Peltier: 45 urteko injustizia
Hilaren 18an 45 urte bete dira AEBetako Ipar Dakotako jatorrizko herrien aldeko ekintzaileari bizi arteko espetxe zigor bi ezarri zizkiotenetik. Peltier-ek, epaiketatik bertatik, bere errugabetasuna mantendu du, eta nazioarteko hainbat erakundek –tartean AEBetako dozenaka kongresistak– salatu du bere zigorra epaiketa bidegabe batek eragin zuela.
Peltier kartzelara eraman zuen tiroketa Pine Ridge erreserba inguruan gertatu zen, ekintzaileen eta poliziaren arteko protesta giroan. Erreserba hori Wounded Knee leku ezagunetik 16 kilometrora dago, non soldadu estatubatuarrek armarik gabeko ehunka lakota sarraskitu zituzten ia mende bat lehenago. Tiroketa hartan FBIko bi agente eta ekintzaile bat hil ziren. Azken honen heriotza, ordea, ez da inoiz ikertu. Peltierrek epaiketan onartu zuen tiroketan parte hartu izana bere burua defendatzeko, baina beti ukatu du agenteen heriotzarekin loturarik izan zuenik.
46 urte baino gehiago daramatza barrote artean. Egun 77 urte ditu, diabeteak jota dago, hipertentsioa du, burmuineko isuri batek eragindako itsutasun partziala eta aortako aneurisma bat. Espetxean urte gehien daraman AEBetako preso politikoa da, baita mundu mailakoa ere.
James Reynolds, Peltier espetxeratzen lagundu zuen fiskal estatubatuarrak berak ere gutuna idatzi zion Obama presidenteari 2017an, Peltier aske uzteko eskatuz: “Peltier kondenatu eta luzaz espetxeratu izana akatsa izan zelako eta badelako”. Era berean, Reynoldsek presidenteari eskatu zion natibo amerikarren eta AEBetako Gobernuaren arteko harreman gatazkatsua konpontzen laguntzeko. Esan gabe doa, eskaera horiek ez dituztela bete, ez Obamak ezta Joe Bidenek ere. George Floyden hilketak eta Black Lives Matter mugimenduak arraza-zapalkuntzari buruzko eztabaida lehen lerrora ekartzea lortu zuten, baina Peltierren auziak konponbiderik gabe jarraitzen du. Peltierrek berak publikoki adierazi zuenez, "kartzelak AEBetako indiar erreserbarik handiena dira".
Peltierren indultua eskatzeko, iazko urrian Joe Bideni gutuna bidali zioten AEBetako bi dozena kongresukidek. Horietako bat da Ruth Anna Buffalo, Mandan, Hidatsa eta Arikara nazioko kidea eta Ipar Dakotako estatu-ordezkaria. Hala zioen berak: "Ez dugu tratu berezirik eskatzen, gizaki gisa tratatuak izatea eskatzen dugu. Gutako inor ez da libre Leonard aske izan arte".
Erraz idazten da 16.000 egun eta gau jarraian gatibu pasa dituela. Horretaz galdetu zion Kevin McKiernan kazetariak 2017ko elkarrizketa batean Peltierri: "Jakin izan bazenu [zure militantzia politikoak] 40 urte espetxean egotera eramango zintuela, berriro egingo al zenuke?". Eta Peltierren erantzuna argia da oso: "Munduko beste herri guztiek bizitzeko duten eskubide bera dugu guk ere bai. Beraz, bai, berriz egingo nuke, nire jendearen eta herriaren mesedetan".
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Vicent Andrés Estellés poetaren hitzak harturik, bat naiz hainbat eta hainbat kasuren artean, eta ez kasu bakan, arraro edo ezohiko bat. Zoritxarrez, ez. Hainbaten artean, bat. Zehazki, Europako Kontseiluaren arabera, eta ibilbide handiko beste erakunde batzuen... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]
Badira hauteskundeek erabaki politikoei legezko izaera emateko baino ez dutela balio diotenak. Eta ez dira gutxi horrela pentsatzen dutenak. Bale, baina horrekin gauza asko esaten dira, besteak beste, benetako agintea, boterea, joko horretatik kanpo dagoela.
Baina –nire... [+]
Guraso elkartean mugikorren inguruan bigarren hezkuntzarako protokoloa lantzen dabiltzala eta, protokoloaz galdetu dit Bilboko guraso batek.
Jaurlaritzaren webgunean irakurri dudanez, EAEn, 2024ko urtarrilean ikastetxeetan mugikorren erregulazioaren inguruan adierazi zena... [+]
Batzuetan batbihiru bat egiten duzu, eta esan, esan behar zen lekuan, ziur dirudizu, eta amaitzean, zotinka negar egin nahi duzu. Dena bukatu denean, ekipokoen goxotan, besarkada bat eman dizu, luzea, eusten ari balitzaizu bezala.
Agian, behin, lagun uste zenuen lankide... [+]
Bost hamarkada igarota, badirudi Washingtongo Kontsentsua atzean uzten ari garela. Krisi klimatikoak eta, batez ere, Txinaren igoerak interesa berritu dute estatuak ekonomian izan beharko lukeen gidaritzan eta parte hartze aktiboan. Garai bateko austeritatearen kudeatzaileek,... [+]
Indarkeria matxistagatik Iñigo Errejónen aurkako salaketa dela-eta, badirudi batzuk konturatu direla ezkerreko alderdi, sindikatu eta erakundeetan ere emakumeok ez gaudela gizon kideengatik biolentzia jasotzetik aske. Argi geratu da, gainera, halako egoeratan... [+]
Duela bi urte Urdaibai Guggenheim Stop! plataforma herritarra sortu zenetik, Urdaibai ez dago salgai! leloa nonahi ari gara entzuten. Joan den urriaren 19an Gernikan milaka lagun bildu ginen proiektu horri ezetza emateko eta, nire aburuz, hiru dira arrazoi nagusiak... [+]
Duela bi aste, Frantziako irratien finantziamendua zalantzan zen, Frantziako Kultur Ministerioak %35 apaldu nahi baitzituen elkarte irrati lokalei bideratu dirulaguntzak. Orduan, 200 bat elkarte ziren lanjerrean eta horien artean Iparraldeko Euskal Irratiak.
Azalpena... [+]
Urriaren 25a. Valentziako Meteorologia Elkarteak iragarri duenez, hurrengo astean goi geruzetako tanta hotz batek euri-erauntsiak eragin ditzake Valentzian. Egunez egun, aurreikuspenak berresten dira, eta urriaren 29an, goizeko lehen orduan, Espainiako Estatuko Meteorologia... [+]
Azken hamarkadotan euskalgintzan jardun izan dut, dela helduen euskalduntzean AEKn, dela hizkuntza-eskubideen defentsan Behatokian, dela euskararen normalizazioaren alde Euskalgintzaren Kontseiluan. Den-denetan egokitu zait euskalgintza edota herrigintza auzitan jartzen zutenen... [+]