotsak intentsitate handiagoz bizi dituzte, eta horrek takikardia, hiperbentilazioa, dardarak, ihes egin nahia… eragin diezaieke.
Ingurumenaren eta kutsaduraren ikuspegitik ere, askok ez du gustuko tradizio hau. Horregatik, batzuentzat ospakizun eta algara iturri diren bitartean, bengala eta enparauen erabilerarekin kritiko direnek debeku eta neurri zorrotzagoak eskatzen dituzte.
Ikerketa baten arabera, Frantziako Estatuan 6,3 milioi tona CO2 isuriko dituzte herritarrek Gabonetan, eta opariak dira horren erantzule nagusiak: %57. Oparien artean, gehien kutsatzen dutenak aparatu elektronikoak eta bitxiak dira, metal eta mineralen erauzketaren ondorioz, eta... [+]
Alardean desfilatuta ere honek «herriaren benetazko errealitatea irudikatzen ez zuela» ikusita sortu zen 2019an Guztion Alardea, «herria polarizatua dagoelako, baina ikusten ez den masa gris handia dagoela irudikatu beharra zegoelako». Eneko Gonzalez eta... [+]
Hondarribiko Alardearen harira herrian aurten bizi izan den tentsioa garbi islatu du Igor Enparan alkateak, hondarribiar guztiei bidali dien eskutitzean. "Gezurrez eta gorrotoz betetako kanpaina pairatu dut. Zurrumurruak eta gezurrak zabaldu dira herritar guztion arteko... [+]
Urtea hasi zenetik 64 espediente ireki ditu Arabako Aldundiak fakturazio sistema hori ez erabiltzea leporatuta, tartean, "txosna batzuen" aurkakoak. Gasteizko Txosnen Batzordeak abuztuko jaien aurretik iragarri zuen uko egiten ziola Ticket Bai ezartzeari eta Aldundiak... [+]
Hondarribiko jai egun handian, Alarde tradizionalak eta Jaizkibel konpainia parekideak bat egin behar zuten lehen aldiz abiapuntuan, baina argazki hori saihesteko, tradizionaleko konpainia guztiak berandu joan dira hasiera puntura. Plantoak planto, ordea, lehen aldi ugari bizi... [+]
Hondarribiko Alarde tradizionala eta Jaizkibel konpainia desfilatzen aterako dira, urtero bezala, irailaren 8an. Baina orain arte EAJk gobernaturiko udala Abotsanitzek eskuratu du eta egin dituen aldaketek hautsak harrotu dituzte Alarde tradizionalean. “Konpainia guztiak... [+]
Udaltzaingoaren azken egunotako "gehiegikerien" aurrean, Bilboko Konpartsen Federazioak elkartasuna adierazi die manteroen kolektiboko lagunei, Areatzan egindako elkarretaratzean.
EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]
Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
Txosnen eledun Eider Castañedaren hitzetan, Marta Ruiz de Alda alkate erregionalistak "autogestioarekin, jai herrikoiekin, euskararekin, feminismoarekin zerikusia duen espazio oro debekatu nahi du".